ILPP2/443-1127/13-4/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana P., przedstawione we wniosku z dnia 8 listopada 2013 r. (data wpływu 22 listopada 2013 r.) uzupełnionym pismem z 3 lutego 2014 r. (data wpływu 4 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności pomocniczych w przedmiocie pośrednictwa finansowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 22 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności pomocniczych w przedmiocie pośrednictwa finansowego. Wniosek uzupełniono 4 lutego 2014 r. o doprecyzowanie przedstawionego stanu faktycznego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Dnia 22 września 2008 r. Bank zawarł umowę współpracy (dalej: "Umowa") z Wnioskodawcą. Wnioskodawca w przedmiotowej Umowie zobowiązał się do wykonywania czynności pomocniczych w przedmiocie pośrednictwa finansowego na rzecz Banku.

Czynności pomocnicze obejmują:

* pozyskiwanie kredytobiorców i informowanie ich o możliwościach i warunkach uzyskania kredytu zgodnie z ofertą produktową Banku;

* wydawanie osobom ubiegającym się o kredyt niezbędnych druków i formularzy;

* informowanie o adresach placówek Banku współpracujących z Wnioskodawcą.

Z tytułu realizacji współpracy Wnioskodawcy przysługuje wynagrodzenie. Podstawą do naliczenia wynagrodzenia Wnioskodawcy są wyłącznie umowy kredytowe zawarte przez Bank z klientami pozyskanymi samodzielnie przez Wnioskodawcę.

Urząd Statystyczny w opinii klasyfikacyjnej z dnia 27 grudnia 2012 r. uznał powyższe czynności za "pozostałe usługi wspomagające usługi finansowe (z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych), gdzie indziej niesklasyfikowane".

W uzupełnieniu wniosku odpowiadając na pytanie o szczegółowy opis czynności składających się na pozyskiwanie kredytobiorców (z uwzględnieniem czy Wnioskodawca świadczy na rzecz potencjalnych kredytobiorców usługi doradcze), Zainteresowany wskazał że czynności składające się na pozyskiwanie kredytobiorców polegają przede wszystkim na tym, że klient przychodzi do Wnioskodawcy z zamiarem kupna samochodu. Zainteresowany proponuje klientowi kupno samochodu za gotówkę albo na kredyt. Jeżeli klient jest zainteresowany kredytem, wówczas Wnioskodawca kontaktuje się ze swoim opiekunem (pośrednik - doradca finansowy, bankowy), Opiekun przyjeżdża na miejsce i resztę z klientem opiekun załatwia osobiście. Następnie z banku Zainteresowany otrzymuje informację czy doszło do zawarcia umowy. Jeżeli klient zawarł umowę z opiekunem, wówczas Wnioskodawca otrzymuje prowizję z banku za pośrednictwo finansowe.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy opisane w stanie faktycznym czynności będące przedmiotem zawartej z Bankiem umowy mogą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane w stanie faktycznym czynności mogą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2011.177.1054 j.t.; dalej jako: "UPTU").

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 UPTU zwalnia się od podatku VAT usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jednocześnie na mocy art. 43 ust. 14 ustawy o VAT przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usługi pośrednictwa, o który mowa w ust. 1 pkt 38.

Wykładnia obowiązujących od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 oraz ust. 13 i 14 UPTU nie może abstrahować od wypracowanej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykładni przepisów dotyczących zwolnień od podatku VAT w obszarze usług finansowych, w tym usług pośrednictwa finansowego. Jak wskazano w wyroku WSA w Krakowie z dnia 21 czerwca 2011 r. (sygn. akt I SA/Kr 605/11): "Rzeczpospolita Polska jest związana treścią traktatów założycielskich w tym Traktatem Ustanawiającym Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864)2), jako pierwotnym prawem wspólnotowym; aktami przyjętymi przez instytucje Wspólnot (wtórnym prawem wspólnotowym) oraz wykładnią i stosowaniem prawa wspólnotowego wynikającą z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości. Wynika to z art. 2 aktu dotyczącego warunków przystąpienia, będącego integralną częścią Traktatu podpisanego w dniu 16 kwietnia 2003 r. w Atenach. Związanie normami prawa unijnego znajduje umocowanie w art. 91 ust. 3 Konstytucji RP, stosownie do którego jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami".

Zgodnie z art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej państwa członkowskie zwalniają od podatku VAT następujące transakcje:

lit. a ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych,

lit. b udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę,

lit. d transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie podkreślał (por. sprawy C-2/95 Sparekassemes Datacenter oraz C-235/00 CSC Financial Services Ltd.; C-169/04 Abbey National plc, Inscape Investment Fund) to, że usługi pomocnicze względem głównej usługi pośrednictwa finansowego, zwolnionej o podatku VAT, mogą zostać uznane na gruncie Dyrektywy za usługi zwolnione, jeżeli spełniają trzy następujące cechy:

Wnioskodawca świadczy usługę, którą bez wątpienia można wyodrębnić jako określoną całość, o czym świadczy chociażby możliwość jej rozliczenia i zafakturowania na podstawie kryteriów rozliczeniowych.

W wyroku ETS z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services wyjaśniono, że celem pośrednictwa jest uczynić wszystko, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Skoro funkcją pośrednictwa jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, to nie może ulegać wątpliwości, że do specyficznych funkcji pośrednictwa należy z całą pewnością pozyskiwanie kredytobiorców, w tym pozyskiwanie ich danych kontaktowych w celu umożliwienia Bankowi skontaktowanie się z nimi bezpośrednio. Poszukiwanie potencjalnych klientów jest kwintesencją pośrednictwa, co wyraża się w tym, że pośrednik może być wynagradzany za zawarcie umowy przez Bank ze wskazanym przez pośrednika klientem, tak jak Wnioskodawca w przedstawionym stanie faktycznym.

Istota świadczonej przez Wnioskodawcę usługi sprowadza się do pozyskiwania potencjalnych kredytobiorców, zweryfikowania, uzupełnienia i przekazania danych kontaktowych osoby zainteresowanej kredytem, co warunkuje możliwość dalszego procedowania Banku w celu sfinalizowania umowy kredytowej z daną osobą zainteresowaną kredytem. Nie ulega wątpliwości, że bez przekazanych danych kontaktowych Bank nie byłby w stanie nawiązać kontaktu z osobą zainteresowaną, poza oczywiście sytuacjami, gdyby osoba zainteresowana sama zwróciła się do Banku. Należy więc uznać, że usługa świadczona przez Wnioskodawcę na rzecz Banku ma podstawowe znaczenie dla realizowanej usługi pośrednictwa i wyraża się w przekazaniu danych kontaktowych umożliwiających kontakt pomiędzy Bankiem, a osobą zainteresowaną jako potencjalnym klientem. Z kolei gdy Wnioskodawca realizuje usługę na rzecz Banku, charakter tej usługi jako usługi pośrednictwa nie powinien budzić jakichkolwiek wątpliwości.

Bardzo istotny dla analizowanego stanu taktycznego w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji może okazać się wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig. Orzeczenie to zapadło w stanie faktycznym, w którym subagent (Volker Ludwig) świadczył usługę polegającą na poszukiwaniu dla pośrednika finansowego (DVAG) potencjalnych klientów, którzy byliby zainteresowani oferowanymi przez pośrednika finansowego produktami finansowymi danej instytucji finansowej. W przypadku zawarcia przez klienta umowy dotyczącej produktu finansowego z instytucją finansową, pośrednik finansowy otrzymywał od instytucji finansowej wynagrodzenie prowizyjne, a z kolei subagent otrzymywał wynagrodzenie prowizyjne od pośrednika finansowego w wysokości określonej postanowieniami umowy agencji.

W wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Volker Ludwig wskazano szereg dyrektyw interpretacyjnych pomocnych przy ustaleniu zakresu zwolnienia usług pośrednictwa finansowego, a z punktu widzenia roli orzecznictwa Trybunału, niezbędnych do uwzględnienia przy interpretacji przepisów krajowych.

W tezie 23 wyroku w sprawie Volker Ludwig wskazano, że "pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. W tym kontekście celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy (podobnie wyrok z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services, Rec. str. L-10237, pkt 39".

Analizując powyższą przesłankę na gruncie niniejszego stanu faktycznego, zwrócić należy uwagę, że Wnioskodawca wykonuje wszystkie opisane w stanie faktycznym czynności w tym celu, aby Bank zawarł z osobą zainteresowaną umowę dotyczącą produktu finansowego, w szczególności w tym celu pozyskuje kredytobiorców, weryfikuje, uzupełnia, w tym kontaktuje się telefonicznie z osobą zainteresowaną, przekazuje dane kontaktowe osoby zainteresowanej Bankowi, a także wydaje potencjalnym kredytobiorcom druki oraz formularze.

Związek funkcjonalny pomiędzy czynnościami Wnioskodawcy, a efektem finalnym w postaci zawarcia umowy dotyczącej produktu finansowego jest w niniejszym stanie faktycznym wyraźny i bezpośredni, albowiem Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie nie za samo przekazanie danych kontaktowych osoby zainteresowanej, czy też za to, że doszło do spotkania Banku z osobą zainteresowaną, której dane kontaktowe przekazał Wnioskodawca, ale przede wszystkim za skutek w postaci zawarcia umowy kredytowej pomiędzy osobą zainteresowaną a Bankiem.

W tezie 28 wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Volker Ludwig wyjaśnia się, że "działalność pośrednictwa stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych". Analizując powyższą przesłankę na gruncie niniejszego stanu faktycznego, zwrócić należy uwagę, że Wnioskodawca niewątpliwie prowadzi działalność polegającą na wskazywaniu osobom zainteresowanym okazji do skorzystania z kredytu.

W tezie 29 wyroku w sprawie Volker Ludwig zauważono, że: "stwierdzenie istnienia działalności zwolnionej zgodnie z art. 13 część B lit. d pkt 1 szóstej dyrektywy niekoniecznie zależy od istnienia stosunku umownego między podmiotem świadczącym usługi pośrednictwa kredytowego a jedną ze stron umowy kredytowej". W tezie 40 ww. wyroku podsumowano z kolei, że: "okoliczność, iż podatnik nie jest związany umownie z żadną ze stron umowy kredytowej, do której zawarcia się przyczynił, oraz że nie kontaktuje się bezpośrednio z jedną z tych stron, nie stanowi przeszkody do tego, aby świadczył on usługę pośrednictwa kredytowego, zwolnioną zgodnie z art. 13 część B lit. d pkt 1 szóstej dyrektywy".

W tezie 33 ww. wyroku, gdzie wskazuje się, że "zastosowanie zwolnienia przewidzianego w art. 13 część B lit. d pkt 1 szóstej dyrektywy nie może zależeć od istnienia stosunku umownego między podmiotem świadczącym usługi pośrednictwa kredytowego a jedną ze stron umowy kredytowej, lecz powinno być badane w świetle samego charakteru wykonanego świadczenia i jego celu, które zostały wskazane w pkt 23 niniejszego wyroku". W niniejszym stanie faktycznym cel usługi realizowanej przez Wnioskodawcę jest czytelny i pozostaje w bezpośrednim związku z tym, aby osoba zainteresowana i Bank zawarły finalnie umowę dotyczącą kredytu, gdyż również w związku z takim zdarzeniem Wnioskodawca otrzymuje stosowne wynagrodzenie.

W tezie 36 wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej podkreślono, że aby usługę móc zakwalifikować jako czynność zwolnioną z opodatkowania w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 1 szóstej dyrektywy, wykonana usługa powinna tworzyć "odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi pośrednictwa".

Jak było to już wskazywane przy okazji orzeczeń ETS w sprawach C-2/95 Sparekassernes Datacenter, C-235/00 CSC Financial Services Ltd. oraz C-169/04 Abbey National plc, Inscape Investment Fund, Wnioskodawca świadczy usługę, która bez wątpienia stanowi określoną całość, a jej istota sprowadza się do pozyskania i przekazania danych kontaktowych osoby zainteresowanej kredytem, co umożliwia (warunkuje) dalsze procedowanie Banku w celu sfinalizowania umowy dotyczącej kredytu z daną osobą zainteresowaną. Skoro funkcją pośrednictwa jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, to nie może ulegać wątpliwości, że do specyficznych i istotnych funkcji pośrednictwa należy z całą pewnością pozyskiwanie kredytobiorców, w tym pozyskiwanie ich danych kontaktowych w celu umożliwienia Bankowi skontaktowanie się z nimi bezpośrednio.

Ponadto, Trybunał podniósł w tezie 37 ww. wyroku, że przepisy Dyrektywy w sprawie zwolnień podatkowych nie stoją na przeszkodzie temu, aby na usługę pośrednictwa kredytowego składały się dwa świadczenia, jedno wykonywane przez agenta głównego mającego zawartą umowę z instytucją finansową oraz drugie wykonywane przez subagenta mającego zawartą umowę z agentem głównym, a nie z instytucją finansową.

W tezie 39 ww. wyroku Trybunał podkreślił, że "działalność pośrednictwa może się ograniczać do wskazywania stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy". Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawca prowadzi działania wskazujące osobom zainteresowanym okazję do skorzystania z kredytu, w ten sposób pozyskując dane kontaktowe potencjalnych klientów chcących skorzystać z określonego produktu finansowego.

Istotne jest również wskazanie treści tezy 25 ww. wyroku, gdzie Trybunał zwrócił uwagę, iż "czynności zwolnione z opodatkowania na mocy art. 13 część B lid. d) pkt 1 szóstej dyrektywy definiuje się ze względu na charakter świadczonych usług, a nie osobę je świadczącą lub ich odbiorcę". W niniejszym stanie faktycznym usługi polegają na świadczeniach, które sprowadzają się do poszukiwania potencjalnych kredytobiorców i przekazywania danych kontaktowych do Banku, w tym celu, aby finalnie Bank mógł doprowadzić do realizacji (zawarcia) umowy kredytowej.

O ile zatem przepis art. 43 ust. 13 UPTU, przewidując że zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 38, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 38, pozostaje w zgodzie z przedstawionym dorobkiem orzeczniczym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie usług pośrednictwa finansowego, tak nie znajduje jakiegokolwiek uzasadnienia w tym świetle bezwarunkowe wyłączenie spod zakresu zwolnienia świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 UPTU.

W ocenie Wnioskodawcy przepis art. 43 ust. 14 UPTU należy interpretować w ten sposób, że wyłącza on spod zakresu zwolnienia podatkowego tylko takie świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, które mają jedynie charakter informacyjny lub techniczno-administracyjny dla wykonywanego pośrednictwa. Znajduje to potwierdzenie w wyroku ETS z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd., gdzie uznano, że pośrednictwo nie obejmuje usług ograniczających się do dostarczania informacji na temat produktów finansowych oraz przyjmowanie wniosków.

Jak jednak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, Wnioskodawca wykonuje usługi w znacznie szerszym zakresie niż tylko dostarczanie informacji na temat kredytu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast stosownie do treści art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, przewidziano natomiast opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ww. ustawy o podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy - zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy o VAT).

Natomiast w myśl art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Na podstawie art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347 s. 1 z późn. zm.) państwa członkowskie zwalniają udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Dokonując analizy ww. pojęć użytych do opisania zwolnień, o których mowa w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE należy podkreślić, że winny one być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności między państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT. Przytoczone przepisy Dyrektywy dotyczą ściśle określonych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zaklasyfikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeżeli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne itp.

Problem objęcia zwolnieniem czynności pomocniczych wykonywanych do usług finansowych był przedmiotem wyroku z dnia 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95, Spare-Kassernes Datacenter (SDC) V. Skatteministeriet. SDC było zarejestrowanym dla potrzeb VAT stowarzyszeniem utworzonym przez banki. Stowarzyszenie to miało na celu świadczenie swoim członkom oraz innym klientom usług przetwarzania danych związanych z transakcjami prowadzonymi przez klientów SDC, a także pewnych usług związanych ze sprawami administracyjnymi swoich członków. W szczególności SDC przetwarzało dane związane z typowymi transakcjami finansowymi, takimi jak transfery i handel papierami wartościowymi, zarządzenie depozytami oraz pożyczkami. SDC wykonywało czynności wyłącznie na zlecenie swoich klientów, tj. banków. Przykładowo zatem to bank przekazywał informacje do SDC, a nawet jeśli czynił to bezpośrednio klient banku, to tylko po otrzymaniu odpowiednich instrukcji od banku. SDC nie było związane żadnymi więzami prawnymi z klientami banków - nazwa SDC nawet się nie pojawiła w relacjach z nimi (np. wszelkie dokumenty kierowane przez SDC do klientów banku zawierały wyłącznie oznaczenie banku, w imieniu którego były sporządzane).

Głównym problemem, jaki został przedstawiony do rozstrzygnięcia przez TSUE było określenie, w jakim stopniu usługi takie jak świadczone przez SDC mogą korzystać ze zwolnienia z VAT na gruncie VI Dyrektywy. Na wstępie Trybunał potwierdził przedmiotowy charakter zwolnień dla usług finansowych, podkreślając, że nie są one uzależnione od statusu podatnika świadczącego usługę. W dalszej kolejności sąd rozważył kwestię relacji prawnej pomiędzy centrum rozliczeniowym a klientami banków. Stwierdził, że stosowanie zwolnienia nie stoi na przeszkodzie fakt, że pomiędzy centrum rozliczeniowym a końcowym klientem nie ma umowy o świadczenie usług. Po tych ustaleniach TSUE przystąpił do rozstrzygnięcia, w jakim stopniu usługi centrum przetwarzania danych mogą korzystać ze zwolnień dla usług finansowych. Uznał, że jest to możliwe o tyle, o ile tworzą one określoną całość spełniającą specyficzne, istotne funkcje usług finansowych.

W odniesieniu do usług związanych z przelewami i płatnościami organy podatkowe twierdziły, że SDC świadczy szereg odrębnych czynności administracyjnych lub technicznych, które fakturuje osobno (organy podnosiły, że w szczególności w cenniku SDC nie było ceny za np. wykonanie przelewu, a tylko za poszczególne czynności techniczne prowadzące do skutecznego wykonania przelewu). Z kolei SDC twierdziło, że dla zastosowania zwolnienia nie jest konieczne, aby poszczególne czynności składały się na kompletną usługę - wystarczy, że stanowią one jeden z elementów usługi finansowej, w której uczestniczą różne podmioty i które, rozpatrywane w całości, tworzą pełną usługę finansową.

W tym zakresie Trybunał odrzucił argumenty podatnika. Zdaniem Trybunału to, że dana czynność jest niezbędna dla wykonania usługi zwolnionej, nie przesądza jeszcze, że ta czynność sama w sobie jest również zwolniona. Dla zastosowania zwolnienia czynność ta powinna wypełniać specyficzne, istotne funkcje usługi finansowej. W przypadku przelewów oznacza to, że dana czynność powinna prowadzić do przeniesienia środków z jednego rachunku na inny i wywoływać związaną z tym zmianę w sytuacji prawnej i finansowej podmiotów, których przelew dotyczy. Nie może to być zatem sama czynność techniczna, taka jak udostępnienie bankowi systemu rozliczeniowego, który pozwoli doprowadzić do przeniesienia środków pomiędzy rachunkami. TSUE podkreślił, że udostępnianie bankowi przez centrum rozliczeniowe informacji nie jest usługą zwolnioną z VAT.

Należy zatem zauważyć, że usługa pomocnicza może być zwolniona z VAT tylko, jeśli sama w znacznym stopniu "staje się" usługą finansową - w sprawie SDC, dla uznania usług związanych z przelewami za zwolnione, Trybunał w istocie wymaga, aby same te usługi wywoływały taki efekt jak przelew, tzn. prowadziły do przeniesienia środków i zmieniały sytuację prawną i finansową zainteresowanych podmiotów. Co więcej, usługi takie nie mogą ograniczać się jedynie do zwykłej czynności technicznej, co powinno być badane w oparciu o kryterium odpowiedzialności podmiotu wykonującego usługę pomocniczą.

W wyroku TSUE z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 stwierdzono, że (...) aby móc zakwalifikować świadczone usługi jako czynności zwolnione z opodatkowania w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która - jeśli ją oceniać globalnie - w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w tym przepisie. W odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 3 szóstej dyrektywy świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczaniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnianie bankowi systemu informatycznego (...)".

Z kolei w orzeczeniu w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. z dnia 13 grudnia 2001 r. Trybunał zajął się problemem stosowania zwolnienia od VAT w odniesieniu do usług centrum obsługi telefonicznej (call centre). Usługi, których klasyfikacją zajął się Trybunał polegały na obsłudze przez centrum w imieniu zainteresowanej instytucji finansowej jej kontaktów z ludnością w związku ze sprzedażą określonych produktów finansowych. Kontakty te obejmowały swoim zakresem wstępne zapytanie aż do etapu zawarcia umowy (lecz z wyłączeniem samego jej zawarcia). W orzeczeniu tym TSUE zajął stanowisko, że " (...) usługi o charakterze administracyjnym, które nie zmieniają sytuacji prawnej lub finansowej stron nie są objęte zwolnieniem określonym w art. 13B (d) (5)".

Natomiast w sprawie możliwości objęcia zwolnieniem z VAT usług pośrednictwa, zwrócić należy uwagę na orzeczenie TSUE z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 dotyczącej Volker Ludwig v. Finanzamt Luckenwalde.

W sprawie tej Skarżący wykonywał samodzielną działalność doradcy majątkowego na rzecz spółki na podstawie umowy agencyjnej, poszukując w imieniu spółki potencjalnych klientów, aby zaprosić ich na rozmowę służącą określeniu ich stanu majątkowego i ewentualnych potrzeb inwestycyjnych. Po przeprowadzeniu za pomocą programu komputerowego, udostępnianego przez Spółkę, analizy sytuacji majątkowej skontaktowanej w ten sposób osoby doradca proponuje jej produkty finansowe odpowiednie do jej potrzeb. Jeśli osoba zdecyduje się na kredyt, doradca przygotowuje wiążącą ofertę i przesyła ją po podpisaniu przez klienta do Spółki, która kontroluje jej prawidłowość. Następnie Spółka wysyła ofertę do instytucji kredytowej, która może ją zaakceptować, odrzucić bądź zmienić jej warunki. W przypadku zawarcia umowy doradca otrzymuje wynagrodzenie za jego udział w zawarciu tej umowy. Doradca jest zobowiązany do opieki nad klientami po zawarciu każdej umowy kredytowej.

Główna część analizy TSUE dotyczyła wykładni pojęcia pośrednictwa w usługach udzielania kredytów. W tym zakresie Trybunał w znacznym stopniu odwołał się do orzeczenia w sprawie C-235/00, stwierdzając m.in., że "pośrednictwo" stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klientów warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową.

Trybunał jednakże nie rozstrzygnął, czy w tej sprawie czynności podatnika miały charakter pośrednictwa, zostawiając te kwestię do rozważenia przez sąd krajowy.

Podobnie w wyroku w sprawie CSC Financial Services C-235/00 Trybunał Sprawiedliwości UE stwierdził, iż "negocjacje" (w art. 13 część B lit. d) pkt 1 VI Dyrektywy Rady mowa jest o zwolnieniu od podatku "transakcji udzielania oraz negocjacji (pośrednictwo) w sprawach kredytów (...)") stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku podwykonawca zajmuje tą samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest pośrednikiem.

Analiza przedstawionego orzecznictwa TSUE w kontekście wykładni art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług prowadzi do konstatacji, że usługa pośrednictwa finansowego powinna się charakteryzować następującymi cechami:

* winna być usługą świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,

* usługa główna (finansowa) i pośrednika musi być postrzegana jako całość oraz że usługa pośrednika jest specyficzna dla usługi finansowej,

* celem jest dążenie do zawarcia umowy (pośrednik negocjuje warunki umowy), przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy,

* usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania określonych czynności faktycznych związanych z umową (nie może polegać wyłącznie na udostępnianiu informacji stronom transakcji finansowej).

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym Wnioskodawca wskazał, że Wnioskodawca zawarł z Bankiem umowę, w której zobowiązał się wykonywania czynności pomocniczych w przedmiocie pośrednictwa finansowego na rzecz Banku.

Czynności pomocnicze obejmują:

* pozyskiwanie kredytobiorców i informowanie ich o możliwościach i warunkach uzyskania kredytu zgodnie z ofertą produktową Banku;

* wydawanie osobom ubiegającym się o kredyt niezbędnych druków i formularzy;

* informowanie o adresach placówek Banku współpracujących z Wnioskodawcą.

Z tytułu realizacji współpracy Wnioskodawcy przysługuje wynagrodzenie. Podstawą do naliczenia wynagrodzenia Wnioskodawcy są wyłącznie umowy kredytowe zawarte przez Bank z klientami pozyskanymi samodzielnie przez Wnioskodawcę. Zainteresowany jednak w uzupełnieniu do sprawy wskazał, że czynności składające się na pozyskiwanie kredytobiorców polegają przede wszystkim na tym, że klient przychodzi do Wnioskodawcy z zamiarem kupna samochodu. Zainteresowany proponuje klientowi kupno samochodu za gotówkę albo na kredyt. Jeżeli klient jest zainteresowany kredytem, wówczas Wnioskodawca kontaktuje się ze swoim opiekunem (pośrednik - doradca finansowy, bankowy), Opiekun przyjeżdża na miejsce i resztę z klientem opiekun załatwia osobiście. Następnie z banku Zainteresowany otrzymuje informację czy doszło do zawarcia umowy. Jeżeli klient zawarł umowę z opiekunem, wówczas Wnioskodawca otrzymuje prowizję z banku za pośrednictwo finansowe.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wykonuje czynności związane z poszukiwaniem klientów dla Banku. Jednakże jego działania ograniczają się do skontaktowania klientów wstępnie zainteresowanych kredytem z pośrednikiem (doradcą finansowym, bankowym). Jak z uzupełnienia wniosku wynika Wnioskodawca nie negocjuje warunków indywidualnych umowy, nie ma wpływu na warunki umowy. Zainteresowany kredytem klient po skontaktowaniu się z doradcą, może całkowicie zmienić zainteresowanie produktem, którym był wstępnie zainteresowany. Zatem w wyniku skontaktowania potencjalnego kredytobiorcy z doradcą nie zawsze dochodzi do zawarcia umowy.

Jak wskazano w uzupełnieniu wniosku jedyną czynnością wykonywaną przez Wnioskodawcę na rzecz Banku jest skontaktowanie osoby wstępnie zainteresowanej kredytem z doradcą. Zatem w ocenie tut. Organu przedstawiona w stanie faktycznym usługa nie ma charakteru pośrednictwa. Przemawia za tym okoliczność, że pozyskane i zgromadzone "dane kontaktowe" są jedynie przekazywane Bankowi. To Bank dopiero wykorzystując tak otrzymane informacje wykonując szereg określonych czynności, podejmują próbę doprowadzenia do sprzedaży określonego produktu finansowego. Przekazanie danych podmiotu wstępnie zainteresowanego kredytem w opisanej sprawie nie jest równoznaczne z doprowadzeniem do zawarcia umowy na sprzedaż produktu. Takiej sytuacji nie zmieniłoby wydawanie osobom ubiegającym się o kredyt niezbędnych druków i formularzy czy informowanie ich o adresach placówek Banku współpracujących z Wnioskodawcą.

Świadczona przez Wnioskodawcę usługa nie wypełnia wykazanych w podsumowaniu orzecznictwa TSUE istotnych elementów dla usługi pośrednictwa. Brak jest bowiem elementów przemawiających za uznaniem tego typu usługi za "odrębną działalność pośrednictwa, której celem zasadniczym jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę". Jak już wskazano Wnioskodawca nie prowadzi negocjacji, mediacji, ani rozmów w zakresie warunków handlowych konkretnej transakcji. Również nie negocjuje warunków płatności, czy też innych warunków związanych z określonym produktem finansowym w imieniu i na rzecz instytucji finansowej lub pośrednika finansowego. Wnioskodawca nie reprezentuje Banku wobec klienta, również odwrotnie nie występuje w imieniu klienta wobec Banku. Wynagrodzenie Wnioskodawcy uzależnione wyłącznie od faktu zawarcia umowy kredytowej pomiędzy stronami skontaktowanymi przez Wnioskodawcę.

W kontekście powyższego, należy co prawda zgodzić się z Wnioskodawcą, że w przedmiotowej sprawie należy odwołać się do wypracowanego przez Trybunał orzecznictwa w zakresie określenia usług pośrednictwa, nie można jednak zgodzić się z wnioskami jakie zostały wyciągnięte przez Wnioskodawcę np. co do rozwiązań zawartych w wyroku w sprawie C-453/05 czy tez w sprawie C-235/00. Zwrócić uwagę wypada na różnice w stanie faktycznym podanym we wniosku o wydanie interpretacji a sprawami będącymi przedmiotem orzeczeń TSUE. Przede wszystkim chodzi tutaj o sam zakres wykonywanych czynności. W sprawie C-453/05, agent wykonywał szereg czynności koniecznych do zawarcia umowy. Oprócz tego, że pozyskiwał potencjalnych klientów, przygotowywał wiążącą ofertę, którą po podpisaniu przesyłał do DVAG. Wynagrodzenie agenta uzależnione było od zawarcia umowy. Ponadto agent zobowiązany był do opieki nad klientem także po zawarciu umowy. Zaś w sprawie C-235/00 Trybunał wyraźnie wskazał, że pośrednictwo nie obejmuje usług ograniczających się do dostarczania informacji na temat produktów finansowych oraz przyjmowania wniosków. Natomiast w przypadku Wnioskodawcy jego aktywność nakierowana jest wyłącznie na zebranie danych kontaktowych potencjalnych kredytobiorców. Wnioskodawca wykonuje czynności wyłącznie na rzecz Banku a jego rola jest nieznana klientowi tego Banku. Tym samym nie sposób przyjąć za prawidłowe i słuszne, że Wnioskodawca wykonuje usługi w zakresie szerszym niż dostarczenie informacji na temat możliwości zawarcia umowy kredytowej z Bankiem.

Zatem wbrew stanowisku Wnioskodawcy, świadczonej przez niego usługi nie można utożsamiać z pośrednictwem, co uzasadniałoby zastosowanie zwolnienia podatkowego na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

W przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania przepis art. 43 ust. 13 ustawy o VAT, gdyż usługi świadczone przez Wnioskodawcę nie są elementami niezbędnymi do świadczenia usługi finansowej wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 38 choć niewątpliwe mogą być pomocne w nawiązaniu kontaktu przez Bank. Dane te jednakże ww. instytucja może posiadać lub gromadzić we własnym zakresie. Powyższe oznacza, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie stanowią przesłanki pozwalającej objąć zwolnieniem przedmiotowych usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

W kontekście przedstawionych okoliczności, czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę nie można uznać za spełniające właściwe (specyficzne) funkcje usługi udzielania kredytów. Aby stanowić usługę właściwą, tj. transakcję udzielania kredytów, świadczone usługi powinny ogólnie rzecz biorąc skutkować przeniesieniem do dyspozycji zainteresowanego, określonej kwoty środków pieniężnych i pociągać tym samym za sobą zmianę jego sytuacji prawnej i finansowej. Natomiast, jak wynika z opisu niniejszej sprawy, rzeczywistego udzielenia kredytu i czynności z jego udzieleniem dokonuje Bank. Tym samym wykonywanie przez Wnioskodawcę czynności polegających na skontaktowaniu osób wstępnie zainteresowanych kredytem z Bankiem nie można uznać za usługę właściwą do świadczenia usługi udzielania kredytów, bowiem nie obejmuje ona funkcji charakterystycznych dla usługi finansowej zwolnionej od podatku VAT.

Wobec powyższego, Wnioskodawca, świadcząc na rzecz Banku usługę przedstawioną we wniosku, nie działa w tym zakresie w charakterze pośrednika pomiędzy potencjalnymi stronami transakcji udzielania kredytów. Wykonuje określone czynności na rzecz wyłącznie Banku, jego rola jest nieznana klientowi tych instytucji. Wreszcie brak jest w przedmiotowej sprawie elementów przemawiających za uznaniem tego typu usług, polegających na uzyskaniu danych zainteresowanego klienta oraz badaniu zakresu zainteresowania za "odrębną działalność pośrednictwa, której celem jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarty umowę".

Podsumowując, opisane w stanie faktycznym czynności będące przedmiotem zawartej przez Zainteresowanego z Bankiem umowy, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.