ILPB3/423-1123/09-2/JG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z dnia 3 grudnia 2009 r. (data wpływu 7 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia - jest prawidłowe.

W dniu 7 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W roku 1999 Spółka otrzymała od udziałowca, będącego obywatelem Niemiec, pożyczkę oprocentowaną. Umowa była zawarta na czas nieokreślony. Zgodnie z umową, po upływie każdego roku od dnia zawarcia umowy odsetki były kapitalizowane. W maju 2008 r. umowa pożyczki została rozwiązana za wypowiedzeniem przez udziałowca - pożyczkodawcę (art. 723 Kodeksu cywilnego), tj. po upływie 6 tygodni po wypowiedzeniu z żądaniem spłaty. Odsetki zostały naliczone do dnia rozwiązania umowy. Z powodu trudności finansowych do dnia złożenia wniosku pożyczka nie została zwrócona. Po okresie wypowiedzenia Spółka nie nalicza już odsetek.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy niespłacona pożyczka, po okresie wypowiedzenia umowy, stanowi dla Spółki nieodpłatne świadczenie, które powinno być ustalone w wysokości odsetek, jakie należałoby zapłacić za korzystanie z cudzych pieniędzy na warunkach rynkowych.

Zdaniem Wnioskodawcy, brak spłaty pożyczki nie stanowi przychodu z nieodpłatnego świadczenia, ponieważ nie można wszystkich nieterminowo regulowanych zobowiązań podmiotów gospodarczych traktować jako nieodpłatnych świadczeń, uznając, że wierzyciele świadczą je nieodpłatnie na rzecz swoich dłużników.

W umowie pożyczki nie zapisano, czy od niezwróconej w terminie pożyczki będą naliczane odsetki ustawowe, a pożyczkodawca nie wystąpił o takie odsetki, jak również nie umorzył ich. Zobowiązanie z tytułu pożyczki nie uległo przedawnieniu. Zgodnie z art. 481 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może żądać odsetek ustawowych za czas opóźnienia w spłacie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654. z późn. zm.) przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Wartość otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw, stosownie do postanowień art. 12 ust. 5 ww. ustawy, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania.

W myśl art. 12 ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, wartość nieodpłatnych świadczeń ustala się:

Jednocześnie ustawodawca nie sprecyzował, co należy rozumieć poprzez pojęcie "nieodpłatny", przepisy ustawy o podatku dochodowym określają jedynie sposoby i kryteria ustalania wartości nabytych nieodpłatnie rzeczy (praw) albo nieodpłatnych świadczeń. Wobec tego należy uznać, iż pojęcie to powinno być w kontekście analizowanego przepisu rozumiane w sposób przyjęty w języku potocznym. Na gruncie języka polskiego "nieodpłatny" znaczy tyle co: "nie wymagający opłaty; taki, za który się nie płaci; bezpłatny" (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, 2003 r.).

W konsekwencji, pod pojęciem nieodpłatnego świadczenia, należy rozumieć te wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne w działalności osób prawnych, których skutkiem jest niezwiązane z kosztami lub inną forma ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

Regulacja prawna umowy pożyczki została zawarta w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z definicją wynikającą z powołanego powyżej przepisu, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej ilości.

Umowa pożyczki, w zależności od woli stron, może być umową odpłatną, bądź nieodpłatną. w obrocie gospodarczym umowa pożyczki jest z reguły umową odpłatną, a jej odpłatność wyraża się w jej oprocentowaniu. Występujące w obrocie gospodarczym odsetki kapitałowe stanowią wynagrodzenie za korzystanie ze środków pieniężnych osoby trzeciej.

Odsetki mają bowiem wynagrodzić oddającemu środki pieniężne do korzystania fakt, że w tym czasie sam nie może z nich korzystać, np. inwestując je i w ten sposób pomnażając. Zastrzeżenie odsetek powoduje, że umowa ta nabiera cech umowy wzajemnej (art. 487 Kodeksu cywilnego). Dana umowa jest umową wzajemnie zobowiązującą, jeżeli świadczenie jednej ze stron jest ekwiwalentem świadczenia drugiej strony.

Zatem jeżeli w umowie pożyczki strony uzgodniły, że jej udzielenie następuje odpłatnie poprzez zapłatę odsetek, to obowiązek ten jest dla pożyczkobiorcy zobowiązaniem wobec pożyczkodawcy i tego rodzaju umowa nie może zostać zaliczona do czynności nieodpłatnych.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że Spółka zawarła z udziałowcem umowę pożyczki oprocentowanej na czas nieokreślony. Umowa ta została rozwiązana przez pożyczkodawcę za wypowiedzeniem. z powodu trudności finansowych Spółki, pożyczka nie została przez Nią zwrócona. w umowie pożyczki nie zapisano jednak czy od niezwróconej w terminie pożyczki będą naliczane odsetki ustawowe, a pożyczkodawca nie wystąpił o nie ani ich nie umorzył. Zobowiązanie z tytułu pożyczki nie uległo również przedawnieniu.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż opóźnienie w terminowej spłacie pożyczki przez Wnioskodawcę nie przekreśla jej odpłatnego charakteru. Teza, iż jeżeli dłużnik nie wywiązuje się ze swojego zobowiązania nie upoważnia do wnioskowania, iż fakt ten stanowi równocześnie nieodpłatne świadczenie wierzyciela na rzecz dłużnika. Za świadczenie wierzyciela wobec dłużnika nie można uznać bierności wierzyciela, polegającej na zaniechaniu domagania się na drodze prawnej spełnienia świadczenia.

Wskazać także należy, że aby mówić o otrzymaniu świadczenia przez świadczeniobiorcę, świadczeniodawca musi wyrazić pozytywną wolę świadczenia tzn., że chce przekazać świadczenie na rzecz świadczeniobiorcy. Działanie polegające na przekazaniu świadczenia nie może być bezwolne.

Reasumując, w myśl powyższych uregulowań, niespłacona przez Spółkę pożyczka nie stanowi dla Niej przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Brak też podstaw, aby zaniechanie przez wierzyciela naliczania odsetek, traktować jako uzyskane przez Wnioskodawcę przychody w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, o ile nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 11 tej ustawy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.