ILPP1/443-1301/11-4/KG - Odszkodowanie z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu a opodatkowanie VAT.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2011 r. (data wpływu 6 października 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 23 grudnia 2011 r. (data wpływu 27 grudnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu lokalu - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 października 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu lokalu. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 23 grudnia 2011 r. o doprecyzowanie przedstawionego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca z majątku prywatnego jako osoba fizyczna wynajmuje lokal użytkowy z przeznaczeniem na cele usługowe. Zainteresowany jest podatnikiem podatku od towarów i usług, i za najem lokalu wystawia faktury VAT.

Obecnie firma, której Wnioskodawca wynajmował lokal zrezygnowała z najmu i wystąpiła z wnioskiem o wcześniejsze rozwiązanie umowy (umowa była na kilka lat). Zainteresowany, jako wynajmujący wyraził zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy. W związku z zaistniałą sytuacją Wnioskodawca zawarł z dotychczasowym najemcą porozumienie, że umowa ulegnie rozwiązaniu w terminie uzgodnionym przez strony. W porozumieniu tym najemca zobowiązał się, że ze względu na wcześniejsze rozwiązanie umowy zapłaci Wnioskodawcy odszkodowanie. Strony uzgodniły, że odszkodowanie będzie wystawione nie na fakturze, lecz na nocie księgowej, bez uwzględniania podatku VAT.

Zainteresowany zaznaczył, że odszkodowanie obecnie nie jest opodatkowane podatkiem VAT. Strony ustaliły, że do momentu uzyskania wiążącej interpretacji podatkowej kwota odszkodowania nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Jednak, jeżeli na podstawie obowiązujących przepisów kwotę odszkodowania należy opodatkować podatkiem VAT strony uzgodniły, że to nastąpi.

W piśmie z dnia 23 grudnia 2011 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku Zainteresowany wyjaśnił, że w umowie najmu nie zawarto zapisów dotyczących obciążenia najemcy za niewywiązanie się z umowy, a w szczególności za wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu. W związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy najmu, najemca wcześniej opuścił lokal i oddał go do dyspozycji wynajmującego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie, które zostało zawarte pomiędzy stronami należy opodatkować podatkiem od towarów i usług, tak jak najem.

Zdaniem Wnioskodawcy, w literaturze występują przeciwstawne stanowiska dotyczące opodatkowania podatkiem VAT odszkodowania za wcześniejsze rozwiązanie umowy. Zainteresowany stoi na stanowisku, że odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl do art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Na mocy art. 5a ustawy, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r., towary lub usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do kategorii usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. Kwestia ta ma szczególnie istotne znaczenie przy takich świadczeniach, których istotą jest zaniechanie, powstrzymywanie się od określonych czynności.

W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności za odszkodowaniem przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uznane za usługę.

Ponadto podkreślić należy, iż czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca z majątku prywatnego jako osoba fizyczna wynajmuje lokal użytkowy z przeznaczeniem na cele usługowe. Zainteresowany jest podatnikiem podatku od towarów i usług, i za najem lokalu wystawia faktury VAT. Firma, której Wnioskodawca wynajmował lokal zrezygnowała z najmu i wystąpiła z wnioskiem o wcześniejsze rozwiązanie umowy (umowa była na kilka lat). Zainteresowany, jako wynajmujący wyraził zgodę na wcześniejsze rozwiązanie umowy. W związku z zaistniałą sytuacją Wnioskodawca zawarł z dotychczasowym najemcą porozumienie, że umowa ulegnie rozwiązaniu w terminie uzgodnionym przez strony. W porozumieniu tym najemca zobowiązał się, że ze względu na wcześniejsze rozwiązanie umowy zapłaci Wnioskodawcy odszkodowanie.

W umowie najmu nie zawarto zapisów dotyczących obciążenia najemcy za niewywiązanie się z umowy, a w szczególności za wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu. W związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy najmu, najemca wcześniej opuścił lokal i oddał go do dyspozycji wynajmującego.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa należy zauważyć, iż w przedmiotowej sprawie odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawcę jest ściśle związane z uzyskaniem korzyści przez najemcę w postaci uzyskania zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu, co stanowi świadczenie wykonane na rzecz najemcy.

Tak więc zgodę na zaniechanie określonej czynności (umowy najmu) należy traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spełniona zatem została przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego należy uznać, iż w opisanym stanie faktycznym - w świetle regulacji zawartych w powołanym wyżej art. 8 ust. 1 ustawy - odszkodowanie stanowi de facto wynagrodzenie za wyświadczoną przez Wnioskodawcę na rzecz najemcy usługę.

Należy zaznaczyć, że kwestia odszkodowania stanowiącego rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu była przedmiotem analizy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej - sprawa C-63/92. Z rozstrzygnięcia Trybunału wynika, że odszkodowanie stanowiące rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu przez wynajmującego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując, należy stwierdzić, że kwota odszkodowania otrzymana przez Wnioskodawcę od dotychczasowego najemcy za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu lokalu użytkowego stanowi w rzeczywistości wynagrodzenie za świadczoną przez Wnioskodawcę usługę, która - zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W tym miejscu należy podkreślić, że fakt iż Wnioskodawca zawarł z dotychczasowym najemcą porozumienie, zgodnie z którym wypłata odszkodowania z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie może przesądzać, że czynność ta nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług. Umowy cywilnoprawne zawierane między podatnikami nie mogą bowiem zmieniać obowiązków, jakie wynikają z prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.