ILPB3/423-227/12-4/JG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z dnia 8 czerwca 2012 r. (data wpływu 15 czerwca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodu podatkowego z tytułu nieodpłatnych świadczeń - jest prawidłowe.

W dniu 15 czerwca 2012 r. został złożony ww. wniosek - uzupełniony pismem z dnia 20 sierpnia 2012 r. (data wpływu 24 sierpnia 2012 r.) - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodu podatkowego z tytułu nieodpłatnych świadczeń.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest podmiotem gospodarczym, w którym 100% właścicielem jest Gmina Z. Spółka świadczy usługi na rzecz ludności m.in. z zakresu oczyszczania miasta i wywozu nieczystości stałych i płynnych oraz utrzymania terenów zielonych. Na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca 2010 r. w sprawie podmiotów, w których jest wykonywana kara ograniczenia wolności oraz praca społecznie użyteczna, Spółka została wskazana przez organ założycielski, tj. Gminę jako podmiot, w którym osoby skazane prawomocnymi wyrokami będą odpracowywać swoją karę ograniczenia wolności w formie nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne lub pracy społecznie użytecznej w zamian za nieściągalną grzywnę, w wymiarze określonym godzinowo, (kary dotyczą zarówno ograniczenia wolności, jak również kary grzywny).

Podmiot wskazany przez Gminę ma obowiązek przyjąć skazanego skierowanego przez sądowego kuratora zawodowego w celu wykonywania pracy, pouczyć go o obowiązku sumiennej pracy oraz o konieczności przestrzegania ustalonego w miejscu pracy porządku i dyscypliny. Ponadto podmiot taki jest obowiązany zapoznać skazanego z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie odpowiednim dla wykonywania pracy i zapewnić skazanemu bezpieczne i higieniczne warunki pracy, środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, przewidziane na danym stanowisku.

W Spółce jest wyznaczona osoba odpowiedzialna za organizowanie i kontrolowanie pracy skazanych, która ustala harmonogram, czas, miejsce i rodzaj pracy. Zgodnie z nowym rozporządzeniem z dnia 1 czerwca 2010 r., organizatorzy prac społecznie użytecznych zwolnieni są z obowiązku ubezpieczenia skazanych od następstw nieszczęśliwych wypadków i od odpowiedzialności cywilnej z tytułu wyrządzenia osobie trzeciej szkody przy wykonywaniu pracy, z poddania skazanych badaniom lekarskim, wyposażania ich w odzież ochronną i obuwie robocze oraz zapewnienia środków ochrony indywidualnej - jeżeli przewidziane stanowisko pracy tego nie wymaga oraz z przeszkolenia w pełnym zakresie z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, choć nadal pracodawca musi zapoznać takie osoby z przepisami BHP obowiązującymi w danym zakładzie, w niezbędnym zakresie.

Spółka przyjmuje takie osoby i organizuje im prace, zgodnie z rodzajem działalności Spółki, są to m.in. prace porządkowe przy oczyszczaniu miasta. Osoby skazane nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu świadczonej pracy, a Spółka jeżeli wymaga tego rodzaj pracy dostarcza tym osobom odzież ochronną m.in. kamizelki ochronne, rękawice robocze.

W piśmie uzupełniającym z dnia 20 sierpnia 2012 r. Wnioskodawca dodatkowo wskazał, że nie jest organizacją pożytku publicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 z późn. zm.).

Spółka powstała z przekształcenia zakładu budżetowego w jednoosobową spółkę Gminy z ograniczoną odpowiedzialnością i działa na podstawie Kodeksu spółek handlowych oraz umowy Spółki (tekst jednolity Spółki w załączeniu).

Osoby skazane prawomocnymi wyrokami sądowymi są kierowane do Spółki przez Burmistrza Z. jako organ założycielski Spółki na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca 2010 r. w sprawie podmiotów, w których jest wykonywana kara ograniczenia wolności oraz praca społecznie użyteczna; w związku z ustawą z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy - rozdział VIII i IX. W stosunku do prac wykonywanych przez osoby skazane zarówno na karę grzywny czy ograniczenia wolności nie mają zastosowania przepisy z rozdziału X ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne osób z wyrokami ograniczenia wolności oraz praca społecznie użyteczna w zamian za nieściągalną w drodze egzekucji grzywnę w Spółce, stanowi dla Niej przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.).

Zdaniem Wnioskodawcy, nieodpłatne odpracowanie kary przez osoby skazane prawomocnymi wyrokami nie stanowi przychodu z tytułu "nieodpłatnego świadczenia". Pierwszym powodem, jakim kieruje się Spółka jest fakt wzajemności. Spółka przyjmując osoby skazane do pracy umożliwia tym osobom odbycie kary np. odpracowania grzywny, której egzekucja komornicza okazała się bezskuteczna. Wysokość grzywny na etapie postępowania sądowego jest zamieniana na ekwiwalentną ilość godzin prac społecznie użytecznych. Ma to już wymiar typowo finansowy dla tych osób. Poza tym, Spółka musi wyznaczyć osobę spośród swoich pracowników, która będzie odpowiedzialna za przebieg tej pracy. Pracodawca w związku z powyższym musi dostosować stanowisko tej osoby w sposób umożliwiający wykonywanie jej swoich umownych zadań wynikających z umowy o pracę z dodatkowymi obowiązkami wynikającymi z zatrudnieniem skazanych (organizacja i kontrola pracy, sporządzanie harmonogramu pracy i dostarczenie go w odpowiednim terminie kuratorowi sądowemu).

W związku z powyższym, pracodawca idzie niejako na "rękę" osobom skazanym, gdyż pracownik zatrudniony na umowę o pracę, w czasie kiedy musi zajmować sie skazanymi mógłby wykonywać swoje umowne zadania, z których wykonaniem w krótszym czasie wiąże się niejednokrotnie praca w godzinach nadliczbowych, których koszt ponosi Spółka. Ponadto, przy wykonywanych pracach porządkowych na stanowiskach robotniczych, Spółka musi wyposażyć skazanych w odzież ochronną i w związku z tym ponosi dodatkowe wymierne koszty. Z racji konieczności ponoszenia kosztów związanych z organizacją pracy i zatrudnieniem skazanych nie można w tym przypadku mówić o nieodpłatnym świadczeniu na rzecz Spółki, którego wartość należałoby zaliczyć do przychodów podatkowych.

Zdaniem Spółki, pojęcie "nieodpłatnego świadczenia", użyte w art. 12 ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy, ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym, tj. działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony, ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te zdarzenia prawne i gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest nie związane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Oznacza to, że na gruncie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za przychód może być uznane tylko takie przysporzenie majątkowe, które zostało uzyskane przez podatnika w wyniku otrzymania przez niego nieodpłatnego świadczenia, a nie w wyniku każdego zdarzenia, którego skutkiem jest nieekwiwalentne przysporzenie, tj. powstanie przysporzenia w majątku podatnika nie jest równoznaczne z otrzymaniem przez niego świadczenia.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.), przychodem, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Stanowiąc o nieodpłatnych świadczeniach, jako o przychodzie kształtującym podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym, ustawodawca nie zdefiniował przy tym tego pojęcia. Zgodnie jednak z ugruntowanym poglądem, pojęcie to ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Nieodpłatnym świadczeniem jest zatem uzyskana przez podatnika wymierna korzyść majątkowa niezwiązana z poniesieniem wydatków, powstaniem kosztów, z obowiązkiem uiszczenia wynagrodzenia lub inną formą ekwiwalentu. Należy zatem przyjąć, iż nieodpłatne świadczenie ma miejsce, gdy świadczeniu jednego z podmiotów nie towarzyszy świadczenie drugostronne.

Wobec powyższego, ustalenie, czy określone świadczenie uzyskane przez podatnika nieodpłatnie stanowi dla niego przychód, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy, wymaga oceny charakteru dokonanego rodzaju czynności, w szczególności zbadania, czy należy ona do czynności przysparzających, w przypadku których strona dokonująca przysporzenia otrzymuje w zamian korzyść majątkową.

W tym miejscu wskazać należy, że sposób określania wartości takiego przychodu normuje art. 12 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W myśl tego przepisu, wartość nieodpłatnych świadczeń ustala się:

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jako podmiot wskazany przez Gminę ma obowiązek przyjąć skazanych skierowanych przez sądowego kuratora zawodowego w celu wykonywania pracy. Osoby skazane prawomocnymi wyrokami odpracowują swoją karę ograniczenia wolności w formie pracy na cele społeczne lub pracy społecznie użytecznej w zamian za nieściągalną grzywnę. Osoby skazane nie otrzymują wynagrodzenia z tytułu świadczonej pracy. Spółka organizując prace takim osobom (m.in. prace porządkowe przy oczyszczaniu miasta) jest natomiast obowiązana zapoznać skazanego z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie odpowiednim dla wykonywania pracy i zapewnić skazanemu bezpieczne i higieniczne warunki pracy, środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze, przewidziane na danym stanowisku.

Jednocześnie należy wskazać, że skoro Spółka jest podmiotem wyznaczonym przez właściwy organ Gminy, obowiązanym do przyjęcia skazanych w celu wykonania nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne oraz pracy społecznie użytecznej orzeczonej w zamian grzywny, której egzekucja okazała się bezskuteczna, praca osób skazanych prawomocnymi wyrokami sądu nie będzie stanowić w Spółce nieodpłatnego świadczenia.

Podsumowując, nieodpłatna praca na cele społeczne osób z wyrokami ograniczenia wolności oraz praca społecznie użyteczna w zamian za nieściągalną w drodze egzekucji grzywnę nie stanowi dla Wnioskodawcy nieodpłatnego świadczenia, które kształtuje podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie tut. Organ nadmienia, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji celem wydania interpretacji indywidualnej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.