ILPP2/443-256/12-3/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2012 r. (data wpływu 7 marca 2012 r.) uzupełnionym pismem z dnia 23 maja 2012 r. (data wpływu 28 maja 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży działek - jest prawidłowe.

W dniu 7 marca 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży działek. Wniosek uzupełniono w dniu 28 maja 2012 r. o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego, informację o ilości oczekiwanych rozstrzygnięć oraz własne stanowisko w sprawie.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni w 2000 r. odziedziczyła po śmierci męża gospodarstwo rolne o pow. 1,86 ha. Przypadło jej 4/6 majątku, jako że była już wcześniej współwłaścicielką wraz z mężem. Reszta po 1/6 części spadku przeszła na córkę oraz 1/6 na syna. Podatek od spadku został uiszczony w urzędzie skarbowym. W następnych latach grunty te zostały odrolnione przez Gminę w ramach przestrzennego planu zagospodarowania terenów w miejscowości w której mieszka Zainteresowana. Grunty orne zostały następnie oznaczone na gminnej mapie, czyli tereny nadające się pod zabudowę usługowo-mieszkaniową. Stopniowo, w kolejnych latach udało się wspólnie podzielić gospodarstw na działki. Kolejno od 297/9-20 (w tym 3 działki to drogi). Dalsza część pola nie została jeszcze odrolniona, jednak nie jest uprawiana. Dzieci Wnioskodawczyni w tym czasie założyły rodziny i postanowiły się wybudować. Zainteresowana mieszka w starym poniemieckim budownictwie, gdzie są nienajlepsze warunki sanitarne więc zamierza ona wykorzystać spadek po mężu i postawić z pomocą dzieci mały schludny domek, tym bardziej, że jest osobą na rencie. Od lat Wnioskodawczyni poważnie choruje i musi zapewnić sobie spokojną, bezpieczną starość. Zainteresowana wraz dziećmi odczekała 5 lat, ponieważ taka była renta planistyczna narzucona przez Gminę. Od momentu odrolnienia gruntów Zainteresowana wraz z dziećmi zniosła częściowo z 4 działek współwłasność u notariusza, aby dzieci mogły w pierwszej kolejności zacząć się budować. W zeszłym roku Wnioskodawczyni z dziećmi sprzedała 1 działkę, żeby mieć jakieś środki na start budów. W tym roku natomiast oddzielili oni kawałek działki, około 440 arów i życzliwie odsprzedali ten kawałek ziemi sąsiadom na powiększenie ich posesji, co jeszcze obiecane było sąsiadom przez zmarłego męża Wnioskodawczyni.

W uzupełnieniu Zainteresowana wskazała, że nie jest podatnikiem VAT, jest osobą utrzymująca się z renty po mężu. Wnioskodawczyni posiada co prawda gospodarstwo rolne, ale nie jest rolnikiem ryczałtowym i oświadczyła, że nie wykorzystywała, ani nie wykorzystuje gruntu do działalności gospodarczej.

Zainteresowana poinformowała również, że oczekuje wydania interpretacji w zakresie jednego zdarzenia przyszłego, czyli od sprzedaży kolejnej drugiej działki budowlanej w tym roku na potrzeby wykończenia domu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy jeżeli Wnioskodawczyni jako współwłaścicielka sprzeda 2 lub 3 działki w ciągu tego roku to zostanie obciążona przez urząd skarbowy podatkiem VAT.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zasięgnęła ona w tej sprawie informacji u notariusza, który twierdzi, że są to sprawy indywidualnie rozpatrywane przez Izbę Skarbową i poradził, aby zgłosiła się o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego w stosunku do jej przypadku, żeby nie było później żadnych wątpliwości i przykrych niespodzianek. Wnioskodawczyni wie, że są to ostatnio sprawy precedensowe kończące się najczęściej wyrokami sądu na rzecz podatnika. Zainteresowana nie chciałaby jednak, aby sprawa ta trafiła później do sądu ponieważ uważa, że szkoda życia na takie konflikty i udowadnianie słuszności jej decyzji, a pragnie ona tylko zrobić użytek ze wspólnie z mężem zgromadzonego majątku, aby pomóc dzieciom oraz poprawić własne warunki bytowe na ostatnie lata życia.

Zarówno od jednej, jak i od sprzedaży drugiej działki podatki zostały odprowadzone do urzędu skarbowego. Oczywistym jest również fakt, że aby wybudować 3 domy potrzebne są pieniądze i to niemałe, które można uzyskać głównie ze sprzedaży kilku działek. Dwie budowy, córki i syna są już w toku. Wnioskodawczyni wraz z dziećmi zamierzają sprzedać jeszcze w tym roku kolejną działkę, a jeżeli zajdzie taka konieczność nawet dwie. Byłaby to sprzedaż na potrzeby tylko i wyłącznie własne a nie żadne deweloperskie, co można udowodnić w późniejszym okresie czasu. Ponadto Wnioskodawczyni nadmieniła, że działki te nie są uzbrojone, co zaniża znacznie ich wartość.

Zainteresowana mogąc wyrazić własne stanowisko jest w pełni przekonana, iż jej działania są słuszne i sprawiedliwe. Chodzi jedynie o przyspieszenie w czasie wydarzeń, które i tak w najbliższej przyszłości zrealizuje i nie ograniczanie jej zamierzeń jakiś bezsensownymi artykułami jakie w jej przypadku nijak się mają. Jako uczciwy podatnik, wdowa i matka Zainteresowana liczy na przychylność Organu podatkowego w jej sprawie, ażeby nie odbierano jej możliwości dostępu do środków jej własnych, niezbędnych do godnego życia. W związku z powyższym Zainteresowana prosi o potwierdzenie swoich racji na piśmie.

Ponadto, w uzupełnieniu do wniosku Zainteresowana wskazała, że zamierza sprzedać drugą działkę w tym roku, bez konieczności odprowadzenia podatku do Urzędu Skarbowego z tego tytułu, co w jej przypadku jest uzasadnione.

Zainteresowana uważa, że od tej sprzedaży nie powinna odprowadzić podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Artykuł 7 ust. 1 ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Z uwagi na powyższe uregulowania, sprzedaż gruntu jest dostawą towarów.

Jednakże samo stwierdzenie, że podmiot dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu nie jest wystarczającą przesłanką, aby daną czynność opodatkować podatkiem od towarów i usług. Istotnym jest, aby podmiot działał w charakterze podatnika, a więc osoby prowadzącej działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - mocą art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów (w tym przypadku gruntów) podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Niezbędnym do uznania dostawy towarów za działalność gospodarczą jest, aby w momencie jej dokonania podatnik miał zamiar dokonywać czynności wielokrotnie. Jeżeli podmiot dokonuje sprzedaży gruntu przeznaczonego pod zabudowę, a okoliczności nie wskazują, że czynności te wykonywane są z zamiarem ich powtarzania (kontynuowania) i nie zmierzają do nadania im stałego (zorganizowanego) charakteru, to nie można stwierdzić, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu powołanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą sprzedaż majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, iż nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje sprzedaży majątku osobistego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży. Ponadto, dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Podkreślić przy tym należy, że zwłaszcza w przypadku działalności gospodarczej w zakresie handlu, zamiar częstotliwego wykonywania czynności ujawniony być musi już w momencie nabycia towaru, a nie w momencie jego sprzedaży. Nie można pominąć, że pod pojęciem "handel" należy rozumieć dokonywany w sposób zorganizowany zakup towarów w celu ich odsprzedaży. Jeżeli zatem dana czynność została wykonana poza zakresem działań producenta, handlowca, usługodawcy, pozyskującego zasoby naturalne, rolnika, czy wykonującego wolny zawód to w świetle cytowanego powyżej art. 15 ust. 2 ustawy nie można podmiotu dokonującego dostawy uznać za podatnika VAT z tytułu wykonania takiej czynności i to bez względu na to, czy czynność tę wykonał jednorazowo, ale w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania jej w sposób częstotliwy.

Taka właśnie sytuacja występuje w przypadku sprzedaży przez osobę fizyczną majątku prywatnego. Sprzedaż własnego majątku, który nie został nabyty z przeznaczeniem do działalności handlowej, zarówno w całości, jak i w częściach, jednemu lub wielu nabywcom, z zyskiem lub bez, nie może być uznana za działalność handlową ze skutkiem w postaci uznania tej osoby za podatnika VAT.

W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą również zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.

W kwestii opodatkowania dostawy gruntów istotne jest, czy w świetle zaprezentowanego we wniosku stanu sprawy Wnioskodawczyni w celu dokonania sprzedaży działek podjęła aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania jej za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz. U. UE L 347.1 z późn. zm. - (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.

Ponadto, jak wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011 r. w sprawach C-180/10 i C-181/10, dostawę gruntu przeznaczonego pod zabudowę należy uznać za objętą podatkiem od wartości dodanej, pod warunkiem, że transakcja ta nie stanowi jedynie czynności związanej ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

W tym miejscu - dla wyjaśnienia zakresu zwykłego wykonywania prawa własności - konieczne jest sięgnięcie do zapisów prawa cywilnego, tj. ustawy - Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego właściciel może, z wyłączeniem innych osób, korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności może pobierać pożytki i inne dochody z rzeczy. W tych samych granicach może rozporządzać rzeczą.

Rozporządzanie rzeczą jest drugim spośród wymienionych wyraźnie w art. 140 k.c. uprawnień właściciela do rozporządzania rzeczą (ius disponendi). Podkreślić także należy, iż ustawodawca nie definiuje używanego pojęcia rozporządzenia. Nie klasyfikuje też postaci rozporządzenia. W literaturze zaś podkreśla się zazwyczaj, że chodzi o uprawnienie do wyzbycia się własności i uprawnienie do obciążania prawa własności. Wyzbycie się własności w pierwszym rzędzie obejmuje dokonywaną (inter vivos) czynność przeniesienia własności, dalej zaś czynność rozporządzenia testamentowego (...) (Edward Gniewek "Kodeks cywilny, Księga Druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, 2001, Komentarz do art. 140 k.c.).

Z powyższych wyjaśnień wynika zatem, iż dokonanie sprzedaży określonej rzeczy materialnej stanowi naturalny (oczywisty, podstawowy) element wykonywania prawa własności.

Z opisu sprawy wynika, Wnioskodawczyni w 2000 r. odziedziczyła po śmierci męża gospodarstwo rolne o pow. 1,86 ha. Przypadło jej 4/6 majątku, jako że była już wcześniej współwłaścicielką wraz z mężem. Reszta po 1/6 części spadku przeszła na córkę oraz 1/6 na syna. W następnych latach grunty te zostały odrolnione przez gminę w ramach przestrzennego planu zagospodarowania terenów miejscowości, w której mieszka Zainteresowana. Grunty orne zostały następnie oznaczone na gminnej mapie czyli tereny nadające się pod zabudowę usługowo-mieszkaniową. Stopniowo, w kolejnych latach Wnioskodawczyni z dziećmi podzieliła gospodarstwo na działki. Kolejno od 297/9-20 (w tym 3 działki to drogi). Dalsza część pola nie została jeszcze odrolniona, jednak nie jest uprawiana. Dzieci Wnioskodawczyni jak również i ona postanowili się wybudować. Zainteresowana wraz dziećmi odczekała 5 lat, ponieważ taka była renta planistyczna narzucona przez Gminę. Od momentu odrolnienia gruntów Zainteresowana wraz z dziećmi zniosła częściowo z 4 działek współwłasność u notariusza, aby dzieci mogły w pierwszej kolejności zacząć się budować. W zeszłym roku Wnioskodawczyni z dziećmi sprzedała 1 działkę, żeby mieć jakieś środki na start budów. W tym roku natomiast oddzielili oni kawałek działki, około 440 arów i odsprzedali ten kawałek ziemi sąsiadom na powiększenie ich posesji. Zainteresowana nie jest podatnikiem VAT, jest osobą utrzymująca się z renty po mężu. Posiada gospodarstwo rolne, ale nie jest rolnikiem ryczałtowym i nie wykorzystywała, ani nie wykorzystuje gruntu do działalności gospodarczej.

W przedmiotowej sprawie uznać należy, iż Zainteresowana sprzedając działki nie będzie działała w charakterze podatnika, a czynność ta nie będzie nosiła znamion działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Bowiem ze względu na sposób nabycia nieruchomości - spadek - należy uznać, iż intencją Wnioskodawczyni w momencie nabycia gospodarstwa rolnego, z którego stopniowo wydzielono działki, nie był zamiar dalszej odsprzedaży. Jak wskazała Zainteresowana nie jest podatnikiem VAT, jest osobą utrzymująca się z renty po mężu. Posiada gospodarstwo rolne, ale nie jest rolnikiem ryczałtowym i nie wykorzystywała, ani nie wykorzystuje gruntu do działalności gospodarczej, a środki uzyskane ze sprzedaży działek będą wykorzystane przez Wnioskodawczynię na potrzeby osobiste, tj. budowę domu.

Z powyższego wynika, że Wnioskodawczyni sprzedając działki korzystać będzie z przysługującego jej prawa do rozporządzania własnym majątkiem, zatem czynność ta nie będzie oznaczać wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Reasumując, sprzedaż przez Wnioskodawczynię działek nie będzie stanowiła działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy i nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji, Zainteresowana, w związku z dostawą działek będzie korzystała z przysługującego jej prawa do rozporządzania własnym majątkiem, co oznacza, że nie wypełni przesłanek zdefiniowanych w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy i nie wystąpi w roli podatnika podatku od towarów i usług w stosunku do tych czynności. Biorąc pod uwagę powyższe, w przedmiotowej sprawie nie wystąpi konieczność odprowadzenia podatku VAT do urzędu skarbowego.

Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Wobec powyższego, udzielona interpretacja indywidualna jest wiążąca tylko dla Wnioskodawczyni, a nie dla pozostałych współwłaścicieli.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.