ILPB3/423-331/13-4/KS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z 28 czerwca 2013 r. (data wpływu 17 lipca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 17 lipca 2013 r. został złożony ww. wniosek - uzupełniony pismem z 30 września 2013 r. - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka działa w branży budowlanej, gdzie powszechną praktyką jest, iż na dostarczone konstrukcje i wykonaną usługę daje się gwarancję, zazwyczaj wieloletnią. Tytułem zabezpieczenia gwarancji i środków finansowych na pokrycie ewentualnych przyszłych napraw, zleceniodawca zatrzymuje kaucję, czyli kwotę z faktury zazwyczaj od 5 do 20% w zależności od etapu prac, na okres od początku prac do kilku lat po odbiorze inwestycji, co wynika ze zlecenia, czy umowy głównej dotyczącej inwestycji. Spółka zleca swoim podwykonawcom wykonanie konstrukcji stalowych, czasem również montaż tych konstrukcji. Od wykonanych prac z wynagrodzenia Spółka potrąca kaucję gwarancyjną, z której w przypadku wystąpienia ewentualnych wad i usterek może zaspokoić swoje roszczenia finansowe.

Kaucje są zatrzymywane i potrącane z faktur za wykonane prace jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy. Dotyczy to zarówno należności Spółki, kiedy to Spółka jest zleceniobiorcą, jak i zobowiązań, kiedy to Spółka korzysta z podwykonawców.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w odniesieniu do potrącanej przez Spółkę kaucji, czyli kwoty potrącanej tytułem gwarancji zabezpieczenia należytego wykonania umowy, nie znajdzie zastosowania art. 15b ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. A więc Spółka nie będzie zobowiązana do wyłączenia z kosztów podatkowych kwoty zatrzymanej kaucji.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z łączącą Spółkę z podwykonawcami umową, Spółka zobowiązała się do zapłaty za wykonane prace budowlane, zaś podwykonawcy zobowiązali się do przekazania określonej kwoty tytułem gwarancji zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Na dzień zapłaty firma reguluje swoje zobowiązanie w części poprzez wypłatę na rzecz podwykonawcy (wierzyciela) kwoty pieniężnej, zaś w pozostałej części dokonuje potrącenia (kompensaty) swojego zobowiązania z przysługującą firmie wierzytelnością z tytułu kwoty należnej kaucji w związku z zabezpieczeniem należytego wykonania umowy. W takiej sytuacji uznać należy, że całe zobowiązanie Spółki zostało uregulowane. Nie znajdą zatem w takim przypadku zastosowania postanowienia art. 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące podatkowych skutków związanych z nieuregulowanymi zobowiązaniami.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...).

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

* jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 omawianej ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu.

Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Ustawą z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 r. poz. 1342) do powyższej ustawy wprowadzono - obowiązujący od 1 stycznia 2013 r. - art. 15b zgodnie z którym:

* w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) - kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu, i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów (art. 15b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych);

* jeżeli termin płatności jest dłuższy niż 60 dni, zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z dokumentów, o których mowa w ust. 1, dokonuje się z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie została ona uregulowana w tym terminie (art. 15b ust. 2 ww. ustawy).

Jak wynika z powyższego, korekta kosztów podatkowych jest uzależniona od terminu płatności ustalonego przez strony i braku zapłaty w odpowiednim (wskazanym w przepisach) terminie.

W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury lub innego dokumentu podatnik będzie zobowiązany do dokonania zmniejszenia tych kosztów, jeżeli nie ureguluje kwoty zobowiązania w ciągu 30 dni od daty upływu terminu jego płatności. Natomiast, w sytuacji ustalenia przez strony terminu płatności dłuższego niż 60 dni, podatnik będzie zobowiązany do dokonania zmniejszenia kosztów podatkowych o kwotę wynikającą z faktury lub innego dokumentu z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, jeżeli w tym terminie kwota ta nie zostanie uregulowana.

Z okoliczności wskazanych we wniosku wynika, że Spółka działa w branży budowlanej. Tytułem zabezpieczenia gwarancji i środków finansowych na pokrycie ewentualnych przyszłych napraw, Spółka (zleceniodawca) zatrzymuje kaucje, czyli kwotę z faktury zazwyczaj od 5 do 20% w zależności od prac, na okres od początku prac do kilku lat po odbiorze inwestycji, co wynika ze zlecenia, czy umowy głównej dotyczącej inwestycji. Spółka zleca swoim podwykonawcom wykonanie konstrukcji stalowych, czasem również montaż tych konstrukcji. Od wykonanych prac z wynagrodzenia Spółka potrąca kaucję gwarancyjną, z której w przypadku wystąpienia ewentualnych wad i usterek może zaspokoić swoje roszczenia finansowe. Kaucje są zatrzymywane i potrącane z faktur za wykonane prace jako zabezpieczenie należytego wykonania umowy. Dotyczy to zarówno należności Spółki, kiedy to Spółka jest zleceniobiorcą, jak i zobowiązań, kiedy to Spółka korzysta z usług podwykonawców.

Należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiują pojęcia kaucji. Zgodnie ze słownikową definicją (według Internetowego Słownika Języka Polskiego - http://www.sjp.pl) - "kaucja" jest to: "suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania umowy; zastaw; zabezpieczenie; gwarancja".

Kaucja gwarancyjna w budownictwie to określana - z reguły procentowo - kwota należności wynikających z tytułu wykonanych robót, zatrzymana przez inwestora na określony okres do momentu ich zakończenia tytułem gwarancji. Stanowi ona formę zabezpieczenia należytego wykonania robót przez wykonawcę bądź też służy do pokrycia roszczeń wynikających z ich niewykonania czy też nienależytego wykonania. Co do zasady ma charakter zwrotny i pozostaje neutralna podatkowo. Zakres gwarancji, jej okres oraz zasady rozliczania się z pobranych kaucji są ustalane pomiędzy inwestorem i wykonawcą (bądź pomiędzy wykonawcą i podwykonawcą) w zawartej umowie.

W przypadku, gdy kaucje gwarancyjne są potrącane przez inwestora przy wypłacaniu należności wykonawcom za wykonane usługi budowlane, za zapłatę należy uznać również kwotę potrąconej kaucji. Kwoty objętej potrąceniem nie można więc uznać za kwotę nieuregulowaną w rozumieniu art. 15b ust. 1 ustawy podatku dochodowym od osób prawnych. Świadczy o tym fakt, że zgodnie z art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), gdy dwie strony są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Zgodnie z powyższym, potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Do wygaśnięcia zobowiązania przez potrącenie dochodzi w sytuacji, gdy jedna strona jest w stosunku do drugiej zarówno dłużnikiem, jak i wierzycielem. Potrącenie zatem stanowi formę wzajemnej zapłaty za istniejące pomiędzy stronami zobowiązania, co pozwala na traktowanie jej na równi z zapłatą.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że w sytuacji objętej zapytaniem Wnioskodawcy na skutek potrącenia kwoty tytułem gwarancji zabezpieczenia należytego wykonania umowy, dochodzi do częściowego umorzenia należności. Spółka w części reguluje swoje zobowiązanie poprzez wypłatę na rzecz podwykonawcy (wierzyciela) kwoty pieniężnej, zaś w pozostałej części dokonuje potrącenia (kompensaty) swojego zobowiązania z przysługującą Jej wierzytelnością z tytułu kwoty należnej kaucji w związku z zabezpieczeniem należytego wykonania umowy.

W konsekwencji, nie można uznać, że ww. część należności pozostała przez Wnioskodawcę nieuregulowana - została ona bowiem umorzona. Skutek w postaci wygaśnięcia wierzytelności objętej potrąceniem wyklucza uznanie, że należność pozostaje nieuregulowana - wierzytelność taka na skutek umorzenia przestała istnieć, więc nie może pozostawać nieuregulowana.

W takim przypadku nie znajdą więc zastosowania postanowienia art. 15b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące podatkowych skutków związanych z nieuregulowanymi zobowiązaniami.

Podsumowując, w odniesieniu do potrącanej przez Spółkę kaucji, czyli kwoty potrącanej tytułem gwarancji zabezpieczenia należytego wykonania umowy, nie znajdzie zastosowania art. 15b ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Spółka nie będzie zobowiązana do wyłączenia z kosztów podatkowych kwoty zatrzymanej kaucji.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.