ILPP2/443-128/07-2/MN - Czy syndyk jest podatnikiem podatku od towarów i usług?

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 26 października 2007 r. (data wpływu 6 listopada 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia i zaliczek na wynagrodzenie syndyka - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 listopada 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia i zaliczek na wynagrodzenie syndyka.

(stan następujący przedstawiony został wniosku przedmiotowym)

W ramach prowadzonej, wpisanej do ewidencji działalności gospodarczej, Wnioskodawca prowadzi postępowania upadłościowe poprzez likwidację majątku. Na mocy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze, Wnioskodawca został powołany do pełnienia funkcji syndyka masy upadłości Sp. z o.o. w X. Na mocy art. 166 Prawa upadłościowego, syndyk ma prawo do zaliczek na wynagrodzenie oraz zwrotu wydatków. W miesiącu październiku, Wnioskodawca otrzymał postanowienie w sprawie przyznania zaliczki na wynagrodzenie oraz zwrotu kosztów.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku ze zmianą wprowadzoną ustawą z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji syndyka, w art. 22 ww. ustawy, tj. zmianą statusu prawnego syndyka na funkcjonariusza publicznego oraz interpretacją Ministra Finansów sygn. PP10- (...) w sprawie konieczności zapłaty podatku VAT przez komornika, syndyk zwolniony jest z konieczności zapłaty podatku VAT na mocy art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z brakiem istotnych różnic w zakresie w jakim komornicy sądowi wykonują władztwo publiczne, wynikające z funkcji organu egzekucyjnego a czynnościami podejmowanymi przez syndyka w zakresie prowadzonego postępowania upadłościowego, jednocześnie biorąc pod uwagę stanowisko Ministra Finansów w tej sprawie (sygn. PP10-...), w aktualnym stanie prawnym, syndyk na mocy art. 15 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług jest zwolniony od konieczności zapłaty podatku VAT od swojego wynagrodzenia, tym samym również od przyznanych zaliczek oraz zwrotu kosztów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez świadczenie usług - zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Stosownie do art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Do czynności wykonywanych przez syndyka masy upadłości zastosowanie znajduje przepis art. 13 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowiący, iż przychody, osób, którym sąd zlecił na podstawie właściwych przepisów wykonanie określonych czynności, uważa się za przychody z działalności wykonywanej osobiście. Powołany wyżej przepis wyłącza zatem z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności zleceniobiorcy są związani ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy nimi, co do:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zasady powoływania syndyków i nadzorców sądowych określa ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 z późn. zm.). Syndyk jest wyznaczany przez sąd, będący organem władzy, który powierza mu pełnienie określonych funkcji w postępowaniu upadłościowym, określonych zakresem ustawy. Przy wykonywaniu czynności syndyk ograniczony jest przepisami ustawy i najważniejsze czynności musi konsultować z sędzią komisarzem i radą wierzycieli, jednak w podstawowym i zasadniczym zakresie wykonywania swoich obowiązków jest w pełni samodzielny. Sąd powierzając danej osobie wypełnienie określonych ustawowo zadań nie określa w ścisły sposób warunków wykonywania pracy odnoszących się przykładowo do miejsca i czasu jej wykonania. Przemawiają za tym także zapisy art. 161 lub art. 179 powołanej ustawy, które pozwalają syndykowi na udzielanie pełnomocnictw procesowych i do czynności prawnych lub na zlecanie wykonania czynności innym osobom.

Wysokość wynagrodzenia za czynności syndyka i nadzorcy określona jest w art. 162 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze. O wynagrodzeniu i zwrocie poniesionych wydatków orzeka sąd na wniosek zainteresowanych (art. 164 i dalsze), a zatem sąd zatwierdza (lub koryguje) przedstawione przez syndyka czy nadzorcę wynagrodzenie spełniając w tym przypadku funkcję nadzorczą, biorąc pod uwagę zakres oraz efekty dokonanych przez nich czynności. Wynagrodzenie to nie jest więc z góry ustalone i w dużej mierze zależy od samych zainteresowanych. Wynagrodzenie pokrywane jest z masy upadłości, a sąd wydając stosowne postanowienia w powyższym zakresie działa jako organ władzy.

Zgodnie z art. 160 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk dokonuje czynności na rachunek upadłego, lecz we własnym imieniu. Ryzyko gospodarcze wszelkich czynności prawnych, w tym także czynności zobowiązaniowych syndyka ponosi zawsze masa upadłości. Syndyk nie odpowiada za zobowiązania zaciągnięte w sprawach dotyczących masy upadłości (art. 160 ust. 2 ww. ustawy). Odpowiedzialności tej nie ponosi również sąd. Sąd nie odpowiada też za szkodę wyrządzoną na skutek nienależytego wykonania obowiązków przez syndyka. Artykuł 160 ust. 3 ww. ustawy wskazuje, że odpowiedzialność za to ponosi syndyk.

Z przedstawionych przepisów wynika zatem, iż sąd nie jest związany z syndykiem więzami tworzącymi stosunek prawny jaki istnieje pomiędzy zlecającym a zleceniobiorcą w zakresie wynagrodzenia, warunków pracy oraz odpowiedzialności zleceniodawcy, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług. Sąd jako organ władzy powołuje syndyka i określa jego wynagrodzenie, nie pokrywa jednak kosztów wynagrodzenia i nie ponosi odpowiedzialności za działania i za ewentualne szkody wynikające z prowadzonych przez syndyka czy też nadzorcę sądowego szkody.

Reasumując, syndyk masy upadłości wykonując czynności zarządzające i zmierzające do likwidacji majątku upadłego w oparciu o ustawę - Prawo upadłościowe i naprawcze świadczy usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT w ramach samodzielnej działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ustawy i tym samym zyskuje przymiot podatnika podatku od towarów i usług.

Wobec powyższego, syndyk wykonujący czynności w powyższym zakresie nie jest objęty regulacją art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.