ILPP1/443-519/09-3/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 23 kwietnia 2009 r. (data wpływu: 29 kwietnia 2009 r.) uzupełnionym pismem z dnia 22 czerwca 2009 r. (data wpływu: 23 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wystawienia faktury VAT osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wystawienia faktury VAT osobie fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 23 czerwca 2009 r. o podpis drugiej osoby upoważnionej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 15 września 2008 r. członek Spółdzielni, posiadający prawo odrębnej własności lokalu, wystąpił do Spółdzielni o wystawienie faktury VAT dotyczącej rozliczenia za ciepło. W budynku, w którym zamieszkuje członek Spółdzielni administrację prowadzi Wnioskodawca. Członek Spółdzielni, zgodnie z ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.) oraz postanowieniami statutu, zobowiązany jest do wnoszenia opłat związanych z kosztami utrzymania jego lokalu, części wspólnej nieruchomości, a także kosztów zarządu - art. 4 ust. 1, ust. 4 i ust. 5 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. W ratach wnoszonych opłat jest zobowiązany wnieść koszty z tytułu mediów (tj. ciepła, wody, kanalizacji, wywozu nieczystości). Regulamin rozliczenia kosztów gospodarki zasobami mieszkaniowymi określa zasady wnoszenia opłat i pokrywania różnicy między zaliczkami pobranymi na poczet kosztów utrzymania lokali. Na podstawie umowy zawartej pomiędzy Spółdzielnią a Firmą... - ciepło jest rozliczane w okresie do dwóch miesięcy od otrzymania odczytów z lokali. Niedopłaty między zaliczkami a kosztami lokali - każdy członek, właściciel jest zobowiązany w terminie 30 dni uregulować. Spółdzielnia na kartotece opłat czynszowych ewidencjonuje wszystkie składniki, które należy wnieść.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy na żądanie osoby fizycznej nie prowadzącej działalności gospodarczej Spółdzielnia jest zobowiązana wystawić fakturę VAT na część opłaty eksploatacyjnej - w tym przypadku dotyczy tylko niedopłaty za ciepło. Jaki termin jest właściwy do określenia daty wykonania usługi. Przy dostawie towaru i wykonaniu innych usług (ustawa o podatku od towarów i usług) jest termin określony. Natomiast przy świadczeniu usług na rzecz członków Spółdzielni, właścicieli oraz posiadaczy własnościowego prawa do lokali - termin wnoszenia opłat określa statut spółdzielni.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma podstawy do wystawienia faktury VAT na żądanie członka Spółdzielni, któremu przysługuje tytuł prawny do spółdzielczego lokalu mieszkalnego w budynku przez Spółdzielnię administrowanym. Obowiązkiem członka, właściciela lokalu jest wnoszenie opłat związanych z kosztami utrzymania poszczególnych lokali, kosztami utrzymania nieruchomości wspólnej oraz kosztami zarządu. Umowy na świadczenie usług z dostawcami mediów zawarte ma Spółdzielnia w imieniu członków i właścicieli lokali. Media podlegają rozliczeniu z właścicielem lokalu. Natomiast opłaty, które są wnoszone do Spółdzielni nie są należnościami za świadczenie usług. Powyższe potwierdza - zdaniem Wnioskodawcy - pismo Ministra Finansów nr PP1 - 811/912/03. Minister Finansów rozporządzeniem z dnia 19 grudnia 2008 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 228, poz. 1510), w załączniku w poz. 34 zwolnił Spółdzielnię z obowiązku ewidencji za pomocą kas fiskalnych. Opłaty wnoszone do Spółdzielni są szczególnym rodzajem czynności i art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku VAT nie ma zastosowania do opłat eksploatacyjnych wnoszonych do Spółdzielni od lokali mieszkalnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast jak wynika z art. 8 ust. 1, świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

W myśl dyspozycji art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy, w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

W świetle art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, czyli osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności są obowiązane wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Stosownie do ust. 4 powołanego artykułu, podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy są obowiązani do wystawienia faktury.

Z opisu stanu faktycznego zawartego we wniosku wynika, iż członek Spółdzielni posiadający prawo odrębnej własności lokalu wystąpił do Wnioskodawcy o wystawienie faktury VAT dotyczącej rozliczenia za ciepło. Spółdzielnia podpisała umowę z Firmą na dostarczanie ciepła, zgodnie z którą ciepło rozliczane jest w okresie dwóch miesięcy od otrzymania odczytów z lokali. Niedopłaty między zaliczkami, a kosztami lokali każdy członek, właściciel jest zobowiązany uregulować w terminie 30 dni.

Członek Spółdzielni, zgodnie z ustawą o spółdzielniach mieszkaniowych oraz postanowieniami statutu, zobowiązany jest do wnoszenia opłat związanych z kosztami utrzymania jego lokalu, części wspólnej nieruchomości, a także kosztów zarządu - art. 4 ust. 1, ust. 4 i ust. 5 ww. ustawy.

Od dnia 1 grudnia 2008 r. obowiązuje przepis art. 30 ust. 3 ustawy o VAT, który reguluje kwestię "refakturowania kosztów". W myśl tego przepisu, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku. Zapis ten jest zgodny z art. 28 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L Nr 347, poz. 1 z późn. zm.), w myśl którego w przypadku, gdy podatnik działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że podatnik ten sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Oznacza to, że podmiot "refakturujący" daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przerzucenie kosztów na inny podmiot, nie może być zatem potraktowane w żaden inny sposób niż jako świadczenie usługi w tym samym zakresie. Zatem, konsekwencją uznania podatnika biorącego udział w odsprzedaży usługi za świadczącego, jest wystawienie przez niego faktury dokumentującej wyświadczenie tej usługi.

Celem refakturowania jest przeniesienie poniesionych kosztów przez podmiot refakturujący na podmiot, który z danych usług faktycznie korzystał, pomimo że podmiot refakturujący danej usługi nie wykonał. "Refaktura" jest więc zwykłą fakturą VAT wystawioną przez podmiot pośredniczący pomiędzy właściwym usługodawcą, a rzeczywistym nabywcą tej usługi.

W myśl art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy).

Z powyższych przepisów wynika zasada ogólna, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje w dniu wydania towaru lub wykonania usługi, natomiast jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone wystawioną fakturą obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury, ale nie później niż siódmego dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Od tej zasady ustawodawca określił szereg wyjątków. I tak zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu:

Ustawodawca nie wprowadził szczególnych przepisów, które określałyby moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku refakturowania, dlatego też należy stosować zasady określone w art. 19 ustawy.

Dla powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług w przypadku świadczenia ww. usług ma znaczenie termin płatności, określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu dostaw, przy czym umową właściwą dla rozliczeń z tytułu refakturowania nie jest umowa zawarta z Firmą dostarczającą ciepło, ale umowa zawarta pomiędzy Spółdzielnią a członkiem Spółdzielni.

Zawieranie umów cywilnoprawnych regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) i to z zawartych umów wynikają terminy wykonania usług. Prawidłowe określenie momentu powstania obowiązku podatkowego wymaga respektowania przez podatnika nie tylko przepisów aktów prawnych regulujących podatek od towarów i usług, ale także postanowień zawartych umów. W prawodawstwie polskim obowiązuje zasada swobody umów, w ramach której strony mogą kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez prawo. Zasada ta ma również zastosowanie na gruncie prawa podatkowego. Oznacza to, że ustawodawca nie ingeruje w sferę podejmowanych przez podatników decyzji w zakresie konstruowania umów cywilnoprawnych, jednakże umowy te nie mogą zmieniać obowiązków jakie wynikają z prawa podatkowego. W obowiązku Wnioskodawcy leży więc sformułowanie umowy dotyczącej świadczonych usług w taki sposób, by realizując jej zapisy można było zgodnie z obowiązującymi przepisami określić termin wykonania usługi, a tym samym określić moment powstania obowiązku podatkowego.

Jak wynika z powyższego, do zawarcia umowy określającej termin wykonania usługi obowiązane są strony umowy, w analizowanej sprawie Spółdzielnia oraz członek Spółdzielni.

Reasumując, Spółdzielnia na żądanie osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej ma obowiązek wystawienia faktury VAT. Obowiązek podatkowy - z tytułu dostawy ciepła - powstaje z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tego tytułu. Natomiast, do określenia daty wykonania usługi obowiązane są strony umowy.

Dodatkowo należy zauważyć, iż analiza przedmiotu umów cywilnoprawnych nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zgodnie z którym Minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.