ILPP2/443-759/09-2/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 10 czerwca 2009 r. (data wpływu 12 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 12 czerwca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca będąc właścicielem dużej nieruchomości przy znoszeniu współwłasności zlecił jej podział geodezyjny na mniejsze działki, które będą przeznaczone do zagospodarowania przez poszczególnych inwestorów chcących podjąć działalność na tym obszarze. Projekt podziału, a następnie ostateczny jego podział, zatwierdzony został decyzją Burmistrza Miasta. Decyzję o podziale nieruchomości Zainteresowany otrzymał w 2008 r., po uprawomocnieniu której doszło do przejęcia przez Miasto działek, które zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wydzielone zostały pod drogę publiczną, jednakże bez określenia wartości odszkodowania. Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. Nr 241, poz. 2603 z późn. zm.), "działki gruntu wydzielone pod drogi publiczne (...) przechodzą z mocy prawa (...) na własność gminy (...) z dniem w którym decyzja zatwierdzająca podział stała się ostateczna". Za działki te przysługuje odszkodowanie w wysokości ustalonej między właścicielem, a właściwym organem, czyli Gminą. Strony do chwili obecnej nie dokonały uzgodnień w tym zakresie. W tym stanie prawnym Wnioskodawcy może być przyznana odpowiednio nieruchomość zamienna lub odszkodowanie, którego wysokość - w odrębnej decyzji - ustala Starosta, w oparciu o wycenę rzeczoznawcy majątkowego. Na dzień skierowania zapytania Zainteresowany nie otrzymał decyzji, w której określona byłaby wartość przejętej przez Gminę nieruchomości. Prowadzone są z Burmistrzem negocjacje o przyznanie odpowiedniej nieruchomości zamiennej, co wskazuje, iż czynność będąca przedmiotem opodatkowania nastąpi w przyszłości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Kiedy, zgodnie z art. 19 ustawy o VAT, powstanie obowiązek podatkowy.

Czy jest to chwila przyznania odszkodowania w formie pieniężnej bądź w formie nieruchomości zamiennej, lecz nie później niż czternastego dnia od dnia wydania decyzji administracyjnej określającej jego wysokość, o czym stanowi art. 132 ust. 1a ustawy o gospodarce nieruchomościami, czy chwilą powstania obowiązku podatkowego jest wydanie nieruchomości, pomimo że w dniu przeniesienia własności strony nie ustaliły wysokości odszkodowania.

Zdaniem Wnioskodawcy, podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest wysokość kwoty odszkodowania, która przysługuje w zamian za nieruchomość przejętą z mocy prawa na własność właściwej gminy w związku z przeznaczeniem wydzielonego gruntu pod drogi publiczne lub z chwilą otrzymania nieruchomości zamiennej. Spółka uważa, iż dniem powstania obowiązku podatkowego, zobowiązującego ją do naliczenia VAT należnego, jest dzień faktycznego otrzymania odszkodowania w formie pieniężnej, nie później jednak niż:

* w dniu, kiedy strony dojdą do ustalenia wysokości odszkodowania, które w formie spisanego porozumienia zaspokajałoby roszczenie Wnioskodawcy do odszkodowania z tytułu przejętej na podstawie dokonanego podziału nieruchomości pod drogę lub w dniu przejęcia nieruchomości zamiennej przyznanej tytułem odszkodowania (zgodnie z art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami),

* z upływem czternastego dnia, w którym odrębna decyzja o odszkodowaniu stała się ostateczna.

W ocenie Zainteresowanego, podatek VAT należny od przedmiotowej transakcji winien być odprowadzony do Urzędu Skarbowego w miesiącu, w którym wydana została odrębna decyzja określająca kwotę odszkodowania lub w dniu dokonania przyznawania nieruchomości zamiennej. Zapłata odszkodowania winna nastąpić w ciągu 14-tu dni od dnia, w którym decyzja podlega wykonaniu. Jeżeli do faktycznej zapłaty nie dojdzie to zobowiązanie podatkowe powstaje w 14-tym dniu wykonania decyzji.

Przymusowa decyzja określająca wysokość odszkodowania jest podstawą do naliczenia VAT należnego, gdyż daje prawo do dochodzenia należności za wywłaszczoną nieruchomość od Gminy nawet na drodze sądowej. Teza ta ma uzasadnienie w zapisie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług który stanowi, iż świadczenie musi być odpłatne.

Przy wydaniu nieruchomości zamiennej chwilą powstania obowiązku podatkowego jest, zdaniem Spółki, dzień podpisania aktu notarialnego przekazania nieruchomości zamiennej przez Gminę Wnioskodawcy przyznanej w zamian za nieruchomość przejętą przez Gminę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 - stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W myśl art. 12 ust. 4b ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że ma miejsce odpłatna dostawa towaru, gdyż w zamian za przejęte przez Miasto działki, które zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego wydzielone zostały pod drogę publiczną, Zainteresowany otrzyma odszkodowanie. Odszkodowanie będzie miało formę pieniężną lub też Wnioskodawca otrzyma inną nieruchomość. Wartość odszkodowania nie jest znana Spółce.

Zgodnie z regulacją wyrażoną w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy. Na gruncie regulacji ustawy - Kodeks cywilny, w wyniku umowy zamiany następuje zatem przeniesienie własności rzeczy o charakterze odpłatnym, bowiem w wyniku rozporządzenia prawem własności na rzecz drugiej strony następuje wzajemne rozporządzenie prawem własności innej rzeczy, stanowiące o odpłatnym charakterze zawartej umowy.

Zgodnie z art. 604 cyt. ustawy, do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

Zatem czynność zamiany nieruchomości gruntowej przeznaczonej pod drogę publiczną na inną nieruchomość, którą otrzyma Zainteresowany od miasta spełnia przesłankę określoną w wyżej powołanym przepisie art. 7 ust. 1 ustawy.

Zarówno Wnioskodawca jak i druga strona transakcji nabywają prawo do rozporządzania towarem jak właściciel. Zamianę przedmiotowych nieruchomości należy traktować na równi z ich sprzedażą. Ponadto, odpłatność za czynność dostawy towarów nie musi mieć postaci pieniężnej. Może przybrać postać rzeczową. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Z okoliczności sprawy nie wynika, aby przedmiotem dostawy był grunt zabudowany budynkiem, a zatem obowiązek podatkowy z tytułu odpłatnej dostawy towaru powstaje według zasad określonych w art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jednocześnie w ust. 4 powołanego przepisu zaznaczono, że w przypadku, gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

W myśl art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku. Kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4, i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Zatem wydanie przez Zainteresowanego działek przeznaczonych pod drogę publiczną za odszkodowanie lub w ramach zamiany na inną nieruchomość w przedmiotowej sprawie powinno być przez niego udokumentowane fakturą VAT. Tym samym, na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy, obowiązek podatkowy z tytułu wspomnianej dostawy powstał z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wydania nieruchomości.

Ustawa o podatku od towarów i usług wiąże obowiązek zapłaty tego podatku z momentem przeniesienia z mocy prawa własności towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. Nie wiąże ona natomiast tego obowiązku z momentem wypłaty odszkodowania.

W przedmiotowym przypadku decydujące znaczenie ma zatem data wystawienia faktury. Jeżeli została ona wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury. W sytuacji natomiast, gdy faktura nie została wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstaje w 7. dniu od dnia wydania towaru.

Bez znaczenia pozostaje zatem fakt, iż strony są w trakcie negocjacji co do formy odszkodowania i jej wartości. Data wypłaty odszkodowania miałaby znaczenie dla ustalenia obowiązku podatkowego tylko wówczas, gdyby przed wydaniem nieruchomości Wnioskodawca otrzymał zaliczki. W takim przypadku bowiem - zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy - obowiązek podatkowy powstałby z chwilą ich otrzymania. Zawarty we wniosku opis stanu faktycznego na to jednak nie wskazuje.

Reasumując, przeniesienie z mocy prawa własności nieruchomości wydzielonej pod drogę publiczną w zamian za odszkodowanie, podobnie jak zamiana nieruchomości stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Momentem powstania obowiązku podatkowego dla wydanej na rzecz Miasta nieruchomości jest miesiąc wystawienia faktury (jeżeli została ona wystawiona w terminie) lub też miesiąc, w którym przypada 7 dzień od dnia wydania nieruchomości (jeżeli faktury w tym terminie nie wystawiono).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Wniosek w zakresie stanu faktycznego dotyczącego podstawy opodatkowania, a także w zakresie odstąpienia od odszkodowania został rozstrzygnięty odpowiednio pismami z dnia 4 września 2009 r.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.