ILPP2/443-444/12-5/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 23 kwietnia 2012 r. (data wpływu 26 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług:

* jest prawidłowe - w zakresie korekty podatku naliczonego w wyniku wystawienia faktur korygujących zakupowych zarówno zmniejszających, jak i zwiększających podatek naliczony związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oddział, w przypadku, gdy obowiązek ujęcia faktur korygujących wystąpi przed dniem podziału,

* jest nieprawidłowe - w zakresie korekty podatku naliczonego w wyniku wystawienia faktur korygujących zakupowych zarówno zmniejszających, jak i zwiększających podatek naliczony związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oddział, w przypadku, gdy obowiązek ujęcia faktur korygujących wystąpi w dniu podziału lub po dniu podziału.

W dniu 26 kwietnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie korekty podatku naliczonego w sytuacji podziału Spółki przez wydzielenie Oddziału.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Sp. z o.o. (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) zajmuje się m.in. produkcją komponentów do urządzeń budowlanych, autobusów, wagonów, tramwajów, lokomotyw, samochodów ciężarowych. Obok działalności podstawowej wskazanej powyżej, Spółka zajmuje się również produkcją narzędzi, oprzyrządowania, współpracą z Politechniką. Od dnia 1 listopada 2011 r. działalność ta jest prowadzona w formie oddziału zamiejscowego (dalej: Oddział). Planowany jest podział Spółki polegający na wydzieleniu Oddziału do odrębnej spółki kapitałowej (dalej: Spółka Przejmująca). Wydzielany Oddział stanowić będzie zorganizowaną część przedsiębiorstwa na gruncie przepisów podatkowych. Jednocześnie majątek pozostający w Spółce stanowić będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 Kodeksu cywilnego. Wydzielenie Oddziału do Spółki Przejmującej będzie rodzić konsekwencje na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT) oraz ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.; dalej ustawa o CIT).

1. Dostawa towarów i świadczenie usług związane z działalnością Oddziału

W ramach planowego wydzielenia Oddziału może dojść do sytuacji, w których dostawa towarów zostanie dokonana przed dniem wydzielenia, a obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o VAT związany z daną dostawą powstanie dopiero po dniu wydzielenia Oddziału. Analogicznie, w odniesieniu do usług zrealizowanych przed dniem wydzielenia może dochodzić do sytuacji, w których obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o VAT oraz ustawy o CIT powstanie po dniu wydzielenia.

2. Nabycie towarów i usług związanych z działalnością Oddziału

W przypadku podziału przez wydzielenie, może dochodzić do sytuacji, w których usługi lub towary nabyte przed dniem wydzielenia będą przeznaczone do wykonywania czynności opodatkowanych VAT związanych z działalności Oddziału, tj. działalnością podlegającą wydzieleniu.

3. Korekty faktur sprzedażowych przeprowadzane po dniu podziału

W praktyce obrotu gospodarczego nie da się uniknąć sytuacji, w których zachodzi konieczność dokonania korekty podstawy opodatkowania w odniesieniu do wcześniej zrealizowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, co może być spowodowane pomyłką przy wystawianiu faktury lub różnymi przypadkami udzielania rabatów itp.

4. Korekty faktur zakupowych przeprowadzone po dniu podziału

W odniesieniu do towarów oraz usług nabywanych przez Spółkę na rzecz Oddziału może dojść do sytuacji, w których także po dokonaniu wydzielenia Oddziału do Spółki Przejmującej na fakturach zakupowych związanych z majątkiem przypisanym w planie podziału do Oddziału.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Która ze spółek, tj. Spółka czy Spółka Przejmująca będzie uprawniona do rozliczenia (ujęcia) dla celów VAT faktur korygujących zakupowych zarówno zmniejszających, jak i zwiększających podstawę opodatkowania związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oddział, w przypadku, gdy obowiązek ujęcia faktur korygujących wystąpi odpowiednio przed dniem podziału, w dniu podziału lub po dniu podziału.

Zdaniem Wnioskodawcy, bez względu na to czy faktura korygująca zostanie otrzymana przed dniem czy po dniu podziału, obowiązek jej rozliczenia będzie spoczywał na Spółce.

Faktura korygująca dotyczy bowiem zdarzenia, które nastąpiło przed dniem podziału i zostało rozliczone przez Spółkę. Nie można więc uznać, iż obowiązek dokonania korekt faktur VAT ujętych w rozliczeniach Spółki, stanowi obowiązek osoby prawnej dzielonej pozostający w związku z przydzielonymi Spółce Przejmującej, w planie podziału, składnikami majątku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:

* prawidłowe - w zakresie korekty podatku naliczonego w wyniku wystawienia faktur korygujących zakupowych zarówno zmniejszających, jak i zwiększających podatek naliczony związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oddział, w przypadku, gdy obowiązek ujęcia faktur korygujących wystąpi przed dniem podziału,

* nieprawidłowe - w zakresie korekty podatku naliczonego w wyniku wystawienia faktur korygujących zakupowych zarówno zmniejszających, jak i zwiększających podatek naliczony związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oddział, w przypadku, gdy obowiązek ujęcia faktur korygujących wystąpi w dniu podziału lub po dniu podziału.

Zagadnienie sukcesji podatkowej w polskim prawie regulują przepisy zawarte w art. 93-93e ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749). W przepisach tych ustawodawca przedstawił katalog sytuacji, w których zachodzi sukcesja podatkowa, tj. sukcesja praw i obowiązków następców prawnych oraz podmiotów przekształcanych.

Zgodnie z art. 93 § 1 ww. ustawy, osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się:

- wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek.

W myśl art. 93 § 2 cyt. ustawy, przepis § 1 stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie:

Zgodnie z art. 93c § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału wstępują, z dniem podziału lub z dniem wydzielenia, we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej pozostające w związku z przydzielonymi im, w planie podziału, składnikami majątku.

Przepis § 1 stosuje się, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - także majątek osoby prawnej dzielonej, stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa (art. 93c § 2 Ordynacji podatkowej).

Z cytowanych przepisów prawa wynika, że w przypadku podziału osoby prawnej następuje sukcesja jej praw i obowiązków. Zakres sukcesji związany jest z przydzielonymi w planie podziału składnikami majątku. Warunkiem sukcesji jest, aby majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - także majątek osoby prawnej dzielonej, stanowił zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Nadmienić przy tym należy, iż zgodnie z art. 93e Ordynacji podatkowej, przepisy art. 93-93d stosuje się w zakresie, w jakim odrębne ustawy, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz inne ratyfikowane umowy międzynarodowe, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, nie stanowią inaczej. Oznacza to, że aby określić zakres przejmowanych przez następcę prawnego praw i obowiązków, należy dokonać oceny nie tylko przepisów Ordynacji podatkowej, ale także innych aktów prawnych.

Zagadnienie podziału spółek jest również uregulowane w tytule IV dziale II ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), zwanej dalej k.s.h.

W treści art. 529 § 1 k.s.h. wyróżniono cztery sposoby dokonania podziału spółek kapitałowych. Jednym z nich jest, zgodnie z pkt 4 tego przepisu, podział przez przeniesienie części majątku spółki dzielonej na istniejącą spółkę lub spółkę nowo zawiązaną (podział przez wydzielenie).

Do podziału przez wydzielenie stosuje się przepisy o podziale spółek dotyczące odpowiednio spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej (art. 529 § 2 k.s.h.). Podział przez wydzielenie jest instytucją prawa handlowego będącą jedną z form restrukturyzacji, polegającą na rozdrobnieniu majątku spółki dzielonej, które polega na przekazaniu składników majątkowych (pasywów i aktywów) spółki dzielonej bez przeprowadzenia likwidacji, do spółek nowo tworzonych. Instytucję podziału spółek regulują przepisy art. 528-550 k.s.h.

Stosownie do art. 531 § 1 k.s.h., spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału. Na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną powstałą w związku z podziałem przechodzą z dniem podziału bądź z dniem wydzielenia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, pozostające w związku z przydzielonymi jej w planie podziału składnikami majątku spółki dzielonej, a które zostały przyznane spółce dzielonej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej (art. 531 § 2 k.s.h.).

Artykuł 532 § 1 k.s.h. wprost stanowi, że do podziału spółki stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powstania właściwego typu spółki przejmującej albo nowo zawiązanej, z wyłączeniem przepisów o wkładach niepieniężnych.

Istotą podziału przez wydzielenie w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych jest to, że przy takim trybie podziału nie dochodzi do wniesienia aportu do nowo powstałej spółki.

Kluczową rolę w rozwiązaniu wskazanego we wniosku problemu odgrywa przepis art. 93c Ordynacji podatkowej w powiązaniu z art. 531 § 1 k.s.h. Z przepisów tych jednoznacznie wynika, iż osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału wstępują, z dniem podziału lub z dniem wydzielenia, we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej pozostające w związku z przydzielonymi im, w planie podziału, składnikami majątku.

Jednakże podział przez wydzielenie ma szczególny charakter, ze względu na fakt, iż spółka dzielona nie traci swojej podmiotowości prawnej, a jedynie zmniejsza swój majątek o część, która jest przenoszona do istniejącego podmiotu. Zatem następstwo prawne, w zakresie o którym mowa powyżej dotyczy tylko i wyłącznie określonej w planie podziału części przenoszonej na inny podmiot (sukcesja uniwersalna częściowa).

Należy również podkreślić, iż przedmiotem sukcesji prawno-podatkowej przewidzianej w art. 93c Ordynacji podatkowej będą jedynie te prawa i obowiązki dzielonej osoby prawnej, które pozostają w związku z przydzielonymi sukcesorowi w planie podziału składnikami majątku. Przepis art. 93c Ordynacji podatkowej zakłada możliwość wyodrębnienia praw i obowiązków podatkowych związanych z poszczególnymi zorganizowanymi częściami majątku oraz że tak wyodrębnione zespoły praw i obowiązków są objęte sukcesją. Powyższy przepis wprowadza zatem do systemu podatkowego zasadę sukcesji podatkowej częściowej. Zgodnie z tą zasadą, w przypadku podziału przez wydzielenie, podmiot przejmujący wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki podatkowe, które związane są z tą częścią majątku, która jest przejmowana. Należy jednak zwrócić uwagę na to, iż w wyniku podziału przez wydzielenie przejmowane są prawa i obowiązki przewidziane w przepisach prawa podatkowego, ale pod warunkiem, że majątek przejmowany na skutek podziału, a także majątek osoby prawnej dzielonej stanowi zorganizowaną cześć przedsiębiorstwa (art. 93c § 2 Ordynacji podatkowej).

Kwestie dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały uregulowane w Dziale IX ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. nadanym ustawą z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 247, poz. 1652), kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

- z uwzględnieniem rabatów określonych w art. 29 ust. 4.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje tylko zarejestrowanym, czynnym podatnikom podatku od towarów i usług oraz jedynie w takim przypadku, gdy dokonywane zakupy mają związek z transakcjami opodatkowanymi podatnika, tj. takimi, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona w art. 86 ust. 1 ustawy zasada wyłącza więc możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu.

W myśl art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny, z zastrzeżeniem pkt 2-5 oraz ust. 11, 12, 16 i 18.

Zgodnie z art. 86 ust. 10a ustawy, w przypadku gdy nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, o której mowa w art. 29 ust. 4a lub 4c, jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę faktury otrzymał. Jeżeli podatnik nie obniżył kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego określonego w fakturze, której korekta dotyczy, a prawo do takiego obniżenia mu przysługuje, zmniejszenie kwoty podatku naliczonego uwzględnia się w rozliczeniu za okres, w którym podatnik dokonuje tego obniżenia.

Stosownie do art. 86 ust. 11 ustawy, jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Należy zauważyć, że w przypadku faktur korygujących zwiększających podatek naliczony należy stosować te same zasady rozliczeń co przy fakturach pierwotnych, uregulowane w art. 86 ust. 10 ustawy.

Co do zasady podatek naliczony na podstawie faktury korygującej może skorygować ten podatnik, dla którego została wystawiona faktura i faktura korygująca. Jednakże wskutek sukcesji uniwersalnej częściowej (sukcesji podatkowej), zgodnie z art. 93c Ordynacji podatkowej, to Spółka Przejmująca przejmie obowiązki i prawa Spółki związane z rozliczaniem podatku naliczonego.

Z kolei, co do zasady, prawo do obniżenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. Prawo to wynika z samej konstrukcji podatku od towarów i usług i zapewnia neutralność tego podatku dla czynnych podatników VAT.

W świetle powołanych przepisów, podmioty powstałe w wyniku podziału przez wydzielenie przejmują prawa i obowiązki podatkowe podmiotu dzielonego dotyczące składników majątkowych stanowiących zorganizowaną część przedsiębiorstwa.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka zajmuje się m.in. produkcją komponentów do urządzeń budowlanych, autobusów, wagonów, tramwajów, lokomotyw, samochodów ciężarowych. Obok działalności podstawowej wskazanej powyżej, Spółka zajmuje się również produkcją narzędzi, oprzyrządowania, współpracą z Politechniką. Od dnia 1 listopada 2011 r. działalność ta jest prowadzona w formie Oddziału zamiejscowego. Planowany jest podział Spółki polegający na wydzieleniu Oddziału do odrębnej spółki kapitałowej (Spółka Przejmująca). Wydzielany Oddział stanowić będzie zorganizowaną część przedsiębiorstwa na gruncie przepisów podatkowych. Jednocześnie majątek pozostający w Spółce stanowić będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego. Wydzielenie Oddziału do Spółki Przejmującej będzie rodzić konsekwencje na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z wniosku wynika ponadto, iż w odniesieniu do towarów oraz usług nabywanych przez Spółkę na rzecz Oddziału może dojść do sytuacji, w których także po dokonaniu wydzielenia Oddziału do Spółki Przejmującej otrzymywane będą faktury korygujące te zakupy.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż uprawniona do rozliczenia dla celów VAT faktur korygujących zakupowych zarówno zmniejszających, jak i zwiększających podatek naliczony, związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oddział, w przypadku, gdy obowiązek ujęcia faktur korygujących wystąpi przed dniem podziału - będzie Spółka.

Zatem w tym zakresie stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Natomiast, uprawniona do rozliczenia dla celów VAT faktur korygujących zakupowych zarówno zmniejszających, jak i zwiększających podatek naliczony związanych z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oddział, w przypadku, gdy obowiązek ujęcia faktur korygujących wystąpi w dniu podziału lub po dniu podziału - będzie Spółka Przejmująca.

Tym samym, w powyższym zakresie stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Końcowo należy również dodać, że niniejsza interpretacja nie dotyczy oceny, czy wydzielona część majątku jest zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa, gdyż nie było to przedmiotem zapytania Wnioskodawcy, a zatem kwestia ta stanowi element opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W pozostałych zakresach dotyczących podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostały odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.