ILPB3/423-524/11-2/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej reprezentowanej przez Pełnomocnika przedstawione we wniosku z dnia 2 listopada 2011 r. (data wpływu 7 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu zaciągniętego na zakup udziałów - jest prawidłowe.

W dniu 7 listopada 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od kredytu zaciągniętego na zakup udziałów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca jest Spółką zajmującą się hurtową dystrybucją produktów chemii gospodarczej, kosmetyków oraz artykułów higieny osobistej. Spółka jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych. Obecnie Spółka planuje nabycie udziałów / akcji kilku spółek prowadzących działalność w zakresie hurtowej dystrybucji produktów chemii gospodarczej, kosmetyków oraz artykułów higieny osobistej.

Co do zasady, Spółka powinna posiadać wystarczające środki własne, które pozwoliłyby sfinansować nabycie udziałów / akcji przedmiotowych spółek, możliwe jest jednak, że o ile termin transakcji zbiegnie się z okresem intensywnych zakupów w Spółce, środki te mogą okazać się niewystarczające. W takim przypadku, w celu zakupu akcji, Spółka będzie musiała pozyskać brakujące środki finansowe w drodze finansowania zewnętrznego. W przeszłości Spółka zaciągnęła kredyt obrotowy na bieżącą działalność operacyjną, który jednak nie jest w pełni wykorzystywany na cele bieżącej działalności. O ile więc okaże się to konieczne, Spółka będzie mogła w jakiejś części sfinansować nabycie udziałów / akcji przedmiotowych spółek z niewykorzystanej części środków udostępnionych Jej przez bank w ramach kredytu obrotowego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W związku z powyższym, Spółka pragnie potwierdzić, czy odsetki od tej części kredytu obrotowego, która potencjalnie zostałaby wykorzystana na zakup udziałów w spółkach zależnych będą w całości stanowiły koszty uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty.

Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki od tej części kredytu obrotowego, która zostanie wykorzystana na zakup udziałów będą w całości stanowiły koszty uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do katalogu wydatków wyłączonych z kosztów podatkowych na mocy art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wskazać należy, że odsetki od kredytu wykorzystanego na zakup udziałów nie znalazły się w tym katalogu. Jak wynika z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów m.in.:

* wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji w spółce; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów i akcji (art. 16 ust. 1 pkt 8);

* wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) (art. 16 ust. 1 pkt 10);

* naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów) (art. 16 ust. 1 pkt 11).

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje co należy rozumieć pod pojęciem wydatków na nabycie lub objęcie udziałów lub akcji. Zdaniem Spółki, pojęcie wydatków na nabycie udziałów lub akcji należy jednak odróżnić od źródeł ich finansowania. Zatem uznać należy, iż przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych obejmuje swoim zakresem wyłącznie wydatki pozostające w bezpośrednim związku z nabyciem udziałów lub akcji, a więc tego rodzaju wydatki, bez których poniesienia nie byłoby możliwe nabycie lub objęcie udziałów lub akcji w kapitale zakładowym spółki. Za takim rozumieniem art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przemawia wykładnia literalna tego przepisu i posłużenie się przez ustawodawcę sformułowaniem "wydatki na objęcie lub nabycie udziałów lub akcji", a nie przykładowo "wydatki poniesione w celu objęcia lub nabycia udziałów lub akcji". A zatem, przez takie wydatki należy rozumieć wydatki pozostające w bezpośrednim związku, warunkujące objęcie lub nabycie udziałów / akcji, takie jak w szczególności cena nabycia, opłaty notarialne, opłaty skarbowe czy prowizje biura maklerskiego. Natomiast odsetki od kredytu bankowego, czy pożyczki wydatkowanej na nabycie udziałów / akcji nie stanowią wydatku bezpośrednio związanego z nabyciem udziałów / akcji, gdyż nie ma bezpośredniego związku pomiędzy zapłatą odsetek od kredytu / pożyczki a zakupem udziałów lub akcji. Pożyczka lub kredyt stanowi jedynie źródło finansowania wydatków na nabycie udziałów lub akcji, czego nie można utożsamiać z samym wydatkiem na nabycie udziałów lub akcji. Konsekwentnie, odsetki od takich kredytów czy pożyczek nie mogą więc być zaliczane do "wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji", o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zdaniem Spółki, powyższe stanowisko pozostaje aktualne zarówno w sytuacji, gdy podatnik zaciąga na nabycie udziałów / akcji kredyt czy pożyczkę celową, jak i w sytuacji, gdy ponoszone przez niego koszty odsetek dotyczą kredytu obrotowego.

Spółka wskazuje, że powyższe stanowisko znajduje oparcie w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo, w orzeczeniu z 13 stycznia 2006 r. (sygn. II FSK 229/05) Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że: "Przez wydatki na nabycie akcji, o których mowa w jej art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy rozumieć wydatki dokonane przez podatnika, bezpośrednio związane z nabyciem akcji. Są nimi w szczególności cena nabycia, opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego. Przy takim rozumieniu pojęcia wydatków, nie można do nich zaliczyć odsetek od kredytów zaciągniętych przez podatników na nabycie akcji, ponieważ wydatki z tego tytułu nie pozostają w bezpośrednim związku z ich nabyciem". NSA potwierdził to także w wyroku z dnia 7 kwietnia 2006 r. (sygn. II FSK 508/05) uznając, że w wypadku zaciągnięcia przez podatnika kredytu bądź pożyczki na wydatki związane z objęciem lub nabyciem udziałów, wkładów, akcji i innych papierów wartościowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy p.d.o.p., odsetki od kredytu bądź pożyczki oraz inne opłaty z tym związane nie są wydatkami na objęcie lub nabycie w rozumieniu powołanego przepisu i stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie ich poniesienia.

Podobne stanowisko prezentują WSA - dla przykładu można przywołać wyrok WSA w Warszawie z 7 grudnia 2009 r. (sygn. III SA/Wa 1483/09), w którym sąd stwierdził, że: "podzielić należy stanowisko wyrażone w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2006 r. sygn. akt II FSK 508/05 zgodnie z którym w wypadku zaciągnięcia przez podatnika kredytu bądź pożyczki na wydatki związane z objęciem lub nabyciem udziałów, wkładów, akcji i innych papierów wartościowych, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p., odsetki od kredytu bądź pożyczki oraz inne opłaty z tym związane nie są wydatkami na objęcie lub nabycie w rozumieniu powołanego przepisu". Podobnie orzekł WSA w Białymstoku w wyroku z 4 czerwca 2008 r. (sygn. I SA/Bk 120/08), zgodnie z którym: "koszt zaciągniętego kredytu, czyli odsetki, prowizje oraz różnice kursowe nie są traktowane jako wydatki na nabycie udziałów lub akcji, lecz jako zapłata za kredyt, wobec czego są one kosztem uzyskania przychodu w dacie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji. W konsekwencji w przypadku zaciągnięcia przez podatnika kredytu na wydatki związane z nabyciem akcji - odsetki od kredytu oraz inne opłaty z tym związane nie są wydatkami na objęcie lub nabycie w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p.".

Także zdaniem Ministra Finansów "należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych na nabycie udziałów. Odsetki od takich pożyczek i kredytów nie stanowią wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji), niewątpliwie jednak pozostają w związku z przychodami podatnika. Dlatego też odsetki od tego rodzaj pożyczek i kredytów (...) są kosztem w momencie zapłaty lub kapitalizacji." (pismo z dnia 7 sierpnia 2002 r. znak PB4/AK-8214-6905-192/02). W licznych indywidualnych interpretacjach przepisów prawa podatkowego Minister Finansów potwierdza stanowisko, że odsetki od kredytu / pożyczki na zakup udziałów / akcji nie stanowią wydatków na nabycie udziałów / akcji w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Przykładowo:

* "Zgodnie z literalną treścią art. 16 ust. 1 pkt 8 UPodPraw, "wydatki na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji" nie stanowią kosztu uzyskania przychodów - do czasu zbycia nabytych lub objętych udziałów albo akcji. Jednocześnie przez takie wydatki rozumie się wydatki pozostające w bezpośrednim związku, warunkujące objęcie lub nabycie udziałów / akcji, takie jak w szczególności cena nabycia, opłaty notarialne czy opłaty skarbowe. Natomiast odsetki od pożyczki na nabycie udziałów albo akcji stanowią wydatek na pozyskanie kapitału i jako takie nie pozostają w bezpośrednim związku z nabyciem udziałów / akcji i konsekwentnie, nie są zaliczane do "wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji". Wobec powyższego, skoro przedmiotowe odsetki pozostają w związku przyczynowym z potencjalnym przychodem Spółki lub z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów, a zarazem, nie stanowią "wydatku na nabycie udziałów albo akcji" w Spółce Zależnej - to zgodnie z literalną treścią przepisów art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 UPodPraw, takie odsetki będą stanowiły dla Spółki koszt uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty lub kapitalizacji." (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 16 lutego 2011 r. znak: IPPB3/423-855/10-4/JB);

* "Natomiast odsetek od kredytu lub pożyczki zaciągniętych w celu finansowania nabycia udziałów w spółce nie zalicza się do wydatków bezpośrednio związanych z nabyciem tych udziałów. Należy bowiem rozróżnić wydatki na nabycie udziałów od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Jakkolwiek Kodeks cywilny posługuje się pojęciem odsetek, to jednak nie definiuje tego terminu. Tym niemniej w literaturze przedmiotu pod pojęciem odsetek rozumie się wynagrodzenie (zapłatę) za korzystanie z cudzych pieniędzy w ciągu pewnego czasu. W tym kontekście odsetek nie należy traktować jako bezpośrednich wydatków na nabycie akcji, a zatem do omawianych odsetek nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych." (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 14 września 2010 r. znak: IBPBI/2/423-830/10/CzP);

* "Przez wydatki na nabycie akcji w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT należy uznać wyłącznie te wydatki, które są bezpośrednio związane z ich nabyciem np. cena zakupu udziałów lub akcji opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego. Odsetki od kredytu bankowego, czy pożyczki zaciągniętej na nabycie akcji nie stanowią wydatku bezpośrednio związanego z nabyciem akcji, gdyż nie ma bezpośredniego związku pomiędzy zapłatą odsetek od pożyczki, a zakupem udziałów lub akcji. (...) W opinii Spółki odsetki od kredytu bankowego lub pożyczki zaciągniętej przez Spółkę stanowią jej koszt uzyskania przychodu w dacie spłaty lub kapitalizacji, o ile ograniczenia określone w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o CIT nie mają zastosowania." (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 lipca 2010 r. znak: IPPB3/423-235/10-2/MC);

* " (...) odsetki od pożyczki zaciągniętej w celu sfinansowania nabycia udziałów nie stanowią wydatków na nabycie udziałów określonych w art. 16 ust. 1 pkt 8 u.p.d.o.p." (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 4 czerwca 2009 r. znak: IPPB3/423-168/09-4/k.k.);

* "odsetki od pożyczki lub kredytu zaciągniętego na zakup akcji w "Spółce A" będą w całości stanowić koszt uzyskania przychodu w momencie ich zapłaty lub kapitalizacji." (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 4 maja 2009 r. znak: IBPBI/2/423-116/09/BG);

* "odsetek nie należy traktować jako bezpośrednich wydatków na nabycie akcji, gdyż brak tychże odsetek nie jest warunkiem, bez którego skuteczne nabycie udziałów (akcji) nie byłoby możliwe, a zatem do omawianych odsetek nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych." (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 grudnia 2008 r. znak: ILPB3/423-554/08-2/DS).

Podsumowując, zdaniem Spółki, należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych czy wykorzystanych na nabycie udziałów (akcji), a odsetki od takich pożyczek i kredytów nie stanowią wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. A zatem, skoro wydatki te nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych na mocy art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty odsetek zapłaconych lub skapitalizowanych od kredytu / pożyczki wydatkowanego na nabycie udziałów będą mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych, pod warunkiem zaistnienia ich związku z przychodem.

Interpretacja pojęcia "koszty uzyskania przychodów", zawartego w ww. art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzi do wniosku, że podatnik ma prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, pod warunkiem, że: (i) są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, (ii) są to koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, (iii) nie są kosztami wymienionymi w art. 16 ust. 1 ustawy.

Podatnik ma zatem możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie - zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Podatnik ma więc prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków pod warunkiem, że pozostają one w związku przyczynowo - skutkowym z osiąganymi przychodami.

Zdaniem Spółki, w pierwszej kolejności należy zauważyć, iż odsetki od kredytu wykorzystanego na nabycie udziałów / akcji będą poniesione przez Nią w celu osiągnięcia przychodów, bowiem Spółka, jako udziałowiec (akcjonariusz), będzie miała prawo do udziału w zyskach wypracowanych przez nabyte spółki w postaci wypłacanych przez nie dywidend. Ponadto, Spółka będzie mogła oczekiwać również przychodu z ewentualnej sprzedaży udziałów / akcji w tych spółkach w przyszłości. Co jednak najważniejsze, po nabyciu udziałów / akcji w przejmowanych podmiotach, Spółka zwiększy swoje przychody z bieżącej działalności w związku z osiągnięciem efektu synergii, bowiem spółki, których nabycie jest planowane działają w tym samym co Spółka obszarze, a ich przejęcie powiększy udział Spółki w rynku i tym samym wpłynie na zwiększenie poziomu przychodów ze sprzedaży towarów. Zdaniem Spółki, bez znaczenia będzie fakt, czy środki pieniężne wykorzystane na nabycie udziałów / akcji w spółkach zależnych będą pochodziły z kredytu celowego, tj. kredytu zaciągniętego na nabycie udziałów / akcji, czy też z kredytu obrotowego, którego część nie jest wykorzystywana na podstawową działalność operacyjną.

Skoro odsetki od pożyczek i kredytów zaciągniętych czy wydatkowanych na zakup udziałów czy akcji nie stanowią tzw. "wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji)" zastosowanie znajdzie generalna zasada związku kosztu z przychodem wynikająca z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ponieważ nabycie udziałów w przedmiotowych spółkach powinno skutkować zwiększeniem udziału w rynku przez Spółkę, skuteczności prowadzonych przez Spółkę działań oraz poziomu ich zyskowności, w konsekwencji, odsetki od kredytu na zakup udziałów mają ewidentnie na celu osiągnięcie przychodu, a poniesienie takiego kosztu jest racjonalne i uzasadnione z punktu widzenia prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej.

Wobec powyższego, zdaniem Spółki, skoro przedmiotowe odsetki (i) pozostają w związku przyczynowym z potencjalnym przychodem Spółki lub z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów, a zarazem (ii) nie stanowią "wydatku na nabycie udziałów albo akcji" w spółkach zależnych, to zgodnie z literalną treścią przepisów art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, takie odsetki będą stanowiły dla Spółki koszt uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

W odniesieniu do powołanych przez Spółkę interpretacji stwierdzić należy, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Ponadto należy wskazać, iż powołane w treści wniosku orzeczenia sądu nie mogą wpłynąć na ocenę prawidłowości przedmiotowej kwestii. Nie negując tych orzeczeń, jako cennego źródła w zakresie wskazywania kierunków wykładni norm prawa należy stwierdzić, iż zdaniem organu podatkowego, tezy badanych rozstrzygnięć nie mają zastosowania w przedmiotowym postępowaniu.

Końcowo należy wskazać, iż w obwieszczeniu Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 marca 2011 r. opublikowanym w Dzienniku Ustaw z dnia 8 kwietnia 2011 r. Nr 74, poz. 394 został ogłoszony jednolity tekst ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.