ILPP1/443-852/09-2/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 1 lipca 2009 r. (data wpływu do Izby Skarbowej w Poznaniu 15 lipca 2009 r., do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie 20 lipca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania transakcji nabycia towarów i usług przez dwóch współwłaścicieli - jest prawidłowe.

W dniu 15 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania transakcji nabycia towarów i usług przez dwóch współwłaścicieli.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zawiera z innym podmiotem umowę konsorcjum w celu nabycia na współwłasność w częściach ułamkowych i oddania do używania korzystającemu (podmiotowi trzeciemu) rzeczy na warunkach określonych w odrębnej umowie. Na lidera konsorcjum zostaje wyznaczony Zainteresowany.

Nabycie na współwłasność w częściach ułamkowych rzeczy ruchomej nastąpi w wyniku budowy, tj. procesu inwestycyjnego, poprzez nabycie części składowych tejże rzeczy ruchomej oraz usług mających na celu wytworzenie jej. Odbiorcą robót i usług będą więc dwa podmioty.

Zgodnie z ustalonymi zasadami konsorcjum, strony zobowiążą się do nabycia na współwłasność i do sfinansowania przedmiotu umowy w wysokości 50% jego wartości każdy w celu przekazania na podstawie odrębnej umowy - do używania i pobierania pożytków korzystającemu (trzeciemu podmiotowi) przez czas oznaczony w zamian za wynagrodzenie pieniężne płatne comiesięcznie, które w sumie równe będzie co najmniej cenie zakupu (kosztowi wytworzenia) rzeczy nabytej przez Wnioskodawcę oraz jego konsorcjanta. Umowa zostanie zawarta między współwłaścicielami a korzystającym (umowa trójstronna). Po spłacie całości wynagrodzenia oraz spełnieniu dodatkowych warunków przewidzianych umową, dotychczasowi współwłaściciele rzeczy przeniosą własność rzeczy na korzystającego. Umowa będzie zawierała postanowienie, że odpisów amortyzacyjnych od przedmiotu umowy dokonywać będzie korzystający.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W jaki sposób powinna być dokumentowana (fakturowana) dla celów podatku VAT, przez dostawcę rzeczy, dostawa robót i usług oraz części składowych dotyczących tej rzeczy, na rzecz dwóch odrębnych podmiotów, które nabywają poprzez proces inwestycyjny rzecz na współwłasność w częściach ułamkowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, dostawca rzeczy może zastosować jeden z dwóch wariantów dokumentowania transakcji:

I wariant - wystawić po dwie uzupełniające się faktury, z których jedna jest wystawiana na jednego, a druga na drugiego finansującego, w wysokości po 50% na każdego finansującego,

II - wystawić jedną fakturę, która jednoznacznie wskazuje jako nabywców każdego z finansujących.

Elementy jakie powinna zawierać faktura VAT określa § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. (Dz. U. Nr 212, poz. 1337). Zgodnie z ww. rozporządzeniem, faktura VAT powinna zawierać w szczególności dane dotyczące sprzedawcy i nabywcy, co nie wyklucza możliwości wystawienia tej faktury na więcej niż jeden podmiot. Oryginał faktury VAT - stosownie do § 19 ww. rozporządzenia - wystawiony może być tylko w jednym egzemplarzu. W związku z powyższym, oryginał faktury VAT w przypadku nabycia na współwłasność będzie posiadał jeden ze współwłaścicieli, a pozostali współwłaściciele - kopie tej faktury, z adnotacją gdzie przechowywany jest oryginał tej faktury.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca ma zamiar zawrzeć z innym podmiotem umowę konsorcjum w celu nabycia na współwłasność w częściach ułamkowych i oddania do używania korzystającemu (podmiotowi trzeciemu) rzeczy na warunkach określonych w odrębnej umowie. Na lidera konsorcjum zostanie wyznaczony Zainteresowany. Nabycie na współwłasność w częściach ułamkowych rzeczy ruchomej nastąpi w wyniku budowy, tj. procesu inwestycyjnego, poprzez nabycie części składowych tejże rzeczy ruchomej oraz usług mających na celu wytworzenie jej. Odbiorcą robót i usług będą więc dwa podmioty. Zgodnie z ustalonymi zasadami konsorcjum, strony zobowiążą się do nabycia na współwłasność i do sfinansowania przedmiotu umowy w wysokości 50% jego wartości każdy w celu przekazania na podstawie odrębnej umowy - do używania i pobierania pożytków korzystającemu (trzeciemu podmiotowi) przez czas oznaczony w zamian za wynagrodzenie pieniężne płatne comiesięcznie, które w sumie równe będzie co najmniej cenie zakupu (kosztowi wytworzenia) rzeczy nabytej przez Wnioskodawcę oraz jego konsorcjanta.

Umowa konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Wyjątkiem jest prawo bankowe, które wymienia konsorcjum bankowe. Zawieranie takich porozumień jest jednak dopuszczalne (w ramach swobody umów). Stosownie do art. 351 ¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia, dla odniesienia wspólnych korzyści, przy solidarnym ponoszeniu ryzyka. Wspólne przedsięwzięcia charakteryzuje to, że dwóch lub więcej wspólników przedsięwzięcia jest związanych ustaleniami umownymi oraz owe ustalenia umowne ustanawiają sprawowanie współkontroli. Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji konkretnego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy przekracza możliwości jednego podmiotu. Przedsiębiorcy w konsorcjum mogą wybrać spośród siebie lidera - konsorcjanta - wytypowanego spośród uczestników konsorcjum, który prowadzi rozliczenia gospodarcze, w tym podpisuje umowy i fakturuje sprzedaż (w imieniu własnym), co powinno wynikać bezpośrednio z zawartej umowy. Umowa konsorcjum z reguły wiąże podmioty na czas określony najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, do którego zostało powołane. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w działaniach nieobjętych umową zaś w działaniach konsorcjum realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem. Konsorcjum zwykle nie jest spółką prawa handlowego, nie posiada osobowości prawnej, nie jest odrębnym podmiotem gospodarczym, nie musi więc być rejestrowane.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Konsorcjum, jeśli wolą jego uczestników nie jest powołanie np. spółki osobowej, nie jest żadnym z podmiotów wskazanych w ustawie. Oznacza to, że z punktu widzenia VAT każdy z członków konsorcjum jest odrębnym podatnikiem. Podatnikiem nie jest i nie może być natomiast samo konsorcjum (chyba że będzie zawarte w formie spółki cywilnej, wtedy może stać się podatnikiem).

Zawarcie umowy o wspólne przedsięwzięcie gospodarcze - umowy konsorcjum - nie ma na celu powstania nowego swoistego podmiotu gospodarczego, lecz stanowi porozumienie stron w zakresie realizacji wspólnego celu gospodarczego. A zatem, przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami podatku VAT.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Stosownie do § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337), zwanego dalej rozporządzeniem, faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

W myśl § 19 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia, faktury i faktury korygujące są wystawiane co najmniej w dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca, a kopię zatrzymuje sprzedawca. Oryginał faktury i faktury korygującej powinien zawierać wyraz "ORYGINAŁ", a kopia faktury i faktury korygującej - wyraz "KOPIA".

Biorąc powyższe pod uwagę stwierdza się, iż dostawca rzeczy będzie mógł wystawić po dwie uzupełniające się faktury VAT (na każdego z nabywców - podatników) w wysokości po 50% na każdego finansującego.

Z treści powołanych przepisów nie wynika także zakaz wystawiania faktur na więcej niż jeden podmiot. Zatem nabywcą towaru czy usługi może być więcej niż jedna osoba, a dane zawarte w fakturze VAT muszą umożliwiać jednoznaczną identyfikację stron transakcji gospodarczej, zarówno po stronie nabywcy, jak i sprzedawcy.

Wobec powyższego, zdaniem tut. Organu, w przypadku transakcji, w której po stronie nabywcy wystąpią dwa odrębne podmioty, faktura potwierdzająca dokonanie sprzedaży, będzie mogła być wystawiona na obydwa podmioty jako osobnych nabywców.

Odnośnie kwestii przechowywania oryginału faktury, przedmiotowa faktura może być przechowywana przez któregokolwiek z nabywców danego towaru bądź usługi. Fakt posiadania przez drugiego nabywcę kopii, odpisu itp. oryginalnej faktury, nie oznacza bynajmniej, że podstawą do odliczenia kwoty podatku naliczonego nie jest oryginał faktury VAT. To na podatniku jednak w takiej sytuacji ciąży obowiązek udowodnienia istnienia oryginału faktury i wskazania miejsca, w którym się znajduje, a same faktury winny być przechowywane zgodnie z wymogami określonymi w § 21 rozporządzenia z dnia 28 listopada 2008 r., który nakłada na podatnika (m.in.) taki sposób przechowywania dokumentów, który pozwala na łatwe ich odszukanie.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Zatem w przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla drugiego członka konsorcjum.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Dodatkowo informuje się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej dokumentowania transakcji nabycia towarów i usług przez dwóch współwłaścicieli. Kwestia dotycząca dokumentowania transakcji sprzedaży przez dwóch współwłaścicieli została rozstrzygnięta w odrębnej interpretacji z dnia 6 października 2009 r. nr ILPP1/443 852/09-3/AK.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.