ILPP1/443-37/11-3/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 4 stycznia 2011 r. (data wpływu 10 stycznia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do uzyskania przyspieszonego zwrotu podatku w przypadku dokonanych rozliczeń w drodze kompensaty - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 stycznia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do uzyskania przyspieszonego zwrotu podatku w przypadku dokonanych rozliczeń w drodze kompensaty.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Podatnik prowadzi działalność transportową oraz spedycyjną. W stosunku do niektórych kontrahentów Podatnik jest jednocześnie kupującym i sprzedawcą. Przedmiotem transakcji są zwyczajowo usługi transportowe. Sprzedaż po obu stronach transakcji dokumentowana jest fakturami VAT. W takim układzie gospodarczym obie firmy są wobec siebie zarówno wierzycielami i dłużnikami. Zamiast wszczynać wzajemne należne roszczenia pieniężne, kontrahenci rozliczają się w drodze dokonywania dwustronnych potrąceń wzajemnych wierzytelności, przez co nie angażują zbędnie środków pieniężnych, co upraszcza rozliczenia oraz pozwala uniknąć dodatkowych kosztów związanych z obrotem bankowym. Obok potrąceń dokonuje się także zapłat przelewami bankowymi. Stosowane pomiędzy przedsiębiorstwami rozliczenia są zgodne z zobowiązującymi przepisami, a w szczególności z art. 498 Kodeksu cywilnego i potwierdzają je obowiązujące ustalenia dwustronne.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia będzie uprawniony podatnik, który złożył wniosek o wcześniejszy zwrot, a kwoty podatku naliczonego wykazanego w deklaracji podatkowej wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone wystawcy faktury przelewami bankowymi oraz poprzez potrącenie wzajemnych wierzytelności w formie rekompensaty.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 87 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnik ma możliwość ubiegania się o zwrot różnicy podatku naliczonego nad należnym w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia, w przypadku gdy kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej wynikają z faktur VAT dokumentujących kwoty należności, które w całości zostały zapłacone wystawcy faktur.

Co oznacza, iż podatnik w chwili złożenia rozliczenia winien uregulować wszystkie należności wynikające z wystawionych przez kontrahentów faktur VAT, przelewem bankowym lub w formie gotówkowej z zastrzeżeniem art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Obok wymienionych form rozliczeń między kontrahentami, występuje również rekompensata wzajemnych wierzytelności.

Zgodnie z art. 498 Kodeksu cywilnego, wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Wobec powyższych przepisów, które jednoznacznie nie wskazują definicji zapłaty "w całości", według oceny Wnioskodawcy złożenie wniosku o wcześniejszy zwrot, w sytuacji gdy kwoty podatku naliczonego wykazanego w deklaracji wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone wystawcy faktury przelewami bankowymi oraz poprzez potrącenia wzajemnych wierzytelności będzie uprawniało podatnika do zwrotu różnicy podatku VAT w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika:

Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następny okres lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

W myśl art. 87 ust. 2 ustawy, zwrot różnicy podatku, z zastrzeżeniem ust. 6, następuje w terminie 60 dni od dnia złożenia rozliczenia przez podatnika na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, wskazane w zgłoszeniu identyfikacyjnym, o którym mowa w odrębnych przepisach. Jeżeli zasadność zwrotu wymaga dodatkowego zweryfikowania, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć ten termin do czasu zakończenia weryfikacji rozliczenia podatnika dokonywanego w ramach czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej lub postępowania kontrolnego na podstawie przepisów o kontroli skarbowej. Jeżeli przeprowadzone przez organ czynności wykażą zasadność zwrotu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, urząd skarbowy wypłaca podatnikowi należną kwotę wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej stosowanej w przypadku odroczenia płatności podatku lub jego rozłożenia na raty.

Natomiast w myśl przepisów art. 87 ust. 6 ustawy, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2011 r., na wniosek podatnika, złożony wraz z deklaracją podatkową, urząd skarbowy jest obowiązany zwrócić różnicę podatku, o której mowa w ust. 2, w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia rozliczenia, w przypadku gdy kwoty podatku naliczonego, wykazane w deklaracji podatkowej, wynikają z:

Z analizy powyższego przepisu wynika, iż na wniosek podatnika i przy spełnieniu określonych warunków podstawowy termin zwrotu może być skrócony: 60 dniowy do 25 dniowego. Podatnik może otrzymać wcześniejszy zwrot, gdy spełni następujące warunki:

Zgodnie z ww. art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.), dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:

Przepis ten ustanawia konieczność zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego należności za transakcję o wartości przekraczającej 15.000 euro, a zatem nie dopuszcza w takim przypadku zapłaty bezpośrednio w formie gotówkowej. Nie odnosi się natomiast do zapłaty w formie potrącenia wzajemnych wierzytelności, którą reguluje art. 498 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 498 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wierzytelności niższej. W myśl art. 499 Kodeksu cywilnego potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

Przy czym należy mieć na uwadze, że dla skuteczności tej formy zapłaty muszą być spełnione warunki określone w przepisach prawa cywilnego.

Dokonując analizy przytoczonych powyżej przepisów należy stwierdzić, że art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy nie stawia ograniczeń co do formy zapłaty należności. A zatem dopuszczalne jest, że jedną z form zapłaty może być potrącenie, które zgodnie z treścią art. 498 Kodeksu cywilnego, daje skutek w postaci wzajemnego umorzenia wierzytelności do wysokości niższej z nich. Potrącenie (kompensata) wzajemnych wierzytelności niewątpliwie stanowi zapłatę należności.

Należy jednak pamiętać, iż powyższa zasada, w pewnych określonych prawem okolicznościach, doznaje ograniczenia, o ile podatnik chce skorzystać z możliwości skrócenia terminu do zwrotu nadwyżki podatku. Mianowicie w sytuacji określonej w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, gdy płatność wynikająca z jednorazowej transakcji przekracza 15.000 euro, to wówczas bezwzględnie należy dokonać tej zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego. Cytowany przepis bowiem w sposób jednoznaczny i bardzo czytelny wskazuje, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego w każdym przypadku gdy stroną transakcji, z której wynika płatność jest inny przedsiębiorca oraz jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.

Zatem aby konieczne stało się dokonanie zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego muszą być spełnione kumulatywnie dwie przesłanki. Mianowicie, podmioty dokonują wzajemnych rozliczeń w związku z prowadzonymi przez siebie działalnościami gospodarczymi, a nadto jednorazowa wartość takiej transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15.000 euro. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, iż przymus dokonania rozliczeń w opisanej sytuacji za pośrednictwem rachunku bankowego jednocześnie wyklucza przeprowadzenie tego rodzaju transakcji w formie potrącenia. Istota kompensaty nie polega bowiem na przekazaniu określonej realnej kwoty pieniędzy, lecz na uregulowaniu należności poprzez potrącenie jednej wierzytelności z drugą wierzytelnością, pod warunkiem że przedmiotem obu są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone co do gatunku, obie są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność transportową oraz spedycyjną.

W stosunku do niektórych kontrahentów Podatnik jest jednocześnie kupującym i sprzedawcą. Przedmiotem transakcji są zwyczajowo usługi transportowe. Sprzedaż po obu stronach transakcji dokumentowana jest fakturami VAT. W takim układzie gospodarczym obie firmy są wobec siebie zarówno wierzycielami i dłużnikami. Zamiast wszczynać wzajemne należne roszczenia pieniężne, kontrahenci rozliczają się w drodze dokonywania dwustronnych potrąceń wzajemnych wierzytelności, przez co nie angażują zbędnie środków pieniężnych, co upraszcza rozliczenia oraz pozwala uniknąć dodatkowych kosztów związanych z obrotem bankowym. Obok potrąceń dokonuje się także zapłat przelewami bankowymi. Stosowane pomiędzy przedsiębiorstwami rozliczenia są zgodne z obowiązującymi przepisami, a w szczególności z art. 498 Kodeksu cywilnego i potwierdzają je obowiązujące ustalenia dwustronne.

Z analizy omawianych przepisów należy wnioskować, że jeżeli płatność wynikająca z jednorazowej transakcji przekracza 15.000 euro, to bezwzględnie należy dokonać tej zapłaty za pośrednictwem rachunku bankowego. W pozostałych natomiast przypadkach, przy spełnieniu określonych warunków, potrącenie wzajemnych zobowiązań niewątpliwie stanowi zapłatę należności również na gruncie ustawy.

Oczywiście w przypadku, gdy płatność wynikająca z jednorazowej transakcji przekracza 15.000 euro nastąpi wygaśnięcie zobowiązania, jednakże pozbawi to podatnika możliwości ubiegania się o dokonanie przez urząd skarbowy zwrotu różnicy podatku naliczonego nad podatkiem należnym w skróconym terminie - 25 dni.

W świetle powyższych regulacji prawnych oraz odnosząc się do opisu zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że podatnik który złoży wniosek o wcześniejszy zwrot, w sytuacji, gdy kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji wynikają z faktur dokumentujących transakcje, których wartości (bez względu na liczbę wynikających z niej płatności) przekraczające równowartość 15.000 euro uregulowano poprzez potrącenie wzajemnych wierzytelności (kompensatę) - nie będzie uprawniony do zwrotu różnicy podatku VAT (wynikającego z tych faktur) w terminie 25 dni od dnia złożenia rozliczenia. Rozliczenie faktur bowiem poprzez potrącenie wzajemnych należności nie spełnia warunku z art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zatem również nie wyczerpuje znamion przepisu art. 87 ust. 6 pkt 1 ustawy i w przypadku wystąpienia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym nie stanowi podstawy do ubiegania się o zwrot ww. nadwyżki w przyspieszonym terminie.

Natomiast w pozostałych przypadkach, przy spełnieniu określonych warunków, potrącenie wzajemnych zobowiązań lub zapłacenie wystawcy faktury przelewem bankowym, uprawnia podatnika do wystąpienia o zwrot podatku w 25 dniowym terminie.

Ponadto informuje się, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie prawa do uzyskania przyspieszonego zwrotu podatku w przypadku dokonanych rozliczeń w drodze kompensaty. Natomiast, kwestia dotycząca stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie prawa do uzyskania przyspieszonego zwrotu podatku w przypadku dokonanych rozliczeń w drodze kompensaty została rozstrzygnięta w odrębnej interpretacji z dnia 8 kwietnia 2011 r., nr ILPP1/443-37/11-2/AW.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.