ILPP1/443-979/09-4/AT

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 10 sierpnia 2009 r. (data wpływu 17 sierpnia 2009 r.) uzupełnionym pismem z dnia 23 października 2009 r. (data wpływu 26 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT związanego z poniesionymi przez Spółkę wydatkami, dotyczącymi ubiegania się o przyznanie dotacji - jest prawidłowe.

W dniu 17 sierpnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT związanego z poniesionymi przez Spółkę wydatkami, dotyczącymi ubiegania się o przyznanie dotacji. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 23 października 2009 r. (data wpływu 26 października 2009 r.) o doprecyzowanie opisanych we wniosku stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych oraz o przyporządkowanie pytań do wskazanych stanów faktycznych i zdarzeń przyszłych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie wynajmowania oraz serwisowania wybranych składników majątkowych, tj.: odzieży roboczej, szaf, mat pyłochłonnych oraz urządzeń sanitarnych.

W roku 2008 ubiegała się ona o przyznanie dotacji w ramach Programu Operacyjnego............ (działanie...). Środki z uzyskanych dotacji miały zostać przeznaczone na częściowy zwrot wydatków dotyczących zakupów podlegających amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w ramach realizowanych inwestycji.

W związku z powyższym, w ramach prac przygotowawczych, Zainteresowany poniósł wydatki związane z ubieganiem się o wspomniane dotacje, które nie będą mu zwracane w jakiejkolwiek formie.

Wspomniane wydatki dotyczyły w szczególności:

1 specjalistycznych opinii o innowacyjności, koniecznych do sporządzenia wniosku o udzielenie dotacji, przygotowanych m.in. przez Politechnikę. Wydział...;

2 nabycia usług doradczych w zakresie ubiegania się o dofinansowanie, na które składają się w szczególności:

* pomoc w sporządzeniu kompletnych wniosków o udzielenie dotacji,

* opracowanie kompletnej dokumentacji aplikacyjnej, w tym m.in. weryfikacja załączników przygotowanych przez Spółkę oraz pomoc w przygotowaniu niektórych załączników,

* monitorowanie procesu związanego z przyznawaniem dotacji, w tym monitorowanie procesu oceny wniosków oraz przygotowywanie stosownej korespondencji;

3 nabycia usług badań i rozwoju w zakresie wymaganym dla potrzeb wniosku o udzielenie dotacji od:

* Instytutu....... (w roku 2008),

* ................... (w roku 2009);

4 opłat bankowych, związanych z uzyskaniem promes kredytowych na finansowanie zakupu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (których jednym ze źródeł finansowania miały być uzyskane dotacje).

Wnioskodawca nie otrzymał dotacji, o które ubiegał się w roku 2008, niemniej jednak, z uwagi na fakt, iż zmieniły się warunki przyznawania dotacji w ramach wspomnianego powyżej Programu Operacyjnego, w roku 2009 również ubiega się o przyznanie dotacji. Podobnie jak w roku 2008 środki z uzyskanych dotacji mają zostać przeznaczone na częściowy zwrot wydatków dotyczących zakupów podlegających amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

W związku z tym, również w roku 2009 poniósł on wydatki w związku z ubieganiem się o wspomniane dotacje (takie jak w roku 2008 tj.: koszty opinii specjalistycznych, usług doradczych, usług badań i rozwoju oraz koszty uzyskania promes kredytowych), które nie będą mu zwracane w jakiejkolwiek formie.

Na chwilę obecną, Spółka nie jest w stanie stwierdzić, czy dotacje, o które się ubiega zostaną jej przyznane. Dodatkowo, w sytuacji kiedy otrzyma przedmiotową dotację, zgodnie z umową z firmą doradczą, poniesie jeszcze wydatki na usługi doradcze związane w szczególności z:

* wsparciem i doradztwem w negocjowaniu umowy,

* doradztwem w postępowaniach przetargowych,

* weryfikacją raportów okresowych służących rozliczeniu otrzymanych dotacji,

* dodatkowym wynagrodzeniem na rzecz firmy doradczej obliczonym jako określony% uzyskanej dotacji.

Wspomniane wydatki również nie będą zwracane w jakiejkolwiek formie.

W uzupełnieniu do przedmiotowego wniosku zainteresowany wskazał, iż jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny oraz w ramach prowadzonej działalności gospodarczej prowadzi czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT a zakupione towary i usługi mają oraz będą miały związek z czynnościami opodatkowanymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Spółka jest uprawniona do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z wydatkami, poniesionymi przez nią w roku 2008 i w roku 2009, dotyczącymi ubiegania się o wspomniane dotacje bez względu na efekty starań o przyznanie dotacji.

Zdaniem Wnioskodawcy, jest on uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z wydatkami poniesionymi przez niego w roku 2008 i w roku 2009, dotyczącymi ubiegania się o dotacje bez względu na efekty starań o przyznanie dotacji.

Pragnie on podkreślić, iż zgodnie z ogólną zasadą dotyczącą odliczania podatku VAT, podlega on odliczeniu w przypadku, gdy wydatki są związane z transakcjami opodatkowanymi.

Artykuł 86 ust. 1 ustawy o VAT stanowi przy tym, iż w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Dodatkowo, w ocenie Spółki, przepisy ustawy o VAT nie precyzują jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego. Kwestia tego związku nie powinna być rozpatrywana wyłącznie w wąskim zakresie, t.j. nieprawidłowe jest podejście zakładające określanie zakresu prawa do odliczenia podatku naliczonego, jedynie poprzez poszukiwanie bezpośredniego związku poszczególnych wydatków wyłącznie z jedną lub z kilkoma transakcjami opodatkowanymi VAT, dającymi prawo do odliczenia podatku.

Powyższe stwierdzenie, w opinii Zainteresowanego, jest w szczególności uzasadnione w odniesieniu do kosztów ogólnych, wobec których na ogół nie jest możliwe wykazanie konkretnych transakcji, których koszty te dotyczą. Oczywistym jest natomiast, iż opodatkowana VAT działalność podatnika, nie może być obciążona kosztem nieodliczalnego podatku VAT. Zatem, w przypadku kosztów ogólnych, wystarczającą przesłanką pozwalającą na uznanie związanego z nimi podatku VAT naliczonego za podlegającego odliczeniu jest wskazanie opodatkowanej działalności podatnika, której koszty te (nawet pośrednio) dotyczą.

W kontekście powyższego należy, w ocenie Wnioskodawcy stwierdzić, iż wydatki związane z ubieganiem się o przyznanie dotacji (w szczególności wydatki na uzyskanie specjalistycznych opinii, usługi doradcze, usługi badań i rozwoju oraz wydatki związane z uzyskaniem promes kredytowych), poniesione przez Spółkę, powinny być uznane za koszty ogólne związane z jej działalnością, które niewątpliwie wiążą się z czynnościami opodatkowanymi przez nią wykonywanymi.

Przyjęcie odmiennego stanowiska stanowiłoby naruszenie zasady neutralności VAT, która wyraża się tym, że poprzez realizację prawa do odliczenia podatku naliczonego, podatnik nie ponosi faktycznie ciężaru tego podatku. Konieczność przestrzegania tej zasady w systemach podatkowych państw członkowskich UE, szczególnie stanowczo akcentowana jest przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości (ETS), który w swoich orzeczeniach wielokrotnie podkreślał, że prawo do odliczenia zostało wprowadzone po to, aby całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów VAT zapłaconego lub podlegającego zapłacie, w toku jego działalności gospodarczej. "Wspólny system podatku VAT gwarantuje w ten sposób, iż wszelka działalność gospodarcza, niezależnie od jej celu lub rezultatu, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny pod warunkiem, że działalność ta podlega temu podatkowi" (wyrok ETS z dnia 14 lutego 1985 r. w sprawie 268/83 D.A. Rompelman i E.A. Rompelman-Van Deelen vs. Minister van Financiën, paragraf 19).

Mając na uwadze powyższe, Spółka uważa, że jest uprawniona do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w odniesieniu do wydatków, które zostały poniesione przez nią w roku 2008 i w roku 2009, w związku z ubieganiem się o wspomniane dotacje bez względu na efekty starań o przyznanie dotacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika (...).

Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Jak wynika z powyższych regulacji, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów i usług, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Należy również podkreślić, iż możliwość odliczenia podatku naliczonego nie stanowi żadnego przywileju dla podatnika, lecz jest podstawowym i fundamentalnym uprawnieniem, wynikającym z samej konstrukcji podatku od wartości dodanej. Z orzecznictwa ETS wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w zasadzie nie może być ograniczone ani pod względem czasu, ani pod względem zakresu przedmiotowego. ETS zwracał uwagę, iż właśnie zasada odliczenia podatku naliczonego zapewnia uzyskanie neutralności podatku. System odliczeń podatku oznacza całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od obciążeń z tytułu VAT zapłaconego lub należnego (do zapłaty) w prowadzonej działalności gospodarczej. Wspólny system podatku od wartości dodanej zapewnia, że jakakolwiek działalność gospodarcza, bez względu na jej cel oraz rezultat, o ile sama jest opodatkowana VAT, jest opodatkowana w sposób całkowicie neutralny. Pozwala to na zachowanie zasady potrącalności, która powinna być na gruncie ustawy rozumiana możliwie najszerzej. Oznacza to, iż zawsze ma ona zastosowanie przy nabyciu towarów dokonanym z zamiarem wykorzystania ich w działalności opodatkowanej.

Ustawa o podatku od towarów i usług ustanawia zasadę tzw. niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

Istotna jest intencja nabycia - jeśli dany zakup ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych wówczas - po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych - odliczenie jest prawnie dozwolone, oczywiście jeżeli nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

W każdym więc przypadku należy dokonać oceny, czy intencją określonej czynności, z którą łączą się skutki podatkowo-prawne było wykonywanie czynności opodatkowanych. Z ogólnie przyjętej definicji "zamiaru" wynika, że jest to projekt, plan czy intencja zrealizowania czegoś. Istotą zamiaru są intencje jakie przyświecają dokonywanym czynnościom, jak i cel, który dana osoba ma osiągnąć dokonując tych czynności.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...) - art. 8 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Podstawowe znaczenie dla kształtu i funkcjonowania wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (podatku od towarów i usług) mają fundamentalne cechy tego podatku, tj.:

Realizację powyższych cech podatku od towarów i usług, o których mowa wyżej, gwarantują nie tylko przepisy określające zakres przedmiotowy podatku VAT, tj. wskazane wyżej art. 5, art. 7 i art. 8 ustawy, lecz również przepisy regulujące zakres podmiotowy podatku od towarów i usług, czyli przepisy art. 15 ustawy.

Artykuł 15 ust. 1 ustawy stanowi, iż podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przytoczonych wyżej przepisów wynika ponadto, iż dla uznania danego podmiotu za podatnika w rozumieniu art. 15 ustawy, nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Oznacza to, że aby uznać działalność podmiotu za działalność gospodarczą nie jest konieczne, aby przyniosła ona jakiekolwiek efekty. Podatnikiem jest zatem również podmiot prowadzący działalność generującą straty, a nawet podmiot, który w ogóle nie dokona żadnej sprzedaży.

Za podatnika należy uznać również osobę, która zadeklarowała zamiar prowadzenia działalności gospodarczej i poczyniła w tym celu pewne nakłady, mimo że sama działalność gospodarcza jeszcze się nie rozpoczęła, nawet w sytuacji jeśli nigdy nie zostanie rozpoczęta. Przykładowo zlecenie wykonania analizy opłacalności inwestycji, która w rezultacie nigdy faktycznie nie została zrealizowana, powinno być traktowane jako działalność gospodarcza.

Poniesienie wstępnych wydatków inwestycyjnych w celu i z zamiarem rozpoczęcia przyszłej opodatkowanej działalności gospodarczej należy również uznać za działalność gospodarczą.

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż każdy kto dokonuje nabycia towarów i usług, które zmierzają do przyszłego wykorzystania ich dla czynności opodatkowanych, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, bez względu na to jakie faktycznie będą efekty tej działalności, należy uznać w momencie ich nabycia za związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca w roku 2008 ubiegał się o przyznanie dotacji w ramach Programu Operacyjnego (działanie...). Środki z uzyskanych dotacji miały zostać przeznaczone na częściowy zwrot wydatków dotyczących zakupów podlegających amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w ramach realizowanych inwestycji. W ramach prac przygotowawczych, poniósł on wydatki związane z ubieganiem się o wspomniane dotacje, które nie będą mu zwracane w jakiejkolwiek formie. Zainteresowany nie otrzymał dotacji, o które ubiegał się w roku 2008, niemniej jednak, z uwagi na fakt, iż zmieniły się warunki przyznawania dotacji w ramach wspomnianego powyżej Programu Operacyjnego, w roku 2009 również ubiega się o jej przyznanie.

Podobnie jak w roku 2008 środki z uzyskanych dotacji mają zostać przeznaczone na częściowy zwrot wydatków dotyczących zakupów podlegających amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. W związku z tym, również w roku 2009 poniósł on wydatki w związku z ubieganiem się o wspomniane dotacje (takie jak w roku 2008, tj.: koszty opinii specjalistycznych, usług doradczych, usług badań i rozwoju oraz koszty uzyskania promes kredytowych), które nie będą mu zwracane w jakiejkolwiek formie.

Spółka, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, prowadzi czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT a zakupione towary i usługi mają oraz będą miały związek z czynnościami opodatkowanymi.

Z powyższego jednoznacznie wynika, iż zamiarem Wnioskodawcy było i jest ubieganie się o przyznanie dotacji, która będzie przeznaczona na zwrot wydatków dotyczących zakupów środków trwałych, które mają oraz będą miały związek z czynnościami opodatkowanymi.

Na dzień dzisiejszy nie można jednoznacznie określić, czy powyższa dotacja zostanie Zainteresowanemu przyznana.

Nie mniej jednak, jak wskazano powyżej, dla określenia prawa do odliczenia podatku naliczonego, istotny jest zamiar z jakim dokonywany jest zakup towaru lub usługi w momencie nabycia. Należy wskazać, iż bez względu na fakt, czy powyższa dotacja zostanie przyznana, to w momencie nabycia towarów i usług zachowana pozostanie pierwotna intencja ich nabycia zostały one nabyte celem wykonywania czynności opodatkowanych. Jeżeli nawet Spółka nie otrzyma wskazanej dotacji, z powodów obiektywnych, to związek z czynnościami opodatkowanymi nie wystąpi nie dlatego, że świadomie zmieniła pierwotne przeznaczenie nabytych towarów i usług, lecz dlatego że wskutek niezależnych od niej czynników, wykorzystanie ich do czynności opodatkowanych stało się niemożliwe.

Reasumując, z uwagi na spełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki warunkującej prawo do odliczenia podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonywaniem w przyszłości czynności opodatkowanych, Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących nabycie towarów i usług, związanych z ubieganiem się o wskazane we wniosku dotacje, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Informuje się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT związanego z poniesionymi przez Spółkę wydatkami, dotyczącymi ubiegania się o przyznanie dotacji. W zakresie zdarzenia przyszłego dotyczącego prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z zakupem usług doradczych świadczonych po uzyskaniu dotacji, w dniu 3 listopada 2009 r. wydano odrębną interpretację nr ILPP1/443-979/09-5/AT.

Natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.