ILPP2/443-160/13-6/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2013 r. (data wpływu 1 marca 2013 r.) uzupełnionym pismem z dnia 20 maja 2013 r. (data wpływu 23 maja 2013 r.) oraz pismem z dnia 22 maja 2013 r. (data wpływu 24 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kwoty odsetek uzyskanych od dłużnika - jest prawidłowe.

W dniu 1 marca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania kwoty odsetek uzyskanych od dłużnika. Wniosek uzupełniono w dniu 23 oraz 24 maja 2013 r. o doprecyzowanie opisu sprawy i uszczegółowienie pytania.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujący stan faktyczny.

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług finansowych, w tym m.in. windykacji należności i restrukturyzacji wierzytelności. Klientami Spółki są podmioty (dalej: wierzyciele lub pojedynczo wierzyciel), które zlecają Spółce wyegzekwowanie należności od swoich kontrahentów (dalej: dłużników lub pojedynczo dłużnika). Usługa wykonywana jest na podstawie umów o finansową obsługę należności. Na sumę egzekwowanych należności składają się wartości (brutto) faktur oraz odsetki ustawowe za zwłokę. W celu należytego wykonania umowy dochodzi do sprzedaży wymienionych wierzytelności (cesji), cena ustalana jest z wierzycielem w wysokości kwot wymagalnych do zapłaty przez dłużnika (czyli wartości faktur oraz odsetki). Za usługę wykonaną na podstawie umowy o finansową obsługę należności Spółka pobiera od wierzyciela wynagrodzenie.

Następnie Spółka zawiera umowę (dalej: porozumienie) z dłużnikiem, na podstawie której następuje odroczenie zapłaty wierzytelności oraz rozłożenie długu na raty. W związku z tym zostaje ustalony harmonogram spłat ww. wierzytelności oraz są naliczane odsetki od wartości pozostałej do spłaty przez dłużnika.

W uzupełnieniu wskazano, że nabywcą wierzytelności opisanych we wniosku jest Wnioskodawca. Kwota odsetek, uzyskanych od dłużnika (lub ogólniej nadwyżka między wyegzekwowanymi od dłużnika kwotami a ceną cesyjną) dotyczy sytuacji, kiedy porozumienie z dłużnikiem zawarte jest już po cesji wierzytelności.

Spółka zawiera umowę (porozumienie), na podstawie której następuje wobec dłużnika odroczenie wierzytelności oraz rozłożenie długu na raty w swoim imieniu i na swoją rzecz, a odsetki uzyskane od dłużnika wpływają wprost na konto Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku).

Czy kwota odsetek, uzyskanych od dłużnika (lub ogólniej nadwyżka między wyegzekwowanymi od dłużnika kwotami a ceną cesyjną) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też korzystać będzie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, nadwyżka pomiędzy odzyskaną od dłużnika kwotą, a wartością wierzytelności, określoną w umowie, podlega VAT, ale korzysta ze zwolnienia z tego podatku.

Przedmiotem Umowy między Spółką a dłużnikiem jest usługa rozłożenia długu na raty, udostępnienia kapitału na wskazany w umowie okres i stanowi świadczenie na rzecz dłużnika. Za możliwość odroczenia spłaty długu Dłużnik często zobowiązany jest zapłacić więcej, niż zapłaciłby jednorazowo wykonując zobowiązanie w terminie. Umowa ta jest tożsama więc z umową udzielenia pożyczki. Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwolnione są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że czynność świadczona przez Spółkę na rzecz dłużnika, m.in. poprzez ustanowienie nowych terminów spłaty stanowi usługę udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek. Transakcja powyższa korzysta ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 Ustawy o VAT. Wskazane powyżej stanowisko znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych w imieniu Ministra Finansów przez dyrektorów izb skarbowych, przykładowo w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 15 maja 2012 r., sygn. ILPP2/443 -175/12-2/AD.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast jak stanowi art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Według art. 5a ustawy, towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Należy zauważyć, iż pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Pojęcie usługi według ustawy jest także szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU jako klasyfikacji, o której mowa w art. 5a ustawy.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie nie będące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - mocą ust. 2 powołanego artykułu, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r. - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35) z dniem 1 kwietnia 2013 r. powołany przepis art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług otrzymał brzmienie: "Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych".

Jak wynika z opisu sprawy Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług finansowych, w tym m.in. windykacji należności i restrukturyzacji wierzytelności. Klientami Spółki są podmioty (wierzyciele lub wierzyciel), które zlecają Spółce wyegzekwowanie należności od swoich kontrahentów (dłużników lub dłużnika). Usługa wykonywana jest na podstawie umów o finansową obsługę należności. Na sumę egzekwowanych należności składają się wartości (brutto) faktur oraz odsetki ustawowe za zwłokę. W celu należytego wykonania umowy dochodzi do sprzedaży wymienionych wierzytelności (cesji) na rzecz Wnioskodawcy, cena ustalana jest z wierzycielem w wysokości kwot wymagalnych do zapłaty przez dłużnika (czyli wartości faktur oraz odsetki). Za usługę wykonaną na podstawie umowy o finansową obsługę należności Spółka pobiera od wierzyciela wynagrodzenie. Następnie Spółka zawiera umowę (porozumienie) z dłużnikiem, na podstawie której następuje odroczenie zapłaty wierzytelności oraz rozłożenie długu na raty. W związku z tym zostaje ustalony harmonogram spłat ww. wierzytelności oraz są naliczane odsetki od wartości pozostałej do spłaty przez dłużnika. Kwota odsetek, uzyskanych od dłużnika (lub ogólniej nadwyżka między wyegzekwowanymi od dłużnika kwotami a ceną cesyjną) dotyczy sytuacji, kiedy porozumienie z dłużnikiem zawarte jest już po cesji wierzytelności. Spółka zawiera umowę (porozumienie), na podstawie której następuje wobec dłużnika odroczenie wierzytelności oraz rozłożenie długu na raty w swoim imieniu i na swoją rzecz, a odsetki uzyskane od dłużnika wpływają wprost na konto Wnioskodawcy.

W związku z powyższym Wnioskodawca ma wątpliwości w kwestii uznania czy kwota odsetek, uzyskanych od dłużnika (lub ogólniej nadwyżka między wyegzekwowanymi od dłużnika kwotami a ceną cesyjną) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czy też korzystać będzie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług). Jak wskazał Wnioskodawca za możliwość odroczenia spłaty długu Dłużnik często zobowiązany jest zapłacić więcej, niż zapłaciłby jednorazowo wykonując zobowiązanie w terminie, w związku z czym, zdaniem Wnioskodawcy, umowa ta jest tożsama z umową udzielenia pożyczki.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnieniu kapitału na wskazany w umowie okres czasu. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Zatem czynność udzielenia pożyczki w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zamian za wynagrodzenie (odsetki) stanowi odpłatne świadczenie usług, co do zasady podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Zatem odsetki otrzymane z tytułu udzielonej pożyczki stanowią wynagrodzenie z tytułu jej udzielenia.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że czynność świadczona przez Spółkę na rzecz dłużnika, m.in. poprzez ustanowienie nowych terminów spłaty stanowi usługę udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek, spełnia definicję usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy. Można bowiem zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym jest dłużnik, mogący korzystać z kapitału udostępnionego przez Wnioskodawcę. Zatem, odsetki uzyskane od dłużnika stanowią kwoty otrzymane z tytułu udzielenia pożyczki, tj. stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług w postaci udostępnienia kapitału na rzecz innego podmiotu.

Podstawowa stawka podatku - stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy - wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwolnione są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy wynika, iż zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Biorąc powyższe pod uwagę oraz opis sprawy należy stwierdzić, że czynność świadczona przez Spółkę na rzecz dłużnika stanowi usługę udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek. Transakcja powyższa korzysta ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 38 ustawy. Tym samym, kwota odsetek uzyskanych od dłużnika z tytułu wykonywanych czynności korzysta ze zwolnienia od podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto, tut. Organ informuje, iż w zakresie opodatkowania usługi za obsługę należności zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie z dnia 4 czerwca 2013 r. Nr ILPP2/443-160/13-5/MR. Ponadto informuje się, że w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych w dniu 3 czerwca 2013 r. zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.