ILPB4/423-336/12-2/MC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 5 października 2012 r. (data wpływu 8 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji - jest prawidłowe.

W dniu 8 października 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych o niedostatecznej kapitalizacji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca (dalej: Spółka) zamierza przystąpić do mechanizmu pozwalającego na zarządzanie płynnością finansową (tzw. cash pooling) przy zastosowaniu usługi domestic zero - balancing cash pooling, oferowanej przez B. S.A. (dalej: "Bank").

Planuje się, że w mechanizmie cash poolingu będą uczestniczyć następujące podmioty należące do Grupy Z. (dalej: "Uczestnicy"):

* Spółka,

* Z. S.A. (dalej: Z.),

* O. S.A.,

* M. Sp. z o.o.

W ramach mechanizmu domestic zero - balancing cash pooling dokonywany będzie automatyczny rzeczywisty transfer środków pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników (ewentualnie pomiędzy specjalnie wyodrębnionymi subkontami do rachunków bieżących) i rachunkiem rozliczeniowym (ewentualnie specjalnie wyodrębnionym subkontem do rachunku bieżącego) Pool Leadera. Salda dodatnie na rachunkach Uczestników będą automatycznie przekazywane na rachunek rozliczeniowy, natomiast deficyty na rachunkach wszystkich Uczestników, również Pool Leadera, będą pokrywane z rachunku rozliczeniowego Pool Leadera.

Wprowadzenie mechanizmu cash poolingu, w którym mają partycypować Uczestnicy odbędzie się poprzez zawarcie pomiędzy Bankiem oraz Uczestnikami umowy o świadczenie usługi Domestic Cash Concentration (dalej: "Umowa cash poolingu").

Z. - będąc Uczestnikiem mechanizmu domestic zero - balancing cash pooling - będzie też pełnić w nim rolę Pool Leadera.

Umowa cash poolingu będzie przewidywać, iż Bank będzie prowadził dla każdego z Uczestników rachunek bieżący. W ramach prowadzonego rachunku Bank udzieli każdemu z Uczestników Umowy cash poolingu limit zadłużenia - intra - day limit.

W rozliczeniach pomiędzy Uczestnikami Usługi i Bankiem w ramach wykonania Umowy cash poolingu będą brały udział:

* rachunek rozliczeniowy prowadzony dla Pool Leadera oraz

* rachunki Uczestników prowadzone dla Uczestników (w tym również dla Pool Leadera jako Uczestnika).

Będą to albo rachunki bieżące Pool Leadera i pozostałych Uczestników Umowy cash poolingu albo subkonta otworzone przez Bank do tych rachunków bieżących.

Zarządzanie rachunkiem rozliczeniowym i nadzór nad wzajemnymi rozliczeniami w ramach struktury dokonywany będzie przez Pool Leadera. Każdy wykorzystany na rachunkach Uczestników intra - day limit musi zostać spłacony przez Pool Leadera z rachunku rozliczeniowego do końca każdego dnia, nie później jednak niż do terminu wymagalności wskazanego w umowie intra - day limit. Uczestnicy Umowy cash poolingu będą odpowiedzialni solidarnie za wykorzystane przez nich limity zadłużenia z tytułu poręczenia.

W szczególności, stosownie do postanowień Umowy cash poolingu, jej Uczestnicy udzielą Bankowi poręczenia za wszelkie zobowiązania wynikające z Umowy cash poolingu, jak również za zadłużenia powstałe na skutek wykorzystania kredytu na każdym z rachunków z osobna, jak i na wszystkich rachunkach bieżących razem. Uczestnicy zobowiążą się do nie przekraczania limitów udzielonych kredytów. Udzielenie poręczeń stanowi warunek konieczny do zawarcia Umowy cash poolingu z Bankiem - poręczenia te stanowią formę zabezpieczenia dla Banku.

W ramach przewidywanej struktury Umowy cash poolingu funkcjonować będzie następujący mechanizm rozliczeń - o godzinie, w której nastąpi ustalenie przez Bank sald na rachunkach uczestniczących w strukturze cash poolingu:

* środki zgromadzone przez Uczestników na rachunkach wykazujących salda dodatnie przekazywane będą automatycznie na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera,

* salda ujemne z rachunków Uczestników będą automatycznie spłacane (w całości) przez Pool Leadera z rachunku rozliczeniowego, również przy wykorzystaniu przyznanego Pool Leaderowi przez Bank limitu zadłużenia.

Na mocy zawartej Umowy cash poolingu, Uczestnicy oraz Pool Leader zlecą Bankowi wykonywanie powyższych przeksięgowań pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników oraz rachunkiem rozliczeniowym Pool Leadera w sposób automatyczny, bez konieczności uzyskania dodatkowej zgody poszczególnych Uczestników w tym zakresie. Tytuły prawne rozliczeń dokonywanych pomiędzy Uczestnikami Umowy cash poolingu wobec zadośćuczynienia zobowiązaniom względem Banku wynikającym z udzielonych Bankowi wzajemnych poręczeń oparte będą na spłacie wierzyciela (tekst jedn.: Banku) przez Uczestnika wykazującego saldo dodatnie na rachunku bieżącym w oparciu o przesłankę wyrażoną w art. 518 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego: "Osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi".

Do rozliczenia wzajemnych wierzytelności pomiędzy Uczestnikami z tytułu wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja) dochodzić będzie na podstawie odrębnych ustaleń pomiędzy Uczestnikami na koniec określonego okresu rozliczeniowego (np. miesiąc, kwartał).

Od sald powstałych na rachunku rozliczeniowym w wyniku dokonanych przelewów naliczane będą odsetki w wysokości uzależnionej od rodzaju salda (ujemnego lub dodatniego). Rachunek rozliczeniowy zostanie uznany lub obciążony odsetkami w ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca.

Umowa cash poolingu będzie przewidywać, że w przypadku, gdy na rachunku rozliczeniowym Pool Leadera zgromadzone będą środki pieniężne, Pool Leader może dokonywać lokat z wykorzystaniem tychże środków. Lokaty będą oprocentowane według wynegocjowanej stawki. Uzyskane odsetki wpłacane będą na rachunek rozliczeniowy.

Rozliczenia pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami Umowy cash poolingu w zakresie odsetek należnych z tytułu wierzytelności powstałych w wyniku dokonywania poszczególnych operacji w ramach proponowanej struktury (w szczególności obliczenie kwot należnych odsetek poszczególnym Uczestnikom Umowy za dany miesiąc oraz ich przekazywanie pomiędzy rachunkami Uczestników Umowy) dokonywane będą na zlecenie i za zgodą Uczestników przez Bank.

Umowa cash poolingu będzie przewidywać, że w sytuacji utrzymywania się długu Uczestników Umowy cash poolingu, Bank skalkuluje / obliczy i przeksięguje kwoty odsetek (i) pomiędzy rachunkami poszczególnych Uczestników, za pośrednictwem rachunku rozliczeniowego Pool Leadera, z tytułu subrogacji wierzytelności Banku względem Uczestników dłużnych przez Uczestników, których rachunki wykazały salda dodatnie na koniec danego dnia roboczego, jak również (ii) między rachunkiem rozliczeniowym Pool Leadera a rachunkami Uczestników, z tytułu przekazania sald dodatnich z rachunków poszczególnych Uczestników na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera, po spłaceniu ewentualnych wierzytelności Banku wobec pozostałych Uczestników z tytułu sald ujemnych, wykazanych na tych rachunkach na koniec danego dnia roboczego, zgodnie z uzgodnionym algorytmem wskazanym w umowie za każdy dzień utrzymywania się długu. Rozliczenie odsetek nastąpi przy wykorzystaniu rachunku rozliczeniowego Pool Leadera.

Bank będzie otrzymywał od Uczestników Umowy cash poolingu wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi domestic zero - balancing cash pooling.

Z. - posiada bezpośrednio powyżej 25% udziałów w każdym z pozostałych podmiotów będących Uczestnikami Usługi (tekst jedn.: w Spółce, w O. S.A. oraz w M. Sp. z o.o.). Ponadto, Spółka posiada poniżej 25% udziałów w M. Sp. z o.o.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w przedstawionym stanie faktycznym odsetki wypłacane w ramach Umowy cash poolingu na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera, jak również z rachunku Pool Leadera na rachunki pozostałych Uczestników Umowy z tytułu subrogacji tytułem zadośćuczynienia ewentualnym zobowiązaniom wynikającym z udzielonych Bankowi poręczeń nie podlegają przepisom art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie będą miały zastosowania do wypłacanych przez Spółkę odsetek w ramach Umowy cash poolingu.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez następujących pożyczkodawców (tzw. "kwalifikowanych pożyczkodawców"):

* udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo

* dwóch lub więcej udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo

* spółkę, jeśli ten sam podmiot posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji) spółki udzielającej i otrzymującej pożyczkę (kredyt),

jeżeli wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) niebędącej udziałowcem spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) osiągnie łącznie trzykrotność kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.

Zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przez pożyczkę, o której mowa powyżej, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Dodatkowo, przez pożyczkę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy oraz lokatę.

W przekonaniu Spółki, powyższy przepis oznacza, iż za udzielającego pożyczkę dla potrzeb przepisów o niedostatecznej kapitalizacji uznaje się taki podmiot, który w drodze jakiejkolwiek umowy zobowiązał się do przeniesienia na własność określoną kwotę pieniędzy na rzecz pożyczkobiorcy, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu udzielającemu pożyczkę tej samej kwoty pieniędzy.

Zdaniem Spółki, Umowa cash poolingu, w stosunku pomiędzy Uczestnikami Usługi oraz Uczestnikami Usługi i Pool Leaderem, nie nosi znamion umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (przytoczonego powyżej).

W szczególności, w ramach wykonania określonych praw i obowiązków poszczególnych Uczestników, wynikających z przystąpienia do Umowy cash poolingu, żaden z Uczestników Usługi, a także Pool Leader nie będzie zobowiązywał się do przeniesienia na rzecz innego Uczestnika Usługi określonej kwoty pieniędzy.

Należy podkreślić, że w momencie zawarcia Umowy cash poolingu, w którym nastąpi również bezwarunkowe i nieodwołalne zlecenie Bankowi dokonywania automatycznych przelewów pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników a rachunkiem rozliczeniowym Pool Leadera, na zasadach przedstawionych w opisie zdarzenia przyszłego, żaden z Uczestników nie będzie posiadał informacji, czy i w jakiej wysokości pokryje dług innego Uczestnika wobec Banku w trakcie wykonywania Umowy cash poolingu.

Jednocześnie, przed dokonaniem każdorazowego transferu środków pieniężnych z rachunków bieżących Uczestników, nie będzie wymagana zgoda posiadacza rachunku z dodatnim saldem na przelanie ściśle określonej ilości środków pieniężnych na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera, a następnie z rachunku rozliczeniowego Pool Leadera na pokrycie sald ujemnych na rachunkach Uczestników systemu (zgoda taka zostanie udzielona Pool Leaderowi a priori przez wszystkich Uczestników, zgodnie z treścią pełnomocnictw udzielonych Pool Leaderowi w ramach Umowy cash poolingu).

W konsekwencji, przenoszenie kwot sald dodatnich wykazywanych na rachunkach bieżących Uczestników na koniec każdego dnia roboczego na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera będzie odbywało się automatycznie, bez podjęcia dodatkowego zobowiązania do przekazania określonej kwoty pieniężnej przez poszczególnych Uczestników na rzecz innego Uczestnika. Będzie to zatem działanie nieintencjonalne, niewymagające dodatkowej aktywności poszczególnych Uczestników. W szczególności, Uczestnik posiadający nadwyżkę płynności na koniec danego dnia roboczego nie będzie miał wiedzy co do tego, jaka część jego dodatniego salda przetransferowanego na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera zostanie wykorzystana przez innych Uczestników. Również w przypadku zasilenia rachunku Uczestnika o niedoborze finansowym (saldzie debetowym), następującego za pośrednictwem rachunku rozliczeniowego Pool Leadera, na którym kumulują się środki zgromadzone w ramach systemu, w praktyce nie jest możliwa identyfikacja, od jakiego konkretnie Uczestnika pochodzą środki na sfinansowanie takiego debetu. Wobec powyższego, w analizowanym przypadku nie można wskazać podmiotów, które spełniałyby definicje stron umowny pożyczki, tj. pożyczkodawcy oraz pożyczkobiorcy.

Należy również podkreślić, iż rachunek rozliczeniowy Pool Leadera będzie rachunkiem "przejściowym" służącym wyłącznie do konsolidacji sald rachunków indywidualnych poszczególnych Uczestników. Pool Leader formalnie nie będzie właścicielem środków pieniężnych przekazywanych na ten rachunek, a jedynie będzie uprawniony do dysponowania tymi środkami w sposób określony w Umowie cash poolingu. Wszelkie przychody odsetkowe z tego rachunku nie będą stanowiły przychodu Pool Leadera, lecz będą podlegały podziałowi pomiędzy Uczestników, których rachunki wykazywały salda dodatnie w danym okresie rozliczeniowym.

W świetle postanowień Umowy cash poolingu, uprawnionymi do korzystania ze środków zgromadzonych na rachunku rozliczeniowym Pool Leadera będą wszyscy Uczestnicy, których rachunki bieżące potencjalnie mogą w pewnym momencie wykazać saldo ujemne. W konsekwencji, w związku z przekazaniem sald dodatnich wykazanych na rachunkach bieżących Uczestników na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera nie będzie dochodziło do przeniesienia na własność Pool Leadera przedmiotowych kwot pieniężnych. Nie dojdzie zatem do udzielenia Pool Leaderowi pożyczki przez poszczególnych Uczestników.

Jednocześnie, przekazanie z rachunku Pool Leadera środków pieniężnych na rachunki Uczestników, które na koniec dnia roboczego będą wykazywały salda ujemne będzie odbywało się w sposób automatyczny, bez podjęcia dodatkowego zobowiązania przez Pool Leadera, który, jak wskazano powyżej, nie będzie bezwarunkowym właścicielem środków pieniężnych wpływających na rachunek rozliczeniowy. Również w tej sytuacji nie dojdzie więc do udzielenia przez Pool Leadera pożyczki (w rozumieniu art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) na rzecz poszczególnych Uczestników.

W związku z opisanym systemem konsolidacji i rozliczania sald na rachunkach Uczestników za pośrednictwem rachunku rozliczeniowego Pool Leadera, Uczestnicy, których rachunki wykażą salda dodatnie nie będą mieli informacji o Uczestnikach, których rachunki wykażą w tym samym dniu salda ujemne. Nie dojdzie zatem do intencjonalnego przekazania środków pomiędzy Uczestnikami oraz do zobowiązania do ich zwrotu, które można by porównać do sytuacji, o której mowa w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z drugiej strony, należy zauważyć, iż każdy z Uczestników zawarł z Bankiem umowę kredytu w rachunku, która co do zasady mogłaby być uznana za umowę pożyczki dla celów przepisów o niedostatecznej kapitalizacji. Niemniej jednak, z uwagi na fakt, iż Bank nie jest kwalifikowanym pożyczkodawcą dla żadnego z Uczestników, ograniczenia wynikające z przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 nie znajdą w tym zakresie zastosowania.

Dodatkowo, Spółka pragnie podkreślić, iż tytuły prawne powstania zobowiązań pomiędzy Pool Leaderem a Uczestnikami będą oparte na spłacie wierzyciela (tekst jedn.: Banku) przez Uczestnika wykazującego saldo dodatnie na rachunku bieżącym w oparciu o przesłankę wyrażoną w art. 518 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego (subrogacja). Oznacza to, iż w każdym momencie wykonywania Umowy cash poolingu to Bank pozostanie kredytodawcą. Spłata sald debetowych Uczestników przez Pool Leadera będzie dotyczyła zaspokojenia wierzyciela (Banku), a nie udzielenia pożyczki Uczestnikowi, na którego rachunku bieżącym powstanie saldo ujemne.

Powyższą argumentację potwierdza także sposób podziału odsetek pomiędzy Uczestników oraz Pool Leadera. Kwota odsetek, którymi rachunek rozliczeniowy Pool Leadera zostanie obciążony lub uznany, podlegać będzie podziałowi pomiędzy Uczestników odpowiednio poprzez uznanie lub obciążenie ich rachunków. Podział odsetek dokonywany będzie stosownie do udziału każdego z Uczestników w powstałych każdego dnia roboczego dodatnich lub ujemnych saldach na rachunku rozliczeniowym Pool Leadera. Mając na względzie fakt, iż saldo na rachunku rozliczeniowym Pool Leadera jest odzwierciedleniem sald Uczestników na ich rachunkach, kwota odsetek otrzymana / zapłacona przez każdego Uczestnika będzie odpowiadała proporcjonalnie odsetkom, które Uczestnik zapłaciłby na rzecz Banku. Niemniej, z uwagi na fakt, iż w ramach Umowy cash poolingu wszelkie rozliczenia dokonują się poprzez rachunek rozliczeniowy Pool Leadera pozwoli to Uczestnikom uzyskać korzystniejsze oprocentowanie ich dziennych sald na rachunkach. Fakt, iż rozliczenia odsetkowe dokonywane będą poprzez rachunek rozliczeniowy Pool Leadera nie zmieni faktu, iż odsetki płacone w ramach Umowy cash poolingu będą miały charakter odsetek bankowych (będą efektem rozliczeń pomiędzy Bankiem a Uczestnikami).

Podsumowując powyższe, zdaniem Spółki, stosunki pomiędzy Uczestnikami, jak również pomiędzy Uczestnikami oraz Pool Leaderem wynikające z Umowy cash poolingu nie powinny być kwalifikowane jako udzielenie pożyczki, o której mowa w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i tym samym, odsetki wypłacane przez Spółkę nie będą podlegać restrykcjom wynikającym z powołanych przepisów o niedostatecznej kapitalizacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie, należy wskazać, iż w obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2011 r. opublikowanym w Dzienniku Ustaw z dnia 8 kwietnia 2011 r. Nr 74, poz. 394 został ogłoszony jednolity tekst ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.