ILPP1/443-392/08-3/AT

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością XXX, przedstawione we wniosku z dnia 28 marca 2008 r. (data wpływu 14 kwietnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania pożyczek pieniężnych - jest nieprawidłowe.

W dniu 14 kwietnia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania pożyczek pieniężnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

XXX Sp. z o.o. jest podmiotem prawa handlowego. Została zarejestrowana zgodnie z polskimi przepisami. Udziałowcami spółki są m.in. zagraniczne osoby prawne. Spółka zgodnie z aktem założycielskim Rep. A nr (...) z 30 czerwca 2004 r. posiada szeroki zakres prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, na który zgodnie z klasyfikacją obowiązującą w roku 2007, składają się m.in. rodzaje: 65.22.Z - pozostałe formy udzielania kredytów, 65.23.Z - pośrednictwo finansowe pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Działalność gospodarcza w ostatnim czasie została dosyć mocno ograniczona. W lutym 2008 r. Spółka udzieliła kilka oprocentowanych pożyczek na rzecz swoich udziałowców i na rzecz zagranicznej osoby fizycznej. Cztery umowy zostały zawarte z zagranicznymi osobami prawnymi (udziałowcami spółki), a jedna umowa została zawarta z zagraniczną osobą fizyczną.

W sumie Spółka zawarła pięć oprocentowanych umów pożyczek. W obecnej chwili udzielone pożyczki są podstawową aktywnością Spółki.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, wszelkie pożyczki udzielane przez Spółkę, w tym pożyczki udzielane jej kontrahentom oraz wspólnikom czy udziałowcom, stanowią świadczenie usług zwolnionych od podatku VAT i wyłączonych jednocześnie spod opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Nie ma przy tym znaczenia czy pożyczkobiorcy są przedsiębiorcami, czy też osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej.

Udzielanie pożyczek pieniężnych zaliczane jest do grupy usług pośrednictwa finansowego, sklasyfikowanego w sekcji J dział 65 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy, wymienione zostały usługi pośrednictwa finansowego (w tym udzielanie pożyczek), sklasyfikowane wg PKWiU do sekcji J ex (65-67) z wyłączeniami.

Spółka udzielając odpłatnych pożyczek na rzecz swoich udziałowców wykonuje działalność usługową określoną w PKWiU w grupowaniu 65.22.10-00.90 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym", a tego rodzaju działalność mieści się w definicji działalności gospodarczej zamieszczonej w art. 15 ust. 2 ustawy. Udzielenie tego rodzaju pożyczek podlega regulacjom zawartym w ustawie o VAT z tym, że usługi te korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy.

Wnioskodawca powołuje się na stanowiska organów podatkowych:

- PM/436-3-O7/MS Naczelnika US Kraków - Śródmieście,

- PM/436-1/07 Naczelnika US w Kędzierzynie Koźlu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą", opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

Według art. 8 ust. 1 cyt. ustawy świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej - w myśl art. 8 ust. 3 powołanej ustawy - są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Podatnikami podatku od towarów i usług, stosownie do art. 15 ust. 1 cyt. ustawy, są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - w świetle ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje:

Na podstawie regulacji art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 3 tego załącznika ujęto usługi mieszczące się w PKWiU w Sekcji J ex (65-67), tj. usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek świadczone poza systemem bankowym zaliczane są do grupy usług pośrednictwa finansowego, sklasyfikowanego w sekcji J dział 65 PKWiU, a tego rodzaju działalność mieści się w definicji działalności gospodarczej zamieszczonej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT. Wobec powyższego udzielenie pożyczek podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług. Usługa ta jednak zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy korzysta ze zwolnienia od tego podatku.

Pokreślenia jednak wymaga, iż w przypadku świadczenia usług bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Podstawowa zasada dotycząca miejsca świadczenia usług została wyrażona w art. 27 ust. 1 ustawy, który stanowi, iż w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługę - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

Odstępstwo od powyższej zasady przewidziane zostało m.in. w art. 27 ust. 3 ustawy, zgodnie z którym w przypadku gdy usługi, o których mowa w ust. 4, są świadczone na rzecz:

Zgodnie z art. 27 ust. 4 pkt 4 ustawy, przepis ust. 3 stosuje się m.in. do usług bankowych, finansowych i ubezpieczeniowych łącznie z reasekuracją, z wyjątkiem wynajmu sejfów przez banki.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca udzielił na mocy zawartych umów cywilnoprawnych kilku oprocentowanych pożyczek pieniężnych zagranicznym osobom prawnym (udziałowcom spółki) oraz jednej zagranicznej osobie fizycznej. Spółka w zakresie swojej działalności wyszczególnia usługi pośrednictwa finansowego.

Uwzględniając zatem powołane przepisy należy stwierdzić, iż tylko w dwóch przypadkach miejsce świadczenia ww. usług (w sytuacji gdy usługodawcą jest podmiot zarejestrowany w Polsce) znajduje się na terytorium Polski. Będzie to miało miejsce wtedy, gdy:

- nabywcą usługi finansowej będzie podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Polski (usługobiorcą będzie podmiot polski),

- usługobiorcą będzie podmiot z innego kraju członkowskiego niż kraj świadczącego usługę, niebędący podatnikiem.

Jeżeli usługa świadczona jest na rzecz podmiotów, o których mowa wyżej, czynność ta podlega opodatkowaniu na terytorium Polski, według obowiązujących "krajowych" stawek VAT, a podmiotem obowiązanym do jej rozliczenia jest Wnioskodawca. Zatem, w obu przypadkach ma zastosowanie ogólna zasada wyrażona w art. 27 ust. 1 cyt. ustawy, zgodnie z którą miejsce świadczenia znajduje się tam, gdzie usługodawca posiada siedzibę.

Udzielając pożyczek polskiemu usługobiorcy lub podmiotowi z innego niż Polska kraju członkowskiego Unii nie będącemu podatnikiem podatku od wartości dodanej, Wnioskodawca zobowiązany jest czynność tę uwzględnić w obrocie. W sytuacji zaklasyfikowania tej usługi do grupowania PKWiU 65.22.10-00.90 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym", czynność ta będzie zwolniona od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy.

Natomiast w przypadku, gdy polski podatnik VAT świadczy usługi wymienione w art. 27 ust. 4 pkt 4 ww. ustawy, na rzecz:

- osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego (status podatkowy podmiotów z kraju trzeciego nie ma znaczenia),

- podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę

miejscem opodatkowania świadczonych usług jest kraj usługobiorcy, czyli miejsce gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

Odnosząc się do powyższej sytuacji czynność udzielania przez Spółkę pożyczek ww. podmiotom zagranicznym nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce. Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, nie znajdzie zatem zastosowania. Strona, w takim przypadku, powinna posiłkować się przepisami art. 27 ust. 3 i ust. 4.

W świetle powołanych wyżej regulacji, odpowiedzi na zadane pytania przedstawiają się następująco:

Ad. 1

Udzielanie ww. pożyczek pieniężnych przez Wnioskodawcę:

- podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce w przypadku pożyczek udzielonych na rzecz polskich podmiotów oraz udziałowców z innego niż Polska kraju członkowskiego niebędących podatnikami,

- nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce w przypadku pożyczek udzielonych na rzecz udziałowców będących osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnyjnymi niemającymi osobowości prawnej, posiadającymi siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego oraz podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę.

Ad. 2

Świadczone usługi pośrednictwa finansowego na rzecz polskich podmiotów oraz podmiotów niebędących podatnikami na terytorium Wspólnoty korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, w związku z treścią poz. 3 załącznika nr 4 do cyt. ustawy.

Natomiast, w przypadku pożyczek udzielonych na rzecz podatników mających siedzibę na terytorium Unii Europejskiej, poza terytorium Polski oraz podmiotów spoza krajów członkowskich Unii (tj. krajów trzecich), ze względu na treść art. 27 ust. 3 i ust. 4 ustawy o VAT, ww. usługi nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce. O sposobie rozliczania podatku od wartości dodanej (lub podatku o podobnej konstrukcji obowiązującego w tych krajach) i jego wysokości, oraz o podmiocie zobowiązanym do jego rozliczenia przesądzają, w takim przypadku, przepisy obowiązujące w kraju nabywcy usług finansowych (usługobiorcy).

Należy zaznaczyć, iż organ podatkowy nie jest organem uprawnionym do klasyfikowania danych usług lub towarów do odpowiednich symboli PKWiU. Zgodnie z zasadami metodycznymi klasyfikacji statystycznych - na podstawie Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby i usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach, wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej.

W przypadku trudności w ustaleniu właściwego grupowania, w tym także dla usług według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zainteresowany podmiot może zwrócić się z wnioskiem do Urzędu Statystycznego w Łodzi, ul. Suwalska 29, 93-176 Łódź, który udziela informacji w zakresie stosowania wyżej powołanych standardów klasyfikacyjnych. Tylko w przypadku prawidłowego zaklasyfikowania do właściwego grupowania PKWiU możliwie jest rozstrzygnięcie o zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług danego towaru lub usługi.

W sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania pożyczek pieniężnych wydana została odrębna interpretacja indywidualna z dnia 14 lipca 2008 r. nr ILPB2/436-24/08-4/AJ.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.