ILPP2/443-1505/11-3/EN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 października 2011 r. (data wpływu 31 października 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku usług ubezpieczeniowych - jest prawidłowe.

W dniu 31 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku usług ubezpieczeniowych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej: Spółka) jest przedsiębiorstwem świadczącym usługi kompleksowej pomocy drogowej (tzw. usługi assistance).

Spółka w ramach rozwoju oferty rozszerzyła swoje usługi o nowy produkt przeznaczony głownie dla klientów indywidualnych. W tym celu Spółka zawarła z wybranym podmiotem prowadzącym działalność ubezpieczeniową (Ubezpieczycielem) umowę ubezpieczenia grupowego, na podstawie której Ubezpieczyciel zobowiązał się do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej klientom Spółki. Ochrona ta obejmuje świadczenie usług assistance drogowego w razie wystąpienia zdarzenia losowego przewidzianego w umowie ubezpieczeniowej. W szczególności osobom objętym ubezpieczeniem zostaje zapewniona m.in. naprawa pojazdów na drodze, holowanie pojazdów unieruchomionych wskutek wypadku lub awarii oraz zapewnienie pojazdów zastępczych.

Spółka wskazała, że w przyszłości analogiczne umowy mogą być zawarte także z innymi podmiotami prowadzącymi działalność ubezpieczeniową.

Umowa ubezpieczenia grupowego zawarta przez Spółkę z Ubezpieczycielem to tzw. umowa "ubezpieczenia na cudzy rachunek", o której mowa w art. 808 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej: kodeks cywilny). W ramach tej umowy Spółka pełni funkcje podmiotu ubezpieczającego swoich klientów (ubezpieczonych), natomiast ochronę ubezpieczeniową zapewnia Ubezpieczyciel posiadający uprawnienie do prowadzenia działalności ubezpieczeniowej.

Obok zasad świadczenia usług ubezpieczenia umowa ubezpieczenia grupowego (tekst jedn.: umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek) zawarta dotychczas przez Spółkę z Ubezpieczycielem jak i umowy zawarte w przyszłości będą przewidywały, że Spółka jako ubezpieczający w celu zapewnienia prawidłowego świadczenia usług ubezpieczenia przez Ubezpieczyciela, będzie zobowiązana do świadczenia na rzecz Ubezpieczyciela (lub innych ubezpieczycieli) określonych usług związanych z ubezpieczeniem. Usługi te będą polegały m.in. na:

* prowadzeniu i aktualizowaniu bazy danych klientów (ubezpieczonych), objętych ubezpieczeniem oraz przekazywaniu Ubezpieczycielowi danych z tej bazy,

* kontroli poprawności oraz przekazywania dokumentów, otrzymanych od klientów, a związanych z zawartą na ich rzecz umową ubezpieczenia,

* przekazywaniu klientom (ubezpieczonym) dokumentów otrzymanych od Ubezpieczyciela, a związanych z zawartą na ich rzecz umową ubezpieczenia,

* przechowywaniu danych osobowych ubezpieczonych oraz stosownych oświadczeń niezbędnych do objęcia ich ochroną ubezpieczeniową,

* zapewnieniu ubezpieczyciela o złożeniu przez ubezpieczonych wszelkich wymaganych dokumentów i oświadczeń,

* składaniu ubezpieczycielowi raportów zawierających dane dotyczące ubezpieczonych,

* przekazywaniu klientom (ubezpieczonym) pakietu informacyjnego dotyczącego wyżej opisanego ubezpieczenia grupowego,

* przekazywaniu klientom (ubezpieczonym) informacji na temat ubezpieczyciela udzielającego ochrony ubezpieczeniowej, w szczególności na temat jego danych adresowych,

* pobieraniu i przekazywaniu składek ubezpieczeniowych,

* informowaniu klientów (ubezpieczonych) o procedurze likwidacji szkody, wymaganej dokumentacji, sposobie kontaktu w razie zajścia wypadku objętego ochroną ubezpieczeniową lub

* przekazywaniu Ubezpieczycielowi uwag, skarg i reklamacji od klientów (ubezpieczonych).

Powyższe usługi wchodzą zatem w zakres umowy ubezpieczenia grupowego (tekst jedn.: umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek) zawartej przez Spółkę z Ubezpieczycielem oraz będą wchodziły w zakres umów zawieranych w przyszłości i ze względu na ich charakter, stanowią istotny i niezbędny element usług ubezpieczenia świadczonych na rzecz klientów na podstawie tej umowy. Spółka jest bowiem zobowiązana względem Ubezpieczyciela do bezpośredniego kontaktu z klientem i obsługi czynności formalnych oraz płatności związanych z przystąpieniem klienta do tej umowy i świadczeniem usług ubezpieczeniowych na jego rzecz. Pozwala to Ubezpieczycielowi na właściwą identyfikację podmiotów ubezpieczonych, zgromadzenie i przechowywanie prawidłowej dokumentacji dotyczącej ubezpieczonych, zapewnienie klientom wymaganej dokumentacji związanej z przystąpieniem do umowy ubezpieczenia i sprawną likwidację powstałych szkód objętych ubezpieczeniem.

Z tytułu świadczenia wymienionych wyżej usług Spółka otrzymuje od Ubezpieczyciela wynagrodzenie przewidziane w umowie ubezpieczenia grupowego zwartej przez Spółkę z Ubezpieczycielem.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym usługi wykonywane przez Spółkę (ubezpieczającego) na rzecz zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) w ramach zawartej umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek (ubezpieczonych) podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wykonywane przez Spółkę (ubezpieczającego) na rzecz zakładu ubezpieczeń (ubezpieczyciela) w ramach zawartej umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek (na rachunek ubezpieczonych) podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT z uwagi na fakt, iż stanowią one usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Poniżej Spółka przedstawiła uzasadnienie przedmiotowego stanowiska.

Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Powyższe oznacza, że zwolnieniem od podatku od towarów i usług objęte są następujące świadczenia:

Z przedmiotowego katalogu świadczeń objętych zwolnieniem od podatku od towarów i usług wyłączone zostało jednak zbywanie praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji. Wyłączenie to pozostaje jednakże bez znaczenia dla niniejszej sprawy.

Wprowadzając do ustawy o VAT powyższe regulacje, ustawodawca zdecydował się w szczególności zwolnić od podatku usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek mając na uwadze szczególną rolę jaką pełni ubezpieczający w ramach realizacji takich umów. Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w zapisach z przebiegu prac parlamentarnych nad art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, zawartych w biuletynie z posiedzenia Sejmowej Komisji Finansów Publicznych (...).

W ocenie Spółki analiza przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT prowadzi do wniosku, że istotne dla objęcia świadczeń ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek zwolnieniem od podatku od towarów i usług jest - po pierwsze - występowanie określonego podmiotu w roli ubezpieczającego, który zawiera umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, a - po drugie - wykonywanie przez ten podmiot świadczeń związanych z zawartą umową ubezpieczenia na cudzy rachunek). Można zatem stwierdzić, że jest to zwolnienie o charakterze przedmiotowo-podmiotowym, tj. jego zastosowanie możliwe jest wyłącznie w odniesieniu do podmiotów o określonej cesze (występowanie w roli ubezpieczającego zawierającego umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek) oraz wyłącznie w odniesieniu do określonych świadczeń (usług związanych z zawartymi umowami ubezpieczenia na cudzy rachunek).

Mając na uwadze podniesione powyżej kwestie Spółka wskazuje, że dla stwierdzenia czy wykonywane przez nią świadczenia objęte będą zwolnieniem od podatku od towarów i usług istotne znaczenie ma ustalenie, czy Spółka jest podmiotem zawierającym umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, a zatem czy spełni kryterium podmiotowe wskazane w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ponieważ ustawa o VAT nie precyzuje co należy rozumieć pod pojęciem umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, w celu dokładnego zdefiniowania tego pojęcia należy sięgnąć do regulacji prawa cywilnego.

Co prawda prawo podatkowe stanowi osobną od prawa cywilnego gałąź prawa, jednak przy stosowaniu prawa podatkowego należy posiłkować się prawem cywilnym, o ile nie stoi to w sprzeczności z przepisami prawa podatkowego, w szczególności w celu określenia natury stosunków cywilnoprawnych łączących podmioty cywilnoprawne (osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej).

Ponadto, w przypadku gdy ustawy podatkowe posługują się pewnymi pojęciami nie definiując ich (jak np. własność, zdolność prawna, zasiedzenie), należy nadawać tym pojęciom znaczenie ustalone w prawie cywilnym, jako gałęzi prawa regulującej stosunki prywatne pomiędzy podmiotami cywilnoprawnymi. Inne stanowisko prowadziłoby do powstania niespójności w ramach systemu prawa, jak również do dowolności interpretacyjnej, umożliwiając różne rozumienie tych samych pojęć, takie stanowisko znajduje potwierdzenie w szczególności w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2002 r., sygn. P 7/00, w którym stwierdzone zostało, iż: "Uznając samodzielność regulacji Ordynacji podatkowej nie sposób zanegować faktu, iż prawo cywilne spełnia rolę tzw. prawa powszechnego, co usprawiedliwia odwołanie się do wykształconych w nim pojęć podstawowych".

Stosując się do powyższej zasady należy zauważyć, że zgodnie z art. 805 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Natomiast zgodnie z art. 808 Kodeksu cywilnego, ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. W takim przypadku ubezpieczający nie jest jednocześnie ubezpieczonym. Ubezpieczony nie musi być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia. Roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu.

Z drugiej strony ubezpieczony jest uprawniony do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela. Dodatkowo może żądać by ubezpieczyciel udzielił mu informacji o postanowieniach zawartej umowy oraz ogólnych warunkach ubezpieczenia w zakresie, w jakim dotyczą jego praw i obowiązków.

Powołane regulacje wskazują, iż umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek jest konstrukcją prawną, w której ubezpieczający zawiera z ubezpieczycielem umowę w celu ochrony interesu osoby trzeciej - ubezpieczonego, przy czym ubezpieczyciel świadczy ochronę ubezpieczeniową bezpośrednio na rzecz ww. osoby trzeciej, na której rachunek została zawarta umowa. Osoba trzecia nie musi być jednoznacznie wskazana w zawartej z ubezpieczycielem umowie ubezpieczenia.

Taka interpretacja wskazanych powyżej regulacji znajduje potwierdzenie w literaturze przedmiotu, w szczególności w komentarzu do kodeksu cywilnego autorstwa prof. dr hab. Edwarda Gniewka, w którym czytamy:

"Umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek, o której mowa w obecnym art. 808 § 1 k.c. występuje wówczas, gdy ubezpieczający ubezpiecza cudzy interes majątkowy (także życie i zdrowie innej osoby), ale działa przy tym we własnym imieniu, co powoduje, że kto inny jest tu ubezpieczającym, a kto inny osobą w której interesie zawiera się ubezpieczenie (zob. E. Kowalewski, A. Wąsiewicz, Postulowany kształt umowy ubezpieczenia w kodeksie cywilnym, PiP 1993, Nr 11-12, s. 3 i nast.).

(...) 4. Majątkowa umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek zakłada, iż ubezpieczający we własnym imieniu obejmuje ubezpieczeniem interes majątkowy osoby trzeciej - ubezpieczonego. W razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego świadczenie wypłacone zostanie nie ubezpieczającemu, a ubezpieczonemu, bowiem to jego interes majątkowy został całkowicie lub częściowo unicestwiony, to on poniósł szkodę. Wskazaną przez ubezpieczającego osobą, na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia, może być tylko ubezpieczony, bowiem to jego interes majątkowy podlega ubezpieczeniu. Osoba ubezpieczonego nie musi być jednak wymieniona w umowie ubezpieczenia, a w praktyce wykształciła się konstrukcja ubezpieczenia na rzecz tego, kogo dotyczy, choć w obecnym stanie prawnym ubezpieczony powinien być imiennie wskazany w umowie, jeśli jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia. Ubezpieczony identyfikowany jest w chwili zajścia wypadku ubezpieczeniowego, najpóźniej zaś w chwili spełniania przez ubezpieczyciela świadczenia (tak M. Orlicki, M. Orlicki, J. Pokrzywniak, Umowa, s. 118-119; W. Mogilski, Umowa, s. 90)." (Komentarz do art. 808 Kodeksu cywilnego, Kodeks cywilny. Komentarz red. prof. dr hab. Edward Gniewek, 2010 C.H.Beck).

A zatem, należy uznać, iż ubezpieczenie na cudzy rachunek jest specyficzną formą ubezpieczenia odmienną od jego typowych form. Odmienność ubezpieczenia na cudzy rachunek polega przede wszystkim na tym, iż w ramach takiego ubezpieczenia ubezpieczający pełni szczególną rolę, gdyż zawarta umowa ubezpieczenia ma na celu ochronę nie jego interesów, a osób trzecich (np. klientów ubezpieczonego w przypadku ubezpieczeń grupowych oferowanych np. przez banki, pracowników w przypadku ubezpieczeń zapewnianych przez pracodawców, uczniów w przypadku ubezpieczeń zapewnianych przez szkoły).

Biorąc pod uwagę powyższe Spółka stwierdzila, że zawarta przez Spółkę umowa z Ubezpieczycielem będzie umową ubezpieczenia na cudzy rachunek, o której mowa w art. 808 kodeksu cywilnego. Zgodnie z jej postanowieniami Spółka pełnić będzie rolę ubezpieczającego, który ubezpiecza swoich klientów (ubezpieczonych). Ochrona ubezpieczeniowa polegać będzie na zapewnieniu przez Ubezpieczyciela klientom Spółki ochrony ubezpieczeniowej w razie zajścia zdarzenia przewidzianego w umowie ubezpieczenia (np. wypadku samochodowego, awarii pojazdu).

W konsekwencji Spółka stwierdziła, że w odniesieniu do wykonywanych przez Spółkę usług na rzecz Ubezpieczyciela spełnione jest kryterium podmiotowe zwolnienia od podatku od towarów i usług, gdyż Spółka posiada status ubezpieczającego w ramach zawieranych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Mając na uwadze powyższe Spółka wskazała, że kolejnym etapem ustalenia czy wykonywane przez nią świadczenia są objęte zwolnieniem od podatku od towarów i usług istotne znaczenie ma określenie, czy świadczenia te wykonywane są w zakresie zawieranych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, a zatem czy Spółka spełnia kryterium przedmiotowe wskazane w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Jak zostało wskazane powyżej na gruncie ustawy o VAT zwolnione z opodatkowania są usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Za takie usługi należy uznać, świadczone przez Spółkę usługi, które będą konieczne do prawidłowego świadczenia usług ubezpieczeniowych przez Ubezpieczyciela. Inaczej mówiąc usługi wykonywane przez Spółkę jako ubezpieczającego w zakresie współpracy przy realizacji umów ubezpieczenia grupowego świadczone będą na rzecz Ubezpieczyciela w celu należytego wykonania umów ubezpieczenia. Będą to wskazane powyżej w stanie faktycznym usługi polegające na:

* prowadzeniu i aktualizowaniu bazy danych klientów (ubezpieczonych), objętych ubezpieczeniem oraz przekazywaniu Ubezpieczycielowi danych z tej bazy,

* kontroli poprawności oraz przekazywania dokumentów, otrzymanych od klientów, a związanych z zawartą na ich rzecz umową ubezpieczenia,

* przekazywaniu klientom (ubezpieczonym) dokumentów otrzymanych od Ubezpieczyciela, a związanych z zawartą na ich rzecz umową ubezpieczenia,

* przechowywaniu danych osobowych ubezpieczonych oraz stosownych oświadczeń niezbędnych do objęcia ich ochroną ubezpieczeniową,

* zapewnieniu ubezpieczyciela o złożeniu przez ubezpieczonych wszelkich wymaganych dokumentów i oświadczeń,

* składaniu ubezpieczycielowi raportów zawierających dane dotyczące ubezpieczonych,

* przekazywaniu klientom (ubezpieczonym) pakietu informacyjnego dotyczącego wyżej opisanego ubezpieczenia grupowego,

* przekazywaniu klientom (ubezpieczonym) informacji na temat ubezpieczyciela udzielającego ochrony ubezpieczeniowej, w szczególności na temat jego danych adresowych,

* pobieraniu i przekazywaniu składek ubezpieczeniowych,

* informowaniu klientów (ubezpieczonych) o procedurze likwidacji szkody, wymaganej dokumentacji, sposobie kontaktu w razie zajścia wypadku objętego ochroną ubezpieczeniową lub

* przekazywaniu Ubezpieczycielowi uwag, skarg i reklamacji od klientów (ubezpieczonych).

Usługi te są i będą konieczne dla zapewnienia prawidłowego świadczenia usług ubezpieczeniowych przez Ubezpieczyciela. Pozwolą Ubezpieczycielowi na otrzymanie niezbędnych danych do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej, a także na prawidłowe wykonanie ciążących na nim obowiązków w przypadku zajścia zdarzenia przewidzianego w umowie ubezpieczenia.

Niemniej działania Spółki są również skierowane na zabezpieczenie interesów jej klientów (ubezpieczonych), na rzecz których zawarła umowę ubezpieczenia. Dzięki świadczeniom zapewnianym przez Spółkę, ubezpieczeni mogą realizować swoje prawa wynikające z umowy ubezpieczenia. W szczególności, usługi świadczone przez Spółkę polegają na przekazaniu odpowiednich dokumentów oraz składek ubezpieczeniowych do Ubezpieczyciela (innych ubezpieczycieli), zapewnieniu klientom (ubezpieczonym) dostępu do dokładnych informacji o procedurach zgłaszania i likwidacji szkód, itp. Dodatkowo, również dzięki usługom Spółki ubezpieczeni mają możliwość zgłaszania wszelkich uwag Ubezpieczycielowi odnośnie poziomu świadczonych przez niego usług, a także o wszelkich nieprawidłowościach wynikłych podczas świadczenia usług.

W konsekwencji należy uznać, że świadczone przez Spółkę usługi są niezbędne dla prawidłowego świadczenia usług ubezpieczenia przez Ubezpieczyciela, a jednocześnie są ściśle i konstrukcyjnie związane z funkcją ubezpieczającego, jaką pełni Spółka w ramach zawieranych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Należy zatem uznać, iż przedmiotowe usługi, mające na celu prawidłowe wykonania umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek, tj. na rachunek klientów Spółki, służą zapewnieniu im (ubezpieczonym) ochrony ubezpieczeniowej. Bezsprzecznie zatem będą to usługi wykonywane w zakresie zawartych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

W konsekwencji Spółka stwierdziła, że w odniesieniu do wykonywanych przez Spółkę usług na rzecz Ubezpieczyciela spełnione jest kryterium przedmiotowe zwolnienia od podatku od towarów i usług, gdyż Spółka świadczy usługi w zakresie zawieranych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

W konsekwencji Spółka stwierdziła, że usługi wykonywane przez Spółkę (ubezpieczającego) na rzecz zakładu ubezpieczeń (Ubezpieczyciela) w ramach zawartej umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek (ubezpieczonych) podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, z uwagi na fakt, iż stanowią one usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Również w odniesieniu do przyszłych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, które Spółka zawrze ewentualnie z innymi ubezpieczycielami, z tytułu wykonywania opisanych świadczeń Spółka będzie mogła stosować zwolnienie od podatku od towarów i usług określone w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Spółka zauważyła, że prezentowane przez nią stanowisko znajduje także oparcie w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydanym na bazie przepisów prawa wspólnotowego, tj. przepisów Dyrektywy Rady nr 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. z 1977 r. L 145, poz. 1, dalej jako "VI Dyrektywa"), zastąpionych obecnie przepisami Dyrektywy Rady nr 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE z 2006 r. L 347, poz. 1, dalej jako "Dyrektywa 2006/11 2/WE").

Zgodnie z przepisami powołanych dyrektyw państwa członkowskie zwalniają od podatku od wartości dodanej transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi, świadczonymi przez maklerów i ich przedstawicieli (art. 13 (B) lit. a VI Dyrektywy); transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych (art. 135 ust. 1 pkt 1 Dyrektywy 2006/112/WE).

Na gruncie przedmiotowego stanu prawnego Trybunał Sprawiedliwości wydał w szczególności orzeczenie z dnia 20 listopada 2003 r. w sprawie C-8/01 Taksatorringen. W powołanym wyroku TSUE zdefiniował pojęcie transakcji ubezpieczeniowej, wskazując, że podstawowym elementem transakcji ubezpieczeniowej w ogólnym rozumieniu jest to, że ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zamian za uprzednią zapłatę składki, zapewnić ubezpieczonemu, w przypadku zmaterializowania się pokrywanego ryzyka, usługę uzgodnioną w chwili zawarcia umowy.

Ponadto Trybunał wskazał zaś, że wyrażenie "transakcje ubezpieczeniowe" nie obejmuje jedynie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale ma na tyle szerokie znaczenie, by co do zasady objąć świadczenie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam ubezpieczycielem nie jest, lecz w ramach polisy grupowej nabył takie ubezpieczenie dla swoich klientów poprzez skorzystanie z usług ubezpieczyciela, który przejął ubezpieczane ryzyko.

Podobne stanowisko Trybunał Sprawiedliwości zaprezentował także w wyroku z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Spółki X.

W przedmiotowej sprawie Spółka X, świadczyła usługi polegające na ubezpieczeniu od strat finansowych oraz innych niedogodności zdarzeń takich jak zgubienie kluczy, paszportu itp. W tym celu Spółka X zawierała grupową polisę ubezpieczeniową z towarzystwem ubezpieczeniowym. W polisie, jako ubezpieczony, figurował klient Spółka X, która działała jako ubezpieczający.

W tak określonym stanie faktycznym TSUE w wyroku stwierdził, że pomiędzy towarzystwem ubezpieczeniowym czyli ubezpieczycielem, a Spółką X czyli ubezpieczającym z jednej strony, z drugiej zaś między Spółką X i jego klientami czyli ubezpieczonymi występuje świadczenie usług ubezpieczeniowych określonych w przepisach VI Dyrektywy.

Trybunał Sprawiedliwości wskazał w sentencji orzeczenia, że artykuł 13 (B) (a) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, że podatnik niebędący ubezpieczycielem, który w ramach polisy generalnej, której jest posiadaczem, zapewnia swoim klientom (ubezpieczonym) ochronę ubezpieczeniową w rozumieniu powołanego przepisu.

Podsumowując powyższe należy wskazać, że w ocenie Trybunału Sprawiedliwości transakcje ubezpieczeniowe w rozumieniu VI Dyrektywy, a obecnie Dyrektywy 2006/112/WE to także świadczenie usług przez podmiot, który nie jest ubezpieczycielem, ale który zawarł z ubezpieczycielem umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek, w ramach której ubezpieczyciel zapewnia ochronę ubezpieczeniową ubezpieczonym.

Spółka wskazała, że prezentowane w niniejszym wniosku stanowisko znajduje uzasadnienie w linii orzeczniczej Ministra Finansów działającego za pośrednictwem Dyrektorów Izb Skarbowych wydających interpretacje indywidualne. Jakkolwiek przepis art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT wszedł w życie dopiero z dniem 1 stycznia 2011 r., zdążyła już się wykształcić linia orzecznicza, zgodnie z którą usługi takie jak te wykonywane przez Spółkę są objęte zwolnieniem od podatku od towarów i usług. Spółka wskazała, iż ma świadomość, że zaprezentowane poniżej stanowiska zostały wyrażone w indywidualnych sprawach podatników, niemniej powołuje je ze względu na podobieństwo tych spraw do swojej sytuacji przedstawionej we wniosku.

Spółka zwraca przede wszystkim uwagę na interpretację indywidualną z dnia (...) wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w (...), w której organ podatkowy odnosząc się do usług wykonywanych przez bank na rzecz towarzystw ubezpieczeń (ubezpieczycieli) w ramach zawartych umów ubezpieczenia grupowego (ubezpieczenia na cudzą rzecz) na rzecz klientów banku (ubezpieczonych) wskazał, że:

"Z powyższego wynika, iż wykonywane przez Wnioskodawcę czynności stanowią usługi w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Powyższe czynności należy uznać za czynności związane z zawieraną przez Spółkę, jako podmiot ubezpieczający Umową ubezpieczenia na cudzy rachunek, bowiem powyższe czynności są bezpośrednio związane z zawartymi umowami ubezpieczenia, a do ich wykonania zobowiązany jest Wnioskodawca nie zaś inny podmiot. Należy zatem uznać, że Wnioskodawca wykonuje czynności, które mieszczą się w zakresie zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek".

Podobne stanowisko zajął także Dyrektor Izby Skarbowej w (...) w interpretacji indywidualnej z dnia (...), w której odniósł się do wniosku podatnika (banku) wskazującego, że prowadzi działalność finansową i w związku ze sprzedażą swoich produktów finansowych, zawarł z Towarzystwami Ubezpieczeniowymi (ubezpieczycielami) umowy ubezpieczania grupowego, przedmiotem których jest udzielenie przez Towarzystwo Ubezpieczeniowe ochrony ubezpieczeniowej klientom podatnika. W stanie faktycznym wskazane zostało, ponadto, że w ramach zawartych umów ubezpieczenia grupowego podatnik świadczy na rzecz ubezpieczycieli takie świadczenia jak np. przedstawianie ubezpieczonym i osobom ubiegającym się o konkretny produkt finansowy wszelkich informacji i wyjaśnień związanych z ubezpieczeniem, sporządzanie i przekazywanie Ubezpieczycielowi raportów zawierających dane dotyczące ubezpieczonych, czy pobieranie i przekazanie na rachunek ubezpieczycieli składki ubezpieczeniowej z góry za poszczególne okresy lub za cały okres ubezpieczenia, z tytułu których to świadczeń podatnikowi przysługuje wynagrodzenie od ubezpieczycieli. Odnosząc się do powyższego organ podatkowy wskazał, że:

"Pomocnym w zrozumieniu charakteru zwolnienia od podatku usług ubezpieczeniowych jest orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, który przykładowo w orzeczeniu C-349/96 Spółka X przeciwko Spółce Y, uznał, że pojęcie usługi ubezpieczeniowej obejmuje również przypadki, gdy klient objęty jest ubezpieczeniem zakupionym przez dostawcę usługi od towarzystwa ubezpieczeniowego. Warunkiem uznania usługi za zwolnioną na podstawie powołanego wyżej art. 135 ust. 1 pkt a Dyrektywy 2006/I12/WE, który zastąpił art. 13 (B) (a) VI Dyrektywy jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy dostawcą usługi (podmiotem ubezpieczającym lub podmiotem pośredniczącym) a klientem (ubezpieczonym), którego przedmiotem jest świadczenie na wypadek zmaterializowania się określonych w umowie ryzyk.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca nie zobowiązuje się sam do zapewnienia ochrony ubezpieczeniowej swoim klientom a jedynie dopełnia formalności koniecznych do zapewnienia klientom Banku ubezpieczenia przez podmiot trzeci. Oznacza to, że Zainteresowany jest posiadaczem polisy grupowej dla swoich klientów. Takie świadczenie usług przez Bank stanowi transakcję ubezpieczeniową w rozumieniu art. 13 (B) (a) VI Dyrektywy, który należy interpretować tak, iż podatnik, niebędący ubezpieczycielem, który, w ramach polisy grupowej, której jest posiadaczem, nabywa dla swoich klientów będących ubezpieczonymi, ochronę ubezpieczeniową od ubezpieczyciela, który przejmuje objęte tą ochroną ryzyka, dokonuje transakcji ubezpieczeniowej w rozumieniu tego przepisu".

W konsekwencji Dyrektor Izby Skarbowej w (...) stwierdził, że:

" (...) czynności świadczone przez Zainteresowanego, niebędącego ubezpieczycielem, który w ramach polisy grupowej nabywa dla swoich klientów będących ubezpieczonymi, ochronę ubezpieczeniową od ubezpieczyciela przejmującego objęte tą ochroną ryzyka, stanowią transakcje ubezpieczeniowe i korzystają ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, bowiem wyczerpują zapisy art. 135 ust. 1 pkt a Dyrektywy 2006/112/WE".

Analogiczne stanowisko zostało ponadto przedstawione w poniższych interpretacjach indywidualnych:

Mając powyższe na uwadze Spółka wskazała, że prezentowane stanowisko Spółki, zgodnie z którym wykonywane przez Spółkę (ubezpieczającego) świadczenia na rzecz Ubezpieczyciela w ramach zawartej umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek (ubezpieczonych, tj. klientów Spółki) podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług, znajduje potwierdzenie w linii orzeczniczej organów podatkowych.

Powołane interpretacje potwierdzają również, że także w przyszłości w związku z zawieranymi umowami ubezpieczenia na cudzy rachunek Spółka winna stosować zwolnienie od podatku od towarów i usług w odniesieniu do świadczonych usług.

Podsumowując przedstawione stanowisko Spółka wskazała, że wykonywane przez nią świadczenia opisane w stanie faktycznym wniosku spełniają warunki do objęcia ich zwolnieniem od podatku od towarów i usług. Zwolnienie przewidziane w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT musi być przez Spółkę stosowane w szczególności z uwagi na fakt, iż:

W konsekwencji Spółka stwierdziła, że usługi wykonywane przez Spółkę (ubezpieczającego) na rzecz zakładu ubezpieczeń (Ubezpieczyciela) w ramach zawartej umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek (ubezpieczonych) podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT z uwagi na fakt, iż stanowią one usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek.

Również w odniesieniu do przyszłych umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, które Spółka zawrze ewentualnie z innymi ubezpieczycielami, z tytułu wykonywania opisanych świadczeń Spółka będzie mogła stosować zwolnienie od podatku od towarów i usług określone w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Dodatkowo informuje się, iż w zakresie zdarzenia przyszłego została wydana odrębna interpretacja indywidualna.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.