ILPP1/443-1497/11-2/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Komornika Sądowego, przedstawione we wniosku z dnia 24 listopada 2011 r. (data wpływu 28 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla transakcji sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji sądowej - jest prawidłowe.

W dniu 28 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla transakcji sprzedaży nieruchomości w drodze licytacji sądowej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Komornik Sądowy dokonuje sprzedaży egzekucyjnej nieruchomości zabudowanej, stanowiącej własność dłużniczki - osoby fizycznej, która w dacie zakupu przedmiotowej nieruchomości prowadziła działalność gospodarczą i przedmiotową nieruchomość - zgodnie z § 2 aktu notarialnego z dnia 26 czerwca 2001 r. - zakupiła w związku i na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Zakup nieruchomości - jak wskazano wyżej - nastąpił dnia 26 czerwca 2001 r. za cenę 800.000 zł, w tym wartość gruntu 97.948 zł oraz wartość wyposażenia 5.000 zł.

Prowadząc działalność gospodarczą dłużniczka, prowadzenie ksiąg podatkowych zleciła do biura rachunkowego, udzielając właścicielowi biura pełnomocnictwa do występowania w jej imieniu przed organami skarbowymi w sprawach zobowiązań podatkowych za rok 2008 i lata następne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz do podpisywania w jej imieniu zgłoszeń, aktualizacji, deklaracji oraz wszelkich dokumentów, stanowiących korespondencję z organami podatkowymi we wszelkich sprawach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą od dnia 1 października 2008 r. Pełnomocnictwo zostało udzielone na czas nieokreślony i do dnia sporządzenia niniejszego wniosku nie zostało odwołane.

Celem ustalenia obowiązków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług, Komornik dnia 27 lutego 2009 r. zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego z zapytaniem czy dłużniczka jest obecnie czynnym podatnikiem podatku VAT oraz czy od sprzedawanej na licytacji komorniczej nieruchomości, należy odprowadzić do US podatek VAT.

W odpowiedzi na zapytanie pismem z dnia 5 marca 2009 r. Naczelnik US poinformował, że:

"dłużniczka figuruje w rejestrze podatników, prowadzonym przez tutejszy Urząd posiada Numer Identyfikacji Podatkowej.

Naczelnik US informuje, że na podstawie dokumentacji będącej w posiadaniu tutejszego Urzędu, nie ma możliwości oceny, czy od sprzedaży nieruchomości należny jest podatek od towarów i usług.

Jednocześnie Naczelnik Urzędu Skarbowego informuje, że dłużniczka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług".

W dniu 17 czerwca 2011 r. dłużniczka złożyła Komornikowi wyjaśnienia w przedmiocie ewentualnego odprowadzenia podatku, o następującej treści:

* nieruchomość została nabyła od osoby fizycznej,

* nabycie nastąpiło bez podatku VAT,

* w trakcie prowadzenia działalności dłużniczka nie odliczała podatku VAT od przedmiotowej nieruchomości,

* obecnie dłużniczka nie prowadzi działalności gospodarczej - została zamknięta,

* od sprzedawanej nieruchomości nie należy odprowadzać - zdaniem dłużniczki - podatku VAT do US.

Dysponując przedmiotowym oświadczeniem, Komornik pismem z dnia 27 czerwca 201I r. ponownie zwrócił się do Naczelnika US z zapytaniem czy dłużniczka jest obecnie czynnym podatnikiem podatku VAT oraz czy od sprzedawanej na licytacji komorniczej nieruchomości należy odprowadzić do US podatek VAT, przedstawiając wyjaśnienia dłużniczki.

W odpowiedzi organ podatkowy pismem z dnia 30 czerwca 2011 r. poinformował, że dłużniczka figuruje w rejestrze podatników, prowadzonym przez tutejszy organ podatkowy i posiada numer identyfikacji podatkowej. Naczelnik Urzędu Skarbowego ponownie poinformował, że na podstawie dokumentacji będącej w posiadaniu tutejszego Urzędu, nie ma możliwości oceny, czy od sprzedanej przez Panią nieruchomości należny jest podatek od towarów i usług.

Celem dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego, Komornik zwrócił się do dłużniczki o złożenie oświadczenia dotyczącego obowiązku w zakresie podatku od towarów i usług licytowanej nieruchomości.

Dłużniczka oświadczyła, że nieruchomość:

Ostatecznie dłużniczka oświadczyła, że nieruchomość stanowiąca przedmiot egzekucji korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Komornik zwrócił się ponadto do pełnomocnika dłużniczki - umocowanego przez nią do występowania w jej imieniu przed organami skarbowymi w sprawach zobowiązań podatkowych za rok 2008 i lata następne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz do podpisywania w jej imieniu zgłoszeń, aktualizacji, deklaracji oraz wszelkich dokumentów stanowiących korespondencję z organami podatkowymi we wszelkich sprawach związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą, począwszy od dnia 1 października 2008 r. (Pełnomocnictwo to udzielone zostało na czas nieokreślony) - o udzielenie odpowiedzi na pytanie czy od sprzedawanej przez dłużniczkę przedmiotowej nieruchomości należy odprowadzić do US podatek VAT. Wskazany pełnomocnik prowadził księgi podatkowe dłużniczki i stosownie do zapytania wyjaśnił, że:

"W dniu 26 czerwca 2001 r. Pani zakupiła aktem notarialnym zawartym w Kancelarii Notarialnej przed notariuszem, działkę gruntu zabudowaną nieruchomością. Zakup nieruchomości nie był obciążony podatkiem VAT.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o VAT, zwalnia się dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętych zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczanego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów, przy czym warunku tego nie stosuje się, jeżeli budynki budowie lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Wobec powyższego, z uwagi na zakup przedmiotowej nieruchomości bez podatku VAT i niewykonywanie prac na jej ulepszenie w wysokości przekraczającej 30%, sprzedaż tej nieruchomości korzysta ze zwolnienia od VAT".

Celem udokumentowania braku nakładów dłużniczki na ulepszenie, pełnomocnik przedstawił wydruki z ewidencji środków trwałych od roku 2004 do roku 2008, z których wynika że dłużniczka nie dokonywała podwyższenia wartości przedmiotowej nieruchomości będącej przedmiotem egzekucji.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy komornik sądowy w razie skutecznej licytacji wyżej opisanej nieruchomości, dokonujący w świetle art. 18 powołanej wyżej ustawy dostawy towaru - tu nieruchomości zabudowanej - obowiązany będzie do obliczenia i uiszczenia za dłużniczkę należnego podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle opisanego wyżej stanu faktycznego, komornik nie będzie obowiązany do obliczenia i uiszczenia za dłużniczkę podatku VAT od sprzedanej w trybie licytacji sądowej nieruchomości, z uwagi na zwolnienie opisane w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Z treści powyższego przepisu wynika, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy towaru dokonywanej w trybie egzekucji, w przypadku gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji.

Obowiązki płatnika podatku VAT zostały określone w art. 8 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Podatnikiem natomiast, stosownie do art. 7 § 1 ww. ustawy, jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

W myśl § 23 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), organy egzekucyjne, określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), w przypadku sprzedaży towarów, wystawiają w imieniu dłużnika i na jego rachunek faktury potwierdzające dokonanie sprzedaży tych towarów.

Fakturę wystawia się, jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy związany ze sprzedażą towarów.

Z powyższych przepisów wynika, iż komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

A zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, jeżeli spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepisy art. 5 ustawy i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez osobę (lub jednostkę organizacyjną) będącą podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającą w takim charakterze.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednocześnie zaznacza się, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r. na podstawie art. 146a pkt 1 ustawy, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%, z zastrzeżeniem art. 146f.

Oprócz stawki podstawowej, na wybrane grupy towarów i usług, ustawodawca przewidział obniżone, jak również zwolnienie od podatku VAT.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W świetle art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

Zatem z powyższych przepisów wynika, iż dostawa nieruchomości, spełniających określone w przepisach warunki, może korzystać ze zwolnienia od podatku VAT. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia nie minęły co najmniej dwa lata.

Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

Z powyższego wynika, że przez pierwsze zasiedlenie należy rozumieć objęcie we władanie budynku, budowli lub ich części przez pierwszego nabywcę lub pierwszego użytkownika. Przedmiotowa nieruchomość nie musi być faktycznie zamieszkała, lecz winna być przejęta przez nabywcę do użytkowania. Wydanie przedmiotowego obiektu nabywcy winno nastąpić w ramach wykonania przez sprzedającego czynności podlegających opodatkowaniu.

Z powyższej definicji wynika, iż oddanie do użytkowania powinno nastąpić w ramach czynności podlegających opodatkowaniu, a za takie należy rozumieć sprzedaż, a także najem oraz dzierżawę.

Ponadto, należy wskazać, iż w przypadku sprzedaży nieruchomości przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej nie dochodzi do pierwszego zasiedlenia.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwalnia się od podatku również dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

Warunku, o którym mowa w 43 ust. 1 pkt 10a lit. b - stosownie do art. 43 ust. 7a - nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Należy podkreślić, że w myśl art. 43 ust. 10 ustawy, podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10, i wybrać opodatkowanie dostawy budynków, budowli lub ich części, pod warunkiem że dokonujący dostawy i nabywca budynku, budowli lub ich części:

Tak więc ustawodawca daje podatnikom, dokonującym dostawy budynków spełniających przesłanki do korzystania ze zwolnienia od podatku wskazanego w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, po spełnieniu określonych warunków, możliwość rezygnacji ze zwolnienia i opodatkowania transakcji na zasadach ogólnych. Powyższe prawo zostało zawężone tylko do rezygnacji ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Natomiast, treść art. 29 ust. 5 ustawy stanowi, iż w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków lub budowli, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak dla dostawy budynków, budowli lub ich części na tym gruncie posadowionych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

Z treści wniosku wynika, iż Komornik Sądowy dokonuje sprzedaży egzekucyjnej nieruchomości zabudowanej, stanowiącej własność dłużniczki (będącej podatnikiem podatku VAT), która w dacie zakupu przedmiotowej nieruchomości prowadziła działalność gospodarczą i przedmiotową nieruchomość zakupiła w związku i na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż dłużniczka przedmiotową nieruchomość nabyła od osoby fizycznej i ww. nabycie nastąpiło bez podatku VAT. W stosunku do zakupionych obiektów nie przysługiwało dłużniczce prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Dłużniczka nie ponosiła wydatków na ulepszenie przedmiotowej nieruchomości w kwocie przekraczającej 30% wartości początkowej nieruchomości, w stosunku do których miałaby prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Biorąc pod uwagę opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego należy stwierdzić, iż dłużniczka nie nabyła przedmiotowej nieruchomości w ramach pierwszego zasiedlenia - w rozumieniu art. 2 pkt 14 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, pierwsze zasiedlenie ma miejsce wówczas, gdy następuje oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Natomiast, nabycie przez dłużniczkę opisanej we wniosku nieruchomości nie zostało udokumentowane fakturą VAT - sprzedaż nie nastąpiła w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, w konsekwencji czego nie została spełniona przesłanka definicji pierwszego zasiedlenia.

Wobec powyższego, jeżeli po nabyciu nieruchomość nie była oddana użytkownikowi do użytkowania w wykonaniu czynności podlegającej opodatkowaniu (najem, dzierżawa), to pierwsze zasiedlenie nieruchomości nastąpi dopiero w chwili sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w drodze licytacji. Zatem, należy stwierdzić, iż w tej sytuacji ww. transakcja dostawy nie korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Należy jednak mieć na uwadze, iż zgodnie z powołanym art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, zwolnieniem objęta jest również dostawa budynku, budowli lub ich części dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia, w stosunku do których nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W odniesieniu do przedmiotowej nieruchomości będącej przedmiotem sprzedaży, dłużniczce w związku z jej nabyciem nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, ponadto nie poniosła wydatków na jej ulepszenie, zatem zbycie ww. nieruchomości korzysta ze zwolnienia od podatku, w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Jak wynika z cyt. wyżej art. 29 ust. 5 ustawy, dostawa gruntu podlega opodatkowaniu analogicznie jak związane z tym gruntem budynki, budowle lub ich części. Odnosząc powyższe do sprawy będącej przedmiotem zapytania należy stwierdzić, że z uwagi na fakt, iż dostawa nieruchomości korzysta ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu, z którym jest trwale związana jest objęta zwolnieniem od tego podatku.

Reasumując, transakcja sprzedaży przedmiotowej nieruchomości korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy. Zwolniona od podatku jest również, stosownie do zapisu art. 29 ust. 5 ustawy, sprzedaż gruntu, na którym ww. nieruchomość jest posadowiona. Zatem, Komornik Sądowy nie ma obowiązku uiszczenia podatku należnego z tytułu tej dostawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.