ILPP1/443-425/11-4/NS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wspólnoty Mieszkaniowej, przedstawione we wniosku z dnia 21 lutego 2011 r. (data wpływu 10 marca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 18 maja 2011 r. (data wpływu 26 maja 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku wystawiania właścicielom lokali mieszkalnych i użytkowych faktur VAT dotyczących zaliczek na utrzymanie części wspólnej, funduszu remontowego oraz faktur za media, a także obowiązku odprowadzania podatku należnego od powyższych zaliczek - jest prawidłowe.

W dniu 10 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku wystawiania właścicielom lokali mieszkalnych i użytkowych faktur VAT dotyczących zaliczek na utrzymanie części wspólnej, funduszu remontowego oraz faktur za media, a także obowiązku odprowadzania podatku należnego od powyższych zaliczek. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 18 maja 2011 r. (data wpływu 26 maja 2011 r.) o informacje wyjaśniające umocowanie osób podpisanych na wniosku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest dużą Wspólnotą Mieszkaniową, w skład której wchodzą lokale mieszkalne i użytkowe. Wszystkie lokale użytkowe i mieszkalne są własnością członków Wspólnoty. Wspólnota nie posiada własnych lokali, które mogłaby wynajmować, nie odsprzedaje również innych praw do części wspólnej budynku osobom trzecim. W związku z tym nie dokonuje ona sprzedaży usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Właściciele nie mają odrębnych umów na dostawę mediów i usług komunalnych do poszczególnych lokali mieszkalnych oraz użytkowych.

Zarządca zajmuje się rozliczaniem całkowitych kosztów zużycia energii elektrycznej, cieplnej, wody, ścieków oraz kosztów utrzymania części wspólnych.

Rozliczanie mediów odbywa się na podstawie otrzymanych faktur, wystawianych na Wspólnotę Mieszkaniową. Właściciele lokali mieszkalnych i użytkowych obciążani są kosztami zużycia mediów według faktycznego stanu zużycia. Kosztami utrzymania nieruchomości wspólnej obciążani są proporcjonalnie do powierzchni nieruchomości.

Wysokość zaliczek, liczona narastająco, pobieranych na utrzymanie części wspólnej i poszczególnych lokali (media) w ciągu roku obrachunkowego przekracza limit uprawniający do zwolnienia podmiotowego VAT.

Wobec faktu, iż wpłaty dokonywane przez właścicieli na utrzymanie nieruchomości nie wynikają ze sprzedaży towarów, ani usług, lecz są wydatkami na utrzymanie wspólnego dobra, nie podlegają one obowiązkowi podatkowemu z tytułu podatku od towarów i usług.

W celu należytego utrzymania lokali ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali. Z powyższych tytułów na rzecz Wspólnoty właściciele zobowiązani są do uiszczania zaliczek w celu pokrycia kosztów utrzymania poszczególnych lokali i części wspólnej. Przyjęty sposób rozliczenia kosztów zarządu nieruchomością nie daje według Wnioskodawcy podstaw do postawienia tezy, że zaliczki wpłacane przez członków Wspólnoty na pokrycie kosztów zarządzania nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali, stanowią obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o podatku od towarów i usług. Zaliczki te stanowią jedynie partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej - wspólnoty mieszkaniowej - przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług na rzecz samych siebie (również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali, a nie części wspólnej), poprzez zapłatę zaliczek z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłaty za ciepłą wodę lub ogrzewanie. Stronami umowy o dostawę ciepłej wody i ogrzewania, co do zasady jest Wspólnota Mieszkaniowa reprezentowana przez zarząd. Tym samym, brak jest uzasadnienia do fakturowania wewnętrznych rozliczeń między Wspólnotą a jej członkami.

Wspólnota, w pewnych przypadkach zgodnie z art. 5 w zw. z art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, może być podatnikiem podatku VAT. Jednakże w takim przypadku Wspólnota musi dokonywać czynności podlegających opodatkowaniu na rzecz osób trzecich.

W konsekwencji, Wspólnota Mieszkaniowa nie działa jako podatnik podatku od towarów i usług. Ponieważ nie dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na rzecz osób trzecich oraz opierając się na wyjaśnieniach Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2003 r., sygn. PP1-811/912/09/JW, nie odprowadza podatku należnego od zaliczek wpłacanych przez członków Wspólnoty na pokrycie kosztów utrzymania nieruchomości wspólnej, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali.

Powyższe zostało potwierdzone m.in. w: wyroku WSA w Białymstoku z dnia 21 lipca 2010 r., sygn. akt I SA/Bk 245/10, wyroku NSA z dnia 5 sierpnia 2010 r., sygn. akt I FSK 1343/09, interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 1 września 2010 r., nr IBPP3/443-641/10/K.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli zaliczki stanowią tylko partycypację w kosztach utrzymania nieruchomości wspólnej, jak i poszczególnych lokali to nie ma potrzeb wystawiania faktur, ponieważ czynności te nie są wykonywane na rzecz osób trzecich tylko na rzecz członków Wspólnoty.

W opinii Zainteresowanego, zaliczki (kwoty) wpłacane przez właścicieli lokali mieszkalnych i użytkowych na pokrycie kosztów zarządzania nieruchomością wspólną, jak i poszczególnych wyodrębnionych lokali (media), nie są w myśl ustawy odpłatną dostawą towarów, ani odpłatnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, ponieważ usługi nie są wykonywane dla podmiotów spoza Wspólnoty, lecz dla siebie.

Kwoty ponoszone przez poszczególnych członków Wspólnoty na poczet utrzymania tzw. części wspólnej i dostarczonych do lokali mediów, na rzecz podmiotu jakim jest Wspólnota, nie stanowią zapłaty za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 30 ust. 3 ustawy o VAT. Zaliczki te stanowią partycypację w kosztach jednostki organizacyjnej, jaką jest wspólnota mieszkaniowa, przez jej członków.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług - na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. serii L nr 347 str. 1 z późn. zm.). Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Definicja usług zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma szerszy zakres od definicji usługi zawartej w klasyfikacjach statystycznych. Przy definiowaniu "świadczenia" należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego. W świetle art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu. Świadczenie usług powinno wynikać z wyraźnego stosunku zobowiązaniowego oraz powinien występować bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść majątkową. Spod pojęcia świadczenia usług jest natomiast wyłączone świadczenie, którego treścią jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z objaśnień wstępnych do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług wynika, iż usługami są określone czynności świadczone przez podmioty gospodarcze na rzecz innych podmiotów (osób fizycznych, jednostek gospodarczych). Zatem, usługą jest jedynie czynność skierowana na zewnątrz, dla innego podmiotu.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 106 ust. 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2011 r., podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Informuje się, iż ww. przepis od dnia 1 kwietnia 2011 r., na mocy ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy - Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64, poz. 332), otrzymał brzmienie: "Podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16."

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż Wnioskodawca jest Wspólnotą Mieszkaniową, w skład której wchodzą lokale mieszkalne i użytkowe. Właściciele nie mają odrębnych umów na dostawę mediów i usług komunalnych do poszczególnych lokali mieszkalnych oraz użytkowych. Zarządca zajmuje się rozliczaniem całkowitych kosztów zużycia energii elektrycznej, cieplnej, wody, ścieków oraz kosztów utrzymania części wspólnych. Rozliczanie mediów odbywa się na podstawie otrzymanych faktur, wystawianych na Wspólnotę Mieszkaniową. Właściciele lokali mieszkalnych i użytkowych obciążani są kosztami zużycia mediów według faktycznego stanu zużycia. Kosztami utrzymania nieruchomości wspólnej obciążani są proporcjonalnie do powierzchni nieruchomości. W celu należytego utrzymania lokali ich właściciele zobowiązani są do ponoszenia wydatków na pokrycie kosztów zarządu nieruchomością. Koszty te można podzielić na koszty zarządu częściami wspólnymi nieruchomości i koszty związane z utrzymaniem poszczególnych wyodrębnionych lokali.

Podstawę prawną funkcjonowania wspólnot stanowi ustawa z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 z późn. zm.). Ustawa ta określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną.

W myśl art. 6 ww. ustawy, ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości, tworzy wspólnotę mieszkaniową. Wspólnota mieszkaniowa może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwana.

Jednostka powstała w oparciu o powyższy przepis, posiada określoną strukturę organizacyjną, w skład której wchodzą (tworzą ją właściciele lokali, zobowiązani do określonych zachowań i czynności wynikających z ustawy). Wymieniona ustawa określa prawa i obowiązki członków wspólnoty oraz zakres zarządu nieruchomością wspólną.

Jak wynika z art. 13 powołanej ustawy, właściciel ponosi wydatki związane z utrzymaniem jego lokalu, a także uczestniczy w kosztach zarządu związanych z utrzymaniem nieruchomości wspólnej, przez którą rozumie się jedynie grunt oraz część budynku i urządzenia nie służące wyłącznie właścicielom lokali (np. klatki schodowe, parkingi, instalacje energetyczne itd.).

Zgodnie z brzmieniem art. 14 cyt. ustawy, na koszty zarządu nieruchomością wspólną składają się:

Drugi rodzaj wydatków ponoszonych przez właścicieli lokali, to wydatki związane z utrzymaniem własnych lokali, np. koszty zużytej energii cieplnej, wody, czy wywozu nieczystości.

Wspólnota, a więc jej członkowie są nabywcami mediów, które pokrywane są z zaliczek pobieranych od członków wspólnoty zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o własności lokali.

Należy podkreślić, że wspólnota, która nabywa media oraz inne usługi od dostawców, pobiera od właścicieli lokali będących członkami tej wspólnoty opłaty tytułem dostarczonych usług. Wpłaty te stanowią zatem partycypację w kosztach wspólnoty przez jej członków. Wspólnota, a więc jej członkowie, nie dokonują sprzedaży, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, na rzecz samych siebie, również jeżeli dotyczy to wyodrębnionych lokali, a nie części wspólnej, poprzez zapłatę zaliczek (kwot) z tytułu kosztów związanych z utrzymaniem własnych lokali, np. z tytułu opłat za media. Stroną umowy o dostawę mediów co do zasady jest wspólnota mieszkaniowa, reprezentowana przez zarząd.

Z powyższego wynika, że wewnętrzne rozliczenia między wspólnotą, a jej członkami nie spełniają ani definicji dostawy towarów, ani definicji świadczenia usług, w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji powyższego wspólnota mieszkaniowa w zakresie czynności pobierania zaliczek od członków wspólnoty z tytułu utrzymania poszczególnych lokali (tj. czynności mających charakter partycypacji w kosztach jednostki organizacyjnej wspólnoty mieszkaniowej) nie jest podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Natomiast czynności wykonywane przez Wspólnotę, wykraczające poza zakres obowiązkowego zarządu określonego w ustawie o własności lokali, na podstawie odrębnych umów cywilnoprawnych, są dostawą towarów lub świadczeniem usług, w stosunku do których mają zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Dla rozliczeń między Wspólnotą a jej członkami, w odniesieniu do przedmiotowych zaliczek, nie znajdzie także zastosowania przepis art. 30 ust. 3 ustawy, który stanowi, iż w sytuacji gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku.

Jak dowiedziono bowiem wyżej, oraz jak wskazał Wnioskodawca, nabywcą mediów od zewnętrznych dostawców jest Wspólnota, w której skład - z mocy ustawy o własności lokali - wchodzą poszczególni właściciele lokali tworzący tę Wspólnotę. Wykonując czynności na rzecz swoich członków Wspólnota nie dokonuje dostawy towarów zdefiniowanej w art. 7 ust. 1 ustawy, nie świadczy także usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Wspólnota nie wykonuje bowiem usług dla osób trzecich, lecz dla samej siebie - jest to tzw. zużycie wewnętrzne członków wspólnoty.

Ponadto, w oparciu o art. 113 ust. 1 ustawy, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 113 ust. 2 ustawy, do wartości sprzedaży, o której mowa w ust. 1, nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, że kwoty ponoszone przez poszczególnych członków Wspólnoty Mieszkaniowej na poczet utrzymania tzw. części wspólnych nieruchomości, funduszu remontowego oraz dostawy mediów do poszczególnych lokali, na rzecz podmiotu jakim jest Wspólnota, nie stanowią zapłaty za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. W konsekwencji, Wspólnota Mieszkaniowa nie działa w zakresie powyższych czynności w charakterze podatnika podatku od towarów i usług i nie powinna dokumentować otrzymywanych zaliczek fakturami VAT. Ponadto, przedmiotowe zaliczki nie powinny być wliczane do limitu zwolnienia podmiotowego, o którym mowa w art. 113 ust. 1 ustawy, bowiem limit ten dotyczy sprzedaży opodatkowanej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.