ILPP1/443-311/10-2/NS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 18 lutego 2010 r. (data wpływu do Izby Skarbowej w Poznaniu 15 marca 2010 r., do Biura KIP w Lesznie 16 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania udzielonych pożyczek - jest prawidłowe.

W dniu 15 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania udzielonych pożyczek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka zawarła umowy pożyczki na czas określony, na podstawie których pożyczała pieniądze dwóm osobom fizycznym, będącym jedynymi jej udziałowcami. Udziałowcy zobowiązali się zwrócić kwotę pożyczki wraz z odsetkami. Pożyczka udzielona była ze środków własnych Zainteresowanego. Sklasyfikował on powyższą czynność pod symbolem PKWiU 65.22 jako "usługi udzielenia pożyczek świadczone poza systemem bankowym". Obciążenie odsetkami w momencie ich wymagalności Wnioskodawca udokumentuje fakturą VAT. Działalność w zakresie udzielania pożyczek, w chwili jej udzielenia, była wykazana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jednocześnie Spółka poinformowała, że w roku 2003 udzieliła pożyczek innej spółce, której jest 100% udziałowcem. Od powyższych pożyczek pożyczkodawca zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych. Zainteresowany przewiduje, że w przyszłości udzielania pożyczek w ramach prowadzonej działalności będzie dokonywać sporadycznie, na podstawie umowy/umów pożyczki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym czynność udzielania pożyczki na rzecz udziałowców podlega przepisom ustawy o podatku od towarów usług i jako usługa pośrednictwa finansowego korzysta ze zwolnienia od opodatkowania tym podatkiem, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z pozycją 3 załącznika nr 4 do tejże ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, pożyczka udzielona przez podatnika VAT, w sytuacji gdy pożyczkodawca nie jest udziałowcem podmiotu, na rzecz którego pożyczka jest udzielana, korzysta ze zwolnienia od podatku VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o VAT, jeżeli w odniesieniu do czynności polegającej na udzieleniu pożyczki, pożyczkodawca działa jako podatnik VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: "ustawa o VAT"), opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług ustawa rozumie każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów. Przy tak szerokiej definicji usług nie budzi wątpliwości, iż udzielanie pożyczek stanowi świadczenie usług. Usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku przewidzianego dla usług pośrednictwa finansowego. Stosownie do przepisu art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. Na podstawie zaś poz. 3 powyższego załącznika, zawierającego wykaz usług zwolnionych od podatku, zwolnione są od podatku usługi pośrednictwa finansowego Sekcja J ex (65-67), z wyłączeniem:

Ponieważ, tak jak to wskazano powyżej, w kategorii 65.22.1 PKWiU wymieniono "usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym", to skoro opisana czynność udzielenia pożyczek przez Spółkę została wymieniona w klasyfikacjach statystycznych jako usługa pośrednictwa finansowego i nie mieści się w zakresie wyłączenia ze zwolnienia od podatku przewidzianego w załączniku nr 4 do ustawy o VAT, to zdaniem Spółki będzie ona w całości zwolniona na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Powyższy pogląd, w ocenie Zainteresowanego, znajduje również odzwierciedlenie w orzecznictwie, przy czym nadal aktualne pozostają poglądy doktryny i orzecznictwa w przedmiotowym zakresie, wyrażane pod rządami poprzednio obowiązującej ustawy o VAT. W wyroku z dnia 10 lipca 2002 r., sygn. akt III RN 146/01 Sąd Najwyższy wskazał, że: "Umowa pożyczki, której przedmiotem jest określona suma pieniędzy (art. 720 § 1 k.c.) i która z istoty swej posiada charakter usługi finansowej, podlega przy tym zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w związku z załącznikiem nr 2 poz. 13 do tej ustawy, o ile pożyczka ta została udzielona z własnych środków finansowych skarżącego".

Ocena, czy udzielenie pożyczki jest czynnością objętą przepisami z zakresu podatku od towarów i usług musi jednak zostać dokonana także z uwzględnieniem okoliczności, czy w odniesieniu do czynności polegającej na udzieleniu pożyczki, pożyczkodawca działa jako podatnik VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, udzielając pożyczki działała on w charakterze podatnika, stosownie do treści art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o VAT. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły da celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Częstotliwość, na którą wskazuje ust. 2 powołanego wyżej artykułu, odnosi się jednak w opinii Spółki do całości działalności podatnika, a nie jego rodzajów. Zainteresowany prowadzi działalność gospodarczą w sposób częstotliwy, zatem poszczególne rodzaje czynności dokonywane w ramach tej działalności (w tym np. udzielanie pożyczek) powinny podlegać podatkowi od towarów i usług, nawet jeżeli zostałyby wykonane jednorazowo. W przypadku, gdy w momencie wykonywania czynności Wnioskodawca posiada zamiar wykonywania takich czynności w sposób częstotliwy, występując w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Z powyższych przepisów wynika więc, iż jeżeli czynność udzielania pożyczek jest świadczeniem usług objętym zakresem przedmiotowym ustawy o VAT, tym samym podlega opodatkowaniu VAT niezależnie czy stanowi czynność jedynie sporadyczną czy wykonywana jest w sposób częstotliwy.

Zaprezentowane stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydawanych przez siebie indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego:

* Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 16 października 2009 r., nr ITPP2/443-628/09/EŁ w następującym stanie faktycznym:

"Spółka jest podatnikiem podatku od towarów i usług prowadzącym działalność w zakresie projektowania budowlanego, urbanistycznego i technologicznego. Zawarła umowę pożyczki na czas określony, na podstawie której pożyczała pieniądze wspólnikowi Spółki (wypłacone na jego rachunek bankowy), który zobowiązał się zwrócić kwotę pożyczki wraz z odsetkami (...)".

Stwierdził:

"Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Bowiem udzielanie pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie były wpisane do umowy Spółki oraz nie były wykazane w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych świadczone poza systemem bankowym, jak słusznie wskazała Spółka, zaliczane do grupy usług pośrednictwa finansowego sklasyfikowanych w sekcji J dział 65 PKWiU, mieszczą się w definicji działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 powołanej ustawy. Wobec powyższego udzielanie pożyczek podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług".

* Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 10 czerwca 2009 r., nr IBPP2/443-215/09/LŻ, stwierdził:

"Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych świadczone poza systemem bankowym zaliczane są do grupy usług pośrednictwa finansowego, sklasyfikowanego w sekcji J dział 65 PKWiU, a tego rodzaju działalność mieści się w definicji działalności gospodarczej zamieszczonej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, wobec powyższego udzielenie pożyczek podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług. (...)

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu tym podatkiem, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielania czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, należy identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług".

* Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 19 sierpnia 2009 r., nr ILPP1/443-923/09-7/MT, stwierdził:

"Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opisane zdarzenie przyszłe wskazać należy, iż "usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym" sklasyfikowane pod symbolem PKWiU 65.22.10, wykonywane przez podatnika podatku VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy. Jednocześnie usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r.".

Podobne do wyżej przedstawionych stanowisk zawarł również Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 23 czerwca 2009 r., nr ITPP1/443-309/09/IK.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jak stanowi art. 8 ust. 3 ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Zauważyć należy, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz wydane na jej podstawie rozporządzenia odwołują się do grupowań PKWiU przy ustalaniu preferencyjnych stawek podatkowych i zwolnień od podatku. Zaliczanie określonej usługi do właściwego grupowania należy jednak do obowiązków usługodawcy. Wynika to z faktu, że to właśnie on posiada wszystkie informacje niezbędne do właściwego sklasyfikowania wykonywanej usługi do odpowiedniego grupowania.

Nadmienia się, iż w oparciu o § 3 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293 z późn. zm.) - do celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług do dnia 31 grudnia 2010 r. stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 42, poz. 264 z późn. zm.).

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W świetle art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Zatem, udzielanie pożyczek stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

W oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 3 ww. załącznika wymienione zostały usługi mieszczące się w grupowaniu o symbolu PKWiU w Sekcji J ex (65-67), tj. usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

Stosownie do objaśnień zawartych w załącznikach do ustawy, symbol ex oznacza, że stawka podatku lub zwolnienie odnosi się tylko do danej usługi z danego grupowania.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, iż Wnioskodawca, który jest podatnikiem podatku od towarów i usług, zawarł umowy pożyczki na czas określony, na podstawie których pożyczał pieniądze dwóm osobom fizycznym, będącym jedynymi jego udziałowcami. Udziałowcy zobowiązali się zwrócić kwotę pożyczki wraz z odsetkami. Pożyczka udzielona była ze środków własnych Spółki. Zainteresowany sklasyfikował powyższą czynność pod symbolem PKWiU 65.22 jako "usługi udzielenia pożyczek świadczone poza systemem bankowym". Obciążenie odsetkami w momencie ich wymagalności Wnioskodawca udokumentuje fakturą VAT. Działalność w zakresie udzielania pożyczek, w chwili jej udzielenia, była wykazana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jednocześnie Spółka poinformowała, że w roku 2003 udzieliła pożyczek innej spółce, której jest 100% udziałowcem. Od powyższych pożyczek pożyczkodawca zapłacił podatek od czynności cywilnoprawnych. Zainteresowany przewiduje, że w przyszłości udzielania pożyczek w ramach prowadzonej działalności będzie dokonywać sporadycznie, na podstawie umowy/umów pożyczki.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny należy stwierdzić, iż "usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym" sklasyfikowane pod symbolem PKWiU 65.22, wykonywane przez podatnika podatku VAT w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Jednocześnie usługi te korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy.

Podkreślić należy, iż kwestie dotyczące zaklasyfikowania czynności wskazanych we wniosku do właściwego grupowania statystycznego, nie mieszczą się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). W związku z powyższym, niniejszej interpretacji udzielono w oparciu o klasyfikację PKWiU wskazaną przez Zainteresowanego.

Dodatkowo tut. Organ informuje, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania udzielonych pożyczek. Natomiast w przedmiocie interpretacji prawa podatkowego dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne pismo.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.