ILPP2/443-1610/10-4/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 27 września 2010 r. (data wpływu 30 września 2010 r.) uzupełnionym pismami z dnia 8 grudnia 2010 r. (data wpływu 9 grudnia 2010 r.) oraz z dnia 23 grudnia 2010 r. (data wpływu 24 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

* prawidłowe - w zakresie opodatkowania dostawy działek nr 224/1 i 329/3 w zamian za odszkodowanie otrzymane z tytułu przeniesienia ich własności,

* nieprawidłowe - w zakresie opodatkowania dostawy działki nr 70/3 w zamian za odszkodowanie otrzymane z tytułu przeniesienia jej własności.

W dniu 30 września 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania dostawy działek w zamian za odszkodowanie otrzymane z tytułu przeniesienia ich własności. Wniosek uzupełniono pismami z dnia 8 grudnia 2010 r. (data wpływu 9 grudnia 2010 r.) oraz z dnia 23 grudnia 2010 r. (data wpływu 24 grudnia 2010 r.) o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Gmina stała się właścicielem nieruchomości w 2009 r. Przedmiotowe nieruchomości o nr 70/3, 224/1, 329/3 znajdują się w pasie autostrady i nie są objęte planem zagospodarowania przestrzennego. Na działce nr 70/3 znajduje się budowla - droga gruntowa, która służy jako droga dojazdowa do siedlisk i zabudowań. Przedmiotowa droga użytkowana jest od co najmniej 60 lat i przeznaczona do powszechnego użytku. Gmina nie ponosiła wydatków na ulepszenie ww. budowli, nie była ona wykorzystywana w celu wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Natomiast działki nr 224/1 i 329/3 są niezabudowane. Gmina nie ponosiła wydatków na ulepszenie ww. działek i nie były one wykorzystywane w celu wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Za powyższe nieruchomości Gmina ma otrzymać odszkodowanie za przeniesienie prawa własności do nieruchomości po uprawomocnieniu się decyzji od Skarbu Państwa (wypłacone przez Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad).

W uzupełnieniu do wniosku Gmina poinformowała, że: " (...)

Natomiast działki nr 224/1 i 329/3 są niezabudowane i znajdują się w pasie autostrady i nie są objęte planem zagospodarowania przestrzennego, są przeznaczone pod budowę autostrady. Na działkach nr 224/1, nr 329/3 i nr 70/3 według projektu budowy autostrady znajduje się infrastruktura drogowa autostrady, tj. autostrada i urządzenia towarzyszące (pas zieleni, droga serwisowa, odwodnienie autostrady itp.). Według studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego powyższe działki znajdują się w pasie drogowym autostrady. Projektowana autostrada jest drogą "eksterytorialną", nieposiadającą bezpośrednich połączeń z siecią dróg gminnych i powiatowych. Teren przeznaczony pod budowę autostrad".

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy po otrzymaniu odszkodowania Gmina powinna odprowadzić podatek VAT i według jakiej stawki.

Zdaniem Wnioskodawcy, winien on odprowadzić podatek VAT po otrzymaniu odszkodowania według stawki podstawowej w wysokości 22%. Przeniesienie prawa własności do nieruchomości w zamian za odszkodowanie dokonywane w wyniku decyzji organów władzy publicznej jest objęte podatkiem VAT, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za:

* prawidłowe - w zakresie opodatkowania dostawy działek nr 224/1 i 329/3 w zamian za odszkodowanie otrzymane z tytułu przeniesienia ich własności,

* nieprawidłowe - w zakresie opodatkowania dostawy działki nr 70/3 w zamian za odszkodowanie otrzymane z tytułu przeniesienia jej własności.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez sprzedaż, rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (art. 2 ust. 22 ustawy).

Z przywołanych przepisów wynika, iż przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie jest objęte podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że każde przeniesienie prawa własności, także wówczas, gdy nie jest ono następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej, jest objęte podatkiem VAT.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika podatku od towarów i usług działającego w tym charakterze.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza - stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jak stanowi natomiast § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799 z późn. zm.), zwanym dalej rozporządzeniem, zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż w 2009 r. Gmina stała się zgodnie z decyzją komunalizacyjną właścicielem działek nr 70/3, 224/1, 329/3 (działki te pierwotnie stanowiły własność Skarbu Państwa). Przedmiotowe nieruchomości o nr 70/3, 224/1, 329/3 znajdują się w pasie autostrady i nie są objęte planem zagospodarowania przestrzennego. Na działce nr 70/3 znajduje się budowla - droga gruntowa, która służy jako droga dojazdowa do siedlisk i zabudowań. Przedmiotowa droga użytkowana jest od co najmniej 60 lat i przeznaczona do powszechnego użytku. Natomiast działki nr 224/1 i 329/3 są niezabudowane. Gmina nie ponosiła wydatków na ulepszenie ww. działek i nie były one wykorzystywane w celu wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Za powyższe nieruchomości Gmina ma otrzymać odszkodowanie za przeniesienie prawa własności do nieruchomości po uprawomocnieniu się decyzji od Skarbu Państwa (wypłacone przez Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad). Gminie nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego stosunku do ww. nieruchomości. Do chwili obecnej nie doszło do czynności pierwszego zasiedlenia. Działki nr 224/1 i 329/3 są niezabudowane i znajdują się w pasie autostrady i nie są objęte planem zagospodarowania przestrzennego, są przeznaczone pod budowę autostrady.

W opisanej we wniosku sytuacji, Gmina zbywając nieruchomość jest podmiotem, który dokonuje dostawy towaru, zatem nie realizuje ani zadań własnych, ani zadań zleconych.

Wobec powyższego należy uznać, że w opisanej sytuacji ma miejsce dostawa towarów (gruntu) w zamian za odszkodowanie. Zatem Gmina wydając nieruchomość za odszkodowaniem realizuje odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy i nie może, w tym zakresie skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto, jako jednostka samorządu terytorialnego nie może również skorzystać w tym zakresie ze zwolnienia od podatku, wskazanego w § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia.

W tym przypadku odszkodowanie pełni więc funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną - objętą opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie lecz stanowiące dostawę towaru przeniesienie własności nieruchomości gruntowej w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Podmiotem, który realizuje dostawę jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Gmina.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że dojdzie do przeniesienia z mocy prawa prawa własności nieruchomości gruntowej w zamian za odszkodowanie, które będzie stanowiło odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy. W konsekwencji przeniesienie prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie będzie czynnością zdefiniowaną w art. 5 ust. 1 ustawy i będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Stosownie do przepisu art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W analizowanym przypadku kwotę należną z tytułu dostawy stanowi ustalone odszkodowanie.

Według art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy stwierdza się, iż opodatkowaniu podlegają dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe, zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych opodatkowane 22% stawką podatku są tylko te dostawy, których przedmiotem są tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Z opisu sprawy wynika, że działki nr 224/1 i 329/3 są niezabudowane, znajdują się w pasie autostrady i nie są objęte planem zagospodarowania przestrzennego, są jednak przeznaczone pod budowę autostrady. Na działkach tych według projektu budowy autostrady znajduje się infrastruktura drogowa autostrady, tj. autostrada i urządzenia towarzyszące (pas zieleni, droga serwisowa, odwodnienie autostrady itp.). Według studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego powyższe działki znajdują się w pasie drogowym autostrady. Projektowana autostrada jest drogą "eksterytorialną", nieposiadającą bezpośrednich połączeń z siecią dróg gminnych i powiatowych. Teren przeznaczony pod budowę autostrad.

Celem określenia czy dany grunt jest przeznaczony pod zabudowę należy odwołać się do przepisów zawartych w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.), regulującej zasady kształtowania polityki przestrzennej przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej.

Dla prawidłowego określenia przeznaczenia terenów istotne znaczenie odgrywa miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, o którym mowa w art. 4 ww. ustawy. Stosownie do art. 4 ust. 1 powołanej ustawy, ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (art. 4 ust. 2 tej ustawy).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ww. ustawy, kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy należy do jej zadań własnych. W myśl art. 9 ust. 1 cyt. ustawy, polityka przestrzenna gminy wyrażona jest w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium nie jest aktem prawa miejscowego, jednakże jego postanowienia są wiążące dla Rady Gminy przy uchwalaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu (art. 9 ust. 4 i ust. 5 cyt. ustawy).

Z powyższych przepisów wynika, że o przeznaczeniu danego terenu w pierwszej kolejności decyduje plan zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W sytuacji, gdy nie ma planu zagospodarowania przestrzennego oraz gdy nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, to o przeznaczeniu terenu decyduje studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Biorąc pod uwagę powyższego przepisy, dostawa działek nr 224/1 i 329/3 stanowiących działki przeznaczone pod zabudowę, winna być opodatkowana 22% stawką podatku VAT.

Natomiast dostawę działki nr 70/3 zabudowanej budowlą - drogą dojazdową należy rozpatrzyć w kontekście art. 43 ust. 1 pkt 10 lub pkt 10a ustawy o podatku od towarów i usług.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

W świetle wyżej przytoczonego przepisu, kluczowym dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynku jest ustalenie, kiedy nastąpiło jego pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Przez pierwsze zasiedlenie - zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy - rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

Co istotne, oddanie do użytkowania powinno nastąpić w ramach czynności opodatkowanej, a za takie można rozumieć m.in. objęcie we władanie budynku, budowli lub ich części przez pierwszego nabywcę lub pierwszego użytkownika. Przedmiotowa nieruchomość nie musi być faktycznie zamieszkała, lecz winna być przejęta przez nabywcę do użytkowania. Wydanie przedmiotowego obiektu nabywcy winno nastąpić w ramach wykonania przez sprzedającego czynności podlegających opodatkowaniu.

Z powyższego wynika, że oddanie do użytkowania powinno nastąpić w ramach czynności opodatkowanych, a za takie należy rozumieć także umowy najmu i dzierżawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem, należy uznać za pierwsze zasiedlenie moment oddania budynku do użytkowania pierwszemu najemcy (dzierżawcy). Pierwsze zasiedlenie będzie miało miejsce także wówczas, gdy wybudowany lub zmodernizowany obiekt zostanie sprzedany. Zarówno sprzedaż, jak i dzierżawa są bowiem czynnościami podlegającymi opodatkowaniu.

Ponadto, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

Zgodnie z art. 43 ust. 7a ustawy, warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b, nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga przepis art. 29 ust. 5 ustawy, w myśl którego, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, że w 2009 r. Gmina stała się właścicielem m.in. działki nr 70/3, która pierwotnie stanowiła własność Skarbu Państwa. Jak wskazał Wnioskodawca do dnia dzisiejszego nie doszło do czynności pierwszego zasiedlenia. Zatem, dostawa działki nr 70/3, na której znajduje się budowla - droga gruntowa dokonywana będzie w ramach pierwszego zasiedlenia, a tym samym nie będzie mogła korzystać ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Z uwagi na fakt iż Gminie nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od nabycia przedmiotowej nieruchomości oraz, że nie były ponoszone wydatki na ulepszenie ww. budowli, dostawa przedmiotowej nieruchomości będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Reasumując, przeniesienie z mocy prawa prawa własności nieruchomości gruntowej w zamian za odszkodowanie będzie stanowić odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy. Wobec powyższego, dostawa działek nr 224/1 i 329/3 z uwagi na fakt, iż są to działki przeznaczone pod budowę autostrad podlegać będzie opodatkowaniu 22% stawką podatku VAT, natomiast dostawa działki nr 70/3 będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.