ILPP1/4512-1-251/16-4/JK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki akcyjnej przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2016 r. (data wpływu 20 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 31 maja 2016 r. (data wpływu 1 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w związku ze świadczeniem usługi terenowej obsługi pożyczki po dokonaniu przez Wnioskodawcę zbycia wierzytelności na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego - jest prawidłowe.

W dniu 20 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w związku ze świadczeniem usługi terenowej obsługi pożyczki po dokonaniu przez Wnioskodawcę zbycia wierzytelności na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 31 maja 2016 r. (data wpływu 1 czerwca 2016 r.) o doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu oprocentowanych pożyczek osobom fizycznym poza systemem bankowym. Usługi świadczone są w oparciu o przepisy ustawy o kredycie konsumenckim. Spółka zawierając umowy pożyczek oferuje również dodatkowe fakultatywne usługi. Wśród takich usług oferowana jest między innymi usługa terenowej obsługi pożyczki, która polega na tym, że spłaty rat pożyczek są odbierane przez doradcę klienta reprezentującego Wnioskodawcę w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy. Jeśli pożyczkobiorca zdecyduje się na wykupienie takiej dodatkowej usługi, wówczas na mocy zawieranej umowy Wnioskodawca zobowiązany jest do świadczenia usługi w zakresie wykonania czynności wydania gotówki, odbioru rat spłaty pożyczki oraz innych czynności w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy. Wynagrodzenie Wnioskodawcy z tytułu świadczenia fakultatywnej usługi terenowej obsługi pożyczki ustalane jest w wysokości ryczałtowej. Kwota tej opłaty znana jest pożyczkobiorcy w momencie zawierania umowy. Zgodnie z postanowieniami umowy pożyczki opłata dodatkowa, w tym z tytułu wykupionej usługi terenowej obsługi pożyczki, jeśli klient postanawia skorzystać z tej dodatkowej usługi jest pobierana lub potrącana w momencie uruchomienia pożyczki (przekazania kwoty pożyczki pożyczkobiorcy).

Wnioskodawca zamierza zainicjować proces sekurytyzacji należności pożyczkowych. W związku z tym przystąpi do transakcji, opartej na przeniesieniu w ramach umowy o sekurytyzację wierzytelności pożyczkowych wraz z wszystkimi pożytkami wynikającymi z pakietu sekurytyzacyjnego. Przedmiotowa transakcja będzie przeprowadzona z funduszem sekurytyzacyjnym, który będzie nabywał pakiety wierzytelności. Transakcja będzie miała charakter odpłatnej cesji (przelewu) praw wynikających z umów pożyczkowych, bez przeniesienia zobowiązań wynikających z umów pożyczek. W zamian za zbyte wierzytelności, Wnioskodawcy należne będzie wynagrodzenie odpowiadające wartości godziwej wierzytelności.

Należy mieć na uwadze, że w wyniku zawarcia umowy o sekurytyzację dojdzie do przelewu wierzytelności na fundusz sekurytyzacyjny, ale przeniesieniu nie będą podlegały zobowiązania wynikająca z umowy pożyczki. Tym samym zobowiązanie do świadczenia usługi terenowej obsługi pożyczki pozostanie po stronie Wnioskodawcy. Zainteresowany otrzymuje wynagrodzenie za usługę obejmującą obsługę terenową pożyczki "z góry", z chwilą zawarcia umowy pożyczki i wydania kwoty pożyczki pożyczkobiorcy. Fakt zbycia wierzytelności pożyczkowych w ramach umowy sekurytyzacji nie będzie miał wpływu na zakres obowiązków Wnioskodawcy wobec pożyczkobiorcy. Po zbyciu wierzytelności na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, Wnioskodawca będzie realizował swoje zobowiązania wynikające z zawartych umów pożyczek obejmujące wykonanie czynności składających się na terenową obsługę pożyczki. Jak wskazano wyżej zobowiązanie to nie będzie przejmowane przez fundusz sekurytyzacyjny (w ramach umowy o sekurytyzację nie będzie dochodziło do przeniesienia obowiązków wynikających z umów pożyczek). Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że w związku ze świadczeniem usługi terenowej obsługi pożyczki wszelkie obowiązki podatkowe dotyczące obowiązku podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostają rozpoznane przez Wnioskodawcę na moment zawarcia umowy pożyczki (w zakresie przychodu z tytułu opłaty tytułem terenowej obsługi pożyczki Wnioskodawcę otrzymał interpretację indywidualną nr,...), z której wynika, że przychód podlegający opodatkowaniu powstaje na moment zawarcia umowy pożyczki). Wnioskodawca rozpoznaje również obowiązek podatkowy w podatku od towarów usług w związku z zawarciem umowy z pożyczkobiorcą i pobraniem opłaty z tytułu terenowej obsługi pożyczki. Opłata ta stanowi element usługi udzielenia oprocentowanej pożyczki pieniężnej, co potwierdził Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wydanej dla Wnioskodawcy interpretacji indywidualnej z dnia 16 marca 2016 r., nr (...). Obowiązek podatkowy powstał w związku z tym zdarzeniem zawarcia umowy pożyczki. Fakt późniejszej cesji wierzytelności w ramach umowy o sekurytyzację pozostaje bez wpływu na to, że Wnioskodawca realizuje zobowiązanie w związku ze świadczeniem usługi terenowej obsługi pożyczki (w ramach umowy o sekurytyzację nie dojdzie do przeniesienia zobowiązań z umów pożyczek).

Wierzytelności będące przedmiotem sekurytyzacji wynikać będą z pożyczek udzielonych przez Wnioskodawcę i stanowić będą roszczenia w stosunku do pożyczkobiorców o spłatę pożyczek wraz z należnym oprocentowaniem oraz ewentualnie innymi opłatami. W efekcie zawarcia umowy przedmiotem sekurytyzacji nie będą prawa do naliczania i pobierania opłat z tytułu terenowej obsługi pożyczki, bowiem opłaty te są naliczane i pobierane przez Wnioskodawcę przy zawieraniu umowy pożyczki. Po drugie, jak wskazano wcześniej fundusz sekurytyzacyjny nie będzie podejmował żadnych działań w zakresie terenowej obsługi pożyczki.

Ponadto, z pisma z dnia 31 maja 2016 r. - stanowiącego uzupełnienie do wniosku - wynika, że:

1. Wnioskodawca zbywając do funduszu sekurytyzacyjnego wierzytelności uzgodni w umowie sposób działania doradców klientów w związku z realizacją świadczeń w zakresie odbioru spłat rat pożyczek przez doradcę klienta. Wnioskodawca zaznacza, że przedmiotem cesji będą prawa przysługujące Wnioskodawcy z umów pożyczkowych, jednakże cesja nie obejmie zobowiązań Zainteresowanego, jakie wynikają z tej umowy. Wnioskodawca na podstawie umowy zawartej z pożyczkobiorcą zobowiązuje się do świadczenia usługi terenowej obsługi pożyczki i zobowiązanie to, pomimo cesji wierzytelności na fundusz sekurytyzacyjny, zostanie po stronie Wnioskodawcy. Wnioskodawca świadczy zatem usługę terenowej obsługi pożyczki na rzecz pożyczkobiorcy a nie wierzyciela. Wnioskodawca otrzymał w związku z tym za to świadczenie wynagrodzenie od pożyczkobiorcy płatne "z góry". Wnioskodawca nie jest natomiast zobowiązany do podejmowania jakichkolwiek działań wobec funduszu sekurytyzacyjnego z tego samego tytułu.

2. Wnioskodawca będzie musiał wydać nabywcy wierzytelności gotówkę pobraną przez doradcę klienta od pożyczkobiorcy w ramach odbioru w jego miejscu zamieszkania spłat rat. Od momentu zbycia wierzytelności do funduszu sekurytyzacyjnego Wnioskodawca nie będzie uprawniony do zebranych od pożyczkobiorców kwot, nie będą mu one należne, więc będzie musiał je wydać nowemu wierzycielowi, tj. funduszowi sekurytyzacyjnemu. Wnioskodawca na chwilę obecną nie uzgodnił z nabywcą wierzytelności ostatecznej formy (przelew, gotówka), w jakiej będzie się odbywało wydanie spłaconych przez pożyczkobiorców spłat rat pożyczkowych. Wnioskodawca nie będzie otrzymał od funduszu sekurytyzacyjnego wynagrodzenia. Wnioskodawca wykonuje świadczenie terenowej obsługi pożyczki w ramach swojego zobowiązania wobec pożyczkobiorcy, a nie wobec funduszu sekurytyzacyjnego. Pobranie dodatkowego wynagrodzenia oznaczałoby, że Wnioskodawca otrzymywałby dwukrotnie od dwóch różnych podmiotów wynagrodzenie za to samo świadczenie.

3. Wnioskodawca zbywając do funduszu sekurytyzacyjnego wierzytelności uzgodni w umowie sposób działania doradców klientów w związku z realizacją świadczeń w zakresie odbioru spłat rat pożyczek przez doradcę klienta.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że świadczenie usługi terenowej obsługi pożyczki jest świadczeniem na rzecz pożyczkobiorcy, z tytułu którego powstał obowiązek podatkowy, i po dokonaniu zbycia wierzytelności do funduszu sekurytyzacyjnego nie będzie ono stanowiło odrębnego świadczenia usługi na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, w związku z czym nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o podatku od towarów usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie usługi terenowej obsługi pożyczki jest świadczeniem na rzecz pożyczkobiorcy, z tytułu którego już powstał obowiązek podatkowy, i po dokonaniu zbycia wierzytelności do funduszu sekurytyzacyjnego nie będzie ono stanowiło odrębnego świadczenia usługi na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, dlatego nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług w związku z sekurytyzacją wierzytelności pożyczkowych, stanowiących przedmiot obsługi terenowej.

Stosownie do art. 5 ust. 1 ustawy VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

Usługa terenowej obsługi pożyczki stanowi odpłatne świadczenie usług na rzecz pożyczkobiorcy. W interpretacji z dnia 16 marca 2016 r. nr ILPP1/4512-1-907/15-4/MD, wydanej w indywidualnej sprawie Wnioskodawcy, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu potwierdził, że opłata z tytułu usługi terenowej obsługi pożyczki stanowi element usługi udzielenia oprocentowanej pożyczki. Tym samym bez wątpienia świadczenie usługi terenowej obsługi pożyczki stanowi świadczenie na rzecz pożyczkobiorcy. Sekurytyzacja, która ma następnie miejsce, obejmująca wyłącznie wierzytelności a nie obejmująca przejęcia zobowiązań do wykonania usług, nie wywołuje już żadnych skutków podatkowych w zakresie opodatkowania tego świadczenia.

W przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego w związku z zawarciem umowy o sekurytyzację nie zachodzą żadne okoliczności, które spowodowałyby opodatkowanie zdarzenia podatkiem VAT. Wnioskodawca uważa, że w przedstawionych okolicznościach, w związku z wykonywaniem usługi terenowej obsługi pożyczki, nie będzie świadczył żadnej usługi na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego.

Jak stanowi art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Dodatkowo przepis art. 8 ust. 2 ustawy VAT stanowi, że za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

Zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego nie dochodzi do świadczenia usług, czego Wnioskodawca dowodzi poniżej.

Po pierwsze, żeby w ogóle można mówić o odpłatnych usługach, to musi istnieć bezpośredni związek prawny pomiędzy wykonującym usługę i wynagrodzeniem. W przedstawionych okolicznościach taki związek istnieje, ale nie pomiędzy Wnioskodawcą a funduszem sekurytyzacyjnym, a pomiędzy Wnioskodawcą a pożyczkobiorcą. Relacja prawna zatem istnieje, ale należy wziąć pod uwagę, że relacja ta występuje pomiędzy innymi stronami i z tytułu tej relacji powstał już wcześniej obowiązek podatkowy. Wnioskodawca nie otrzymuje wynagrodzenia od funduszu sekurytyzacyjnego, ponieważ nie jest zobowiązany do wykonania żadnego świadczenia na rzecz funduszu.

Po drugie, do świadczenia usług dochodzi jeżeli istnieje element transakcyjny, tj świadczenie musi być wykonane w związku ze zdarzeniami handlowymi. Świadczenie w zakresie terenowej obsługi pożyczki jakie będzie wykonywać Wnioskodawca pozostanie bez związku z cesją wierzytelności w ramach umowy o sekurytyzację, a to dlatego, ze w ramach umowy o sekurytyzację nie dojdzie do przeniesienia obowiązków z umów pożyczki na fundusz sekurytyzacyjny.

Po trzecie, w szczególności należy mieć na uwadze, że zleceniodawcą w zakresie wykonania usługi terenowej obsługi pożyczki jest pożyczkobiorca. To pożyczkobiorca zamówił usługę oraz uiścił wynagrodzenie za to świadczenie. Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego kwota opłaty z tytułu terenowej obsługi pożyczki naliczana i następnie potrącana jest z całkowitej kwoty pożyczki. Opłata ta była należna i została uiszczona w momencie wypłaty kwoty pożyczki, a więc ciężar tej opłaty poniósł pożyczkobiorca, który zamówił usługę. Z tego tytułu Wnioskodawca wykazał obowiązek podatkowy na gruncie ustawy VAT. To samo świadczenie nie mogłoby podlegać jeszcze raz tym samym obowiązkom podatkowym. Warto zwrócić uwagę, że po stronie Wnioskodawcy w związku z otrzymaniem od pożyczkobiorcy zapłaty za usługę terenowej obsługi pożyczki powstał przychód podlegający opodatkowaniu. Gdyby uznać, że po dokonaniu cesji wierzytelności Wnioskodawca wykonując zobowiązanie z zakresu terenowej obsługi pożyczki świadczy usługę na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego i powinien z tego tytułu pobierać wynagrodzenie, wówczas doszłoby do podwójnego opodatkowania podatkiem dochodowym tego samego świadczenia. Brak jest natomiast jakiegokolwiek innego dodatkowego świadczenia. Zasadnym jest zatem twierdzenie, że brak świadczenia na rzecz innego podmiotu oznacza natomiast brak czynności opodatkowanej.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca prosi o potwierdzenie, że świadczenie usługi terenowej obsługi pożyczki, również po dokonaniu zbycia wierzytelności do funduszu sekurytyzacyjnego, nie będzie stanowiło odrębnego świadczenia usługi na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, w związku z czym nie powstanie obowiązek podatkowy na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W rozpatrywanej sprawie przyjęto - zgodnie z informacjami zawartymi w opisie sprawy oraz w zredagowanym pytaniu - że nie będzie miało miejsca odrębne świadczenie usług pomiędzy Wnioskodawcą a funduszem sekurytyzacyjnym. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.