ILPP2/443-358/09-7/SJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 12 marca 2009 r. (data wpływu 18 marca 2009 r.) uzupełnionym pismami z dnia 24 kwietnia 2009 r. (data wpływu 29 kwietnia 2009 r.) oraz z dnia 22 maja 2009 r. (data wpływu 27 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie korekty podatku należnego w związku z nieuregulowanymi wierzytelnościami - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 marca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie korekty podatku należnego w związku z nieuregulowanymi wierzytelnościami. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony w dniu 29 kwietnia 2009 r. o brakujący podpis drugiej osoby upoważnionej do reprezentowania Wnioskodawcy oraz w dniu 27 maja 2009 r. o doprecyzowanie opisanego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług budowlanych oraz sprzedaży materiałów budowlanych. Z uwagi na trudną sytuację finansową, Spółka w listopadzie 2007 r. złożyła wniosek do Sądu Rejonowego o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. W dniu 21 kwietnia 2008 r. odbyło się Wstępne Zgromadzenie Wierzycieli, na którym został zawarty układ z wierzycielami. W dniu 6 maja 2008 r. Sąd Rejonowy Wydział ds. Upadłościowych i Naprawczych wydał postanowienie, w którym ogłosił upadłość pozwanego z możliwością zawarcia układu i zatwierdził układ zawarty z wierzycielami w dniu 21 kwietnia 2008 r. Postanowienie to zostało w całości uchylone przez Sąd Okręgowy w dniu 9 października 2008 r. Postępowanie upadłościowe wobec Wnioskodawcy toczy się nadal - Sąd powołał dowód z opinii biegłego w celu oceny, czy wierzyciele uzyskają więcej z układu czy też z likwidacji majątku Spółki.

Wśród zobowiązań Zainteresowanego są m.in. zobowiązania wobec trzech Spółek, które wystosowały do niego wezwanie o zapłatę pod rygorem dokonania korekty podatku VAT, stosownie do art. 89a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Zobowiązanie, w stosunku do jednej ze Spółek, objęte jest sporem sądowym.

Wierzytelność drugiej ze Spółek została zbyta na rzecz innego podmiotu, a następnie - na skutek ponownej cesji - "wróciła" do Spółki sprzedającej, czyli pierwotnego wierzyciela Wnioskodawcy.

Każda z tych wierzytelności objęta jest - z mocy art. 272 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo Upadłościowe i Naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.) - postępowaniem upadłościowym.

Ponadto, w uzupełnieniu do wniosku, Zainteresowany wskazał, iż:

* Spółki, które wystosowały do niego wezwanie o zapłatę, nie zawiadomiły Wnioskodawcy, iż przedmiotowe wierzytelności zostały odpisane jako nieściągalne, stanowiące koszty uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym;

* żadna kwota nie została w jakiejkolwiek formie przez niego uregulowana;

* w momencie dostawy towarów i świadczenia usług spełniał on definicję podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług;

* jego zdaniem, przedmiotowe wierzytelności zostały uprzednio wykazane przez Spółki w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny;

* na dzień dokonania korekty jest podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny, natomiast czy takimi podatnikami na dzień dokonania korekty są Spółki, Wnioskodawca nie wie;

* nie posiada informacji, czy wierzytelności pozostałych dwóch Spółek nie zostały zbyte;

* problemowe faktury zostały wystawione w: marcu 2006 r., kwietniu 2006 r., sierpniu 2007 r., wrześniu 2007 r. i październiku 2007 r. - w przypadku jednej Spółki od daty wystawienia faktur dokumentujących wierzytelność minęły 3 lata, natomiast w przypadku dwóch następnych Spółek 2 lata;

* pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem nie ma związku, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z opisanym stanem faktycznym istnieje możliwość zastosowania tzw. "ulgi na złe długi", której warunki zostały określone w art. 89a ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, w obecnej sytuacji faktycznej i prawnej dotyczącej Spółki, nie ma możliwości dokonania korekty podatku należnego.

Zgodnie z treścią art. 89a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, czyli już w sytuacji, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Artykuł 89a ust. 2 ustanawia warunki, jakie muszą być spełnione, by taka korekta mogła być dokonana.

Zgodnie z nim korektę stosuje się w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:

Wątpliwości Zainteresowanego budzi zapis art. 89a ust. 2 pkt 1 i 4.

Zdaniem Spółki, znajduje się ona w trakcie postępowania upadłościowego.

Jak już wspomniano powyżej, w listopadzie 2007 r. złożyła ona wniosek do Sądu Rejonowego o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. W dniu 21 kwietnia 2008 r. odbyło się Wstępne Zgromadzenie Wierzycieli, na którym został zawarty układ z wierzycielami. W dniu 6 maja 2008 r. Sąd Rejonowy XI Wydział ds. Upadłościowych i Naprawczych, wydał postanowienie, w którym ogłosił upadłość pozwanego z możliwością zawarcia układu i zatwierdził układ zawarty z wierzycielami w dniu 21 kwietnia 2008 r. Postanowienie to zostało w całości uchylone przez Sąd Okręgowy w dniu 9 października 2008 r. Postępowanie upadłościowe wobec Wnioskodawcy toczy się nadal - Sąd powołał dowód z opinii biegłego w celu oceny, czy wierzyciele uzyskają więcej z układu czy też z likwidacji majątku Spółki.

Zdaniem Zainteresowanego, stan określony przez ustawodawcę jako "w trakcie postępowania upadłościowego" występuje od daty skutecznego złożenia wniosku. Gdyby miało być inaczej, wówczas - odwołując się do racjonalności ustawodawcy - zapis brzmiałby nie: "niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego", lecz "w stosunku, do którego ogłoszono upadłość". Brak takiego zapisu - zdaniem Wnioskodawcy - przemawia na rzecz przyjęcia interpretacji, zgodnie z którą dokonanie korekty podatku VAT wyłączone jest w przypadku skutecznego (opłaconego) złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i podjęcia przez sąd pierwszej czynności w sprawie, co w stosunku do Spółki nastąpiło.

Druga wątpliwość rodzi się na podstawie art. 89a ust. 2 pkt 4, stanowiącego o zbyciu wierzytelności. Zgodnie z tym zapisem, dokonanie korekty podatku VAT wyłączone jest w przypadku dokonania przez podatnika zbycia wierzytelności wobec Wnioskodawcy. W sytuacji dotyczącej Zainteresowanego wierzyciel Spółki (podatnik) sprzedał wierzytelność na rzecz podmiotu trzeciego, a następnie dokonana została ponowna sprzedaż przez nabywcę na rzecz wierzyciela pierwotnego (podatnika). Zdaniem Spółki oznacza to, że w takiej sytuacji dokonanie korekty podatku VAT nie jest możliwe.

W stosunku do jednej z wierzytelności toczy się spór sądowy - został wydany wyrok przeciwko Spółce, lecz nie jest jeszcze prawomocny. Taka sytuacja również - zdaniem Spółki - wyłącza możliwość dokonania korekty podatku VAT.

Reasumując, Zainteresowany stoi na stanowisku, iż w przypadku zbycia wierzytelności, jak i trwającego postępowania sądowego, czy też sporu sądowego co do wierzytelności, nie jest możliwe dokonanie korekty podatku VAT, stosownie do art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy).

W myśl art. 89a ust. 2 ustawy, przepis ust. 1 stosuje się w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:

Artykuł 89a ust. 3 ustawy stanowi, iż korekta podatku należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym upłynął termin określony w ust. 2 pkt 6, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6. Warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6.

Powołane wyżej przepisy dopuszczają zatem możliwość dokonania przez podatnika korekty podatku należnego, który powstał w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług na terytorium kraju, w sytuacji gdy nabywca towaru bądź usługi, nie dokonał zapłaty na rzecz dostawcy. Zauważyć należy także, iż podstawowym warunkiem umożliwiającym korektę jest dokonanie transakcji na rzecz podatnika, który w momencie jej dokonywania był podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT, a więc podatnikiem prowadzącym samodzielnie działalność gospodarczą, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny. Ponadto, wierzyciel musi zawiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w art. 89a ust. 1. Jeżeli dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia ureguluje należności, korekty nie dokonuje się. Jeżeli dłużnik w powyższym terminie ureguluje tylko część należności korekty nie dokonuje się w odniesieniu do tej części.

Wobec powyższego, tylko łączne spełnienie wszystkich warunków wymienionych w art. 89a ust. 2 ustawy, daje prawo do skorygowania podatku należnego.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca, zarejestrowany czynny podatnik VAT, nabył towary (usługi) m.in. od trzech Spółek, na rzecz których, za wystawione faktury (w miesiącu marcu i kwietniu 2006 r. oraz w miesiącu sierpniu, wrześniu i październiku 2007 r.) do chwili obecnej, nie uregulował należności. W listopadzie 2007 r., ze względu na trudną sytuację finansową, złożył wniosek do Sądu Rejonowego o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu. W kwietniu 2008 r. Sąd Rejonowy wydał postanowienie, w którym ogłosił upadłość Spółki, natomiast w październiku 2008 r. Sąd Okręgowy postanowienie to w całości uchylił. Postępowanie upadłościowe wobec Zainteresowanego nadal trwa.

Spółki wobec których Wnioskodawca nie uregulował zobowiązań, wystosowały do niego wezwanie o zapłatę pod rygorem dokonania korekty podatku VAT, stosownie do art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług. Zobowiązanie w stosunku do jednej ze Spółek objęte jest sporem sądowym, natomiast wierzytelność drugiej ze Spółek została przez nią zbyta na rzecz innego podmiotu, a następnie ponownie została nabyta przez wierzyciela pierwotnego Wnioskodawcy.

Dodatkowo Zainteresowany poinformował, iż Spółki, nie zawiadomiły go, iż przedmiotowe wierzytelności zostały odpisane jako nieściągalne, stanowiące koszty uzyskania przychodów w rozumieniu podatku od towarów i usług.

Ponadto, w przypadku jednej ze Spółek, od daty wystawienia faktur dokumentujących wierzytelność minęły 3 lata, natomiast w przypadku dwóch kolejnych Spółek 2 - lata.

Zainteresowany wskazał również, iż pomiędzy wierzycielami a dłużnikiem, nie występują powiązania, o których mowa w art. 32 ust. 2-4 ustawy.

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż warunek, aby nabywca (dłużnik) nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji należy odnieść wyłącznie do daty dostawy towaru lub świadczenia usługi, stosownie do art. 89a ust. 2 pkt 1 ustawy, natomiast w momencie dokonania korekty dłużnik (jak również wierzyciel) musi być zarejestrowany jako podatnik VAT czynny, zgodnie art. 89a ust. 2 pkt 3 ustawy. Tym samym bez znaczenia w przedmiotowej sprawie jest to, czy określenie "w trakcie postępowania upadłościowego" dotyczy daty złożenia wniosku czy też ogłoszenia upadłości. Bowiem wierzytelności powstały w terminie wcześniejszym - w okresie od marca 2006 r. do października 2007 r.

Ponadto, jednym z warunków określonych w art. 89a ust. 2 ustawy, jest to aby wierzytelności nie zostały zbyte na rzecz innego podmiotu. W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, gdzie jedna ze Spółek (będąca wierzycielem Wnioskodawcy) zbyła na rzecz innego podmiotu wierzytelności, a następnie zostały one ponownie przez nią nabyte. Wobec powyższego tut. Organ stwierdza, iż zachodzi sytuacja, w której w momencie dokonania korekty, to właśnie ta Spółka będzie faktycznym wierzycielem Zainteresowanego "dysponującym" przedmiotową wierzytelnością. W konsekwencji należy uznać, iż warunek o którym mowa w art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy - zostanie spełniony.

Natomiast w odniesieniu do wierzytelności w stosunku do której toczy się spór sądowy, należy stwierdzić, iż w myśl przepisów art. 89a ust. 1a ustawy, nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Brak jest zatem podstaw do uznania, iż w takiej sytuacji nie jest możliwe skorzystanie z uregulowań zawartych w art. 89a ustawy. Bowiem brak takiego prawa wynikać może, zdaniem tut. Organu, dopiero z prawomocnego wyroku sądu uznającego, iż roszczenie wierzyciela wobec Wnioskodawcy jest niezasadne.

Reasumując, Spółki będące wierzycielami Zainteresowanego, będą miały prawo do dokonania korekty podatku należnego, jeżeli zostaną spełnione wszystkie warunki wymienione w art. 89a ust. 1a i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Tut. Organ podkreśla jednak, iż w odniesieniu do wierzytelności jednej ze Spółek, które powstały w miesiącu marcu i kwietniu 2006 r., tzn. licząc od końca roku, w którym zostały wystawione faktury dokumentujące przedmiotowe wierzytelności minęły więcej niż 2 lata, nie ma możliwości skorygowania podatku należnego od ww. wierzytelności na podstawie przepisu art. 89a ust. 2 pkt 5 ustawy o VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że z uwagi na to, iż przedmiot wniosku dotyczy jednego zakresu odnośnie stanu faktycznego, a Wnioskodawca wskazał, iż oczekuje wydania trzech odrębnych rozstrzygnięć (dotyczących trzech stanów faktycznych) w dniu 17 czerwca 2009 r. zostały wydane trzy odrębne interpretacje indywidualne nr ILPP2/443-358/09-5/SJ, ILPP2/443 -358/09-6/SJ oraz ILPP2/443-358/09-7/SJ.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.