ILPB3/423-1050/09-2/AO - Cash pooling a podatek dochodowy od osób prawnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 10 listopada 2009 r. (data wpływu 16 listopada 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy do odsetek wypłacanych w ramach opisanej struktury cash poolingu mają zastosowanie przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji - jest prawidłowe.

W dniu 16 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy do odsetek wypłacanych w ramach opisanej struktury cash poolingu mają zastosowanie przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka X wspólnie z innymi spółkami Grupy Kapitałowej zawarła z mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bankiem umowę prowadzenia rachunków bankowych w systemie "cash pool" (UMOWA O ŚWIADCZENIE USŁUGI db CASHSWEEP PL).

Wnioskodawca jest spółką-córką spółki Y, tzn. spółka Y jest 100% udziałowcem spółki X. Spółka Y również zawarła analizowaną Umowę.

Spółki, które podpisały Umowę są powiązane kapitałowo (pośrednio lub bezpośrednio) ze spółką Y lub ze sobą, natomiast żadna Spółka nie jest powiązana z Bankiem świadczącym usługę cash poolingu.

Na mocy podpisanej Umowy Bank zapewnia usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową spółek Grupy Kapitałowej posiadających w tym Banku rachunki bankowe. Rachunki bankowe Spółek uczestniczące w usłudze są rachunkami, które mogą wykazywać debet (w jednym dniu dany rachunek może wykazywać środki pieniężne, a w drugim debet w zależności od sytuacji ekonomicznej Spółki).

Ta kompleksowa usługa finansowa (tzw. usługa cash poolingu) obejmuje szereg powiązanych ze sobą czynności, mających na celu zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi podmiotów z Grupy Kapitałowej (w tym Podatnika), poprzez optymalne wykorzystanie nadwyżek środków pieniężnych oraz zminimalizowanie kosztów finansowania działalności gospodarczej podmiotów uczestniczących w strukturze (zgodnie z Preambułą Umowy jej celem jest zapewnienie "efektywnego zarządzania wierzytelnościami Spółek wobec Banku z tytułu posiadanych na rachunkach środków pieniężnych oraz zobowiązaniami wobec Banku z tytułu wykorzystywanych kredytów w rachunkach").

Szczegółowo, realizacja UMOWY O ŚWIADCZENIE USŁUGI db-CASHSWEEP PL przebiega następująco:

Ponadto, Bank na zasadach określonych w § 4 ust. 3 Umowy dokonuje kalkulacji oraz wypłaca posiadaczowi salda dodatniego wynagrodzenie (odsetki), a mianowicie:

"W pierwszym dniu roboczym każdego miesiąca kalendarzowego Bank wypłaca każdemu z Klientów, w stosunku do którego "Kwota Salda Klienta" stanowiła w poprzednim miesiącu saldo dodatnie, wynagrodzenie za okresowe powstanie salda dodatniego liczone dla każdego dnia, w którym takie saldo powstało według następującej formuły: (WIBOR x SD x LD): 360 gdzie "SD" oznacza kwotę salda dodatniego na rachunku danego Klienta powstałego w danym dniu, przenoszonego zgodnie z § 3 ust. 1 Umowy, a "LD" oznacza liczbę dni, które upłynęły między przeniesieniem SD, o którym mowa w § 3 ust. 1 Umowy, a przeniesieniem, o którym mowa w § 3 ust. 2 Umowy."

W efekcie uczestniczenia w ww. Umowie Spółka (w tym Podatnik), u której w danym dniu wystąpiło na rachunku saldo dodatnie, otrzymuje odsetki wyższe od tych, jakie otrzymałaby w przypadku zdeponowania na rachunku bankowym kwoty w wysokości tego salda, natomiast Spółka, u której w danym dniu wystąpiło saldo ujemne, płaci odsetki niższe od tych, jakie zapłaciłaby w przypadku zaciągnięcia w banku kredytu w wysokości tego salda.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych.

Czy do odsetek (wynagrodzenia) wypłacanych w ramach opisanej wyżej struktury cash poolingu mają zastosowania przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, w stosunku do odsetek (wynagrodzenia) wypłacanych w ramach opisanej struktury cash poolingu, nie znajdują zastosowania ograniczenia w zakresie uznawania odsetek za koszty uzyskania przychodu, wynikające z przepisów o tzw. niedostatecznej kapitalizacji zawartych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez:

- w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek.

Sposób ustalenia wartości kapitału zakładowego - dla potrzeb omawianej regulacji - określa art. 16 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Z kolei art. 16 ust. 7b cyt. ustawy zawiera definicję pożyczki. Z cytowanych regulacji wynika, iż podstawową przesłanką stosowania przepisów dotyczących niedostatecznej kapitalizacji jest to, aby płatność odsetek była dokonywana z tytułu pożyczki, udzielanej danemu podmiotowi przez określone jednostki powiązane. Zgodnie z art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przez pożyczkę, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7 tej ustawy, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Odnosząc treść cytowanej definicji do analizowanej sytuacji, dostrzec należy, iż w przypadku cash poolingu nie można uznać, iż mamy do czynienia z pożyczką udzielaną posiadaczowi salda ujemnego przez posiadacza salda dodatniego. Posiadacz salda ujemnego zawarł bowiem wielostronną umowę cash poolingu z Bankiem, nie zawierał on natomiast umowy pożyczki z posiadaczem salda dodatniego. Posiadacz salda dodatniego poprzez uczestnictwo w cash poolingu wyraził jedynie gotowość do chwilowego (na okres pomiędzy zakończeniem jednego dnia roboczego a rozpoczęciem następnego dnia roboczego) przejęcia zobowiązań posiadacza salda ujemnego wobec Banku.

Z uwagi na fakt, iż dokonywane przez uczestników cash poolingu za pośrednictwem Banku czynności nie mają charakteru pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b ww. ustawy, stwierdzić należy, iż przepisy o tzw. niedostatecznej kapitalizacji zawarte w art. 16 ust 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie mogą tu znaleźć zastosowania.

Ponadto, z cytowanych uregulowań wynika, iż ograniczenia w nich przewidziane znajdują zastosowanie, jeżeli wartość zadłużenia Podatnika wobec jego Kwalifikowanych udziałowców przekroczy określony próg w dniu zapłaty odsetek. Dostrzec należy, iż w przypadku cash poolingu codzienna likwidacja sald ujemnych powoduje wprawdzie powstanie czasowego zadłużenia posiadacza salda ujemnego wobec posiadacza salda dodatniego, ma ono jednak charakter krótkotrwały i trwa jedynie od zakończenia jednego dnia roboczego do rozpoczęcia następnego dnia roboczego, kiedy Bank dokonuje zwrotnego przeniesienia sald. Zadłużenie to nie istnieje natomiast w momencie zapłaty odsetek (wynagrodzenia zgodnie z § 4 ust. 3 umowy), gdyż zobowiązania z tytułu przeniesionych wierzytelności w chwili płatności odsetek (wynagrodzenia) faktycznie już nie istnieją. Okoliczność ta ma fundamentalne znaczenie dla analizowanego zagadnienia. Skoro bowiem w chwili zapłaty odsetek zadłużenie wobec kwalifikowanych udziałowców nie istnieje, to ograniczenia w zakresie tzw. niedostatecznej kapitalizacji, zawarte w przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie mogą znaleźć zastosowania.

Biorąc pod uwagę przytoczone wyżej argumenty stwierdzić należy, iż w stosunku do odsetek (wynagrodzenia) wypłacanych w ramach opisanej wyżej struktury cash poolingu nie mają zastosowania przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zasadność powyższego stanowiska potwierdzają poglądy prezentowane przez organy skarbowe. Tytułem przykładu można wskazać:

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Polskie przepisy prawa cywilnego nie zawierają regulacji odnoszących się do opisanej umowy cash-poolingu. Stąd też umowę taką zaliczyć należy do umów nienazwanych na gruncie polskich przepisów prawa cywilnego. Tym niemniej cechą takiej umowy jest to, iż jeden z podmiotów (uczestnik umowy) przekazuje własne środki finansowe innemu podmiotowi (innemu uczestnikowi umowy), celem pokrycia przez ten inny podmiot zobowiązań pieniężnych. Otrzymane przez inny podmiot środki finansowe podlegać będą zwrotowi wraz z wynagrodzeniem za korzystanie z tych środków, określonym w formie odsetek.

Przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) regulują podatkowe skutki tzw. "niedostatecznej kapitalizacji" i mają zastosowanie do pożyczek udzielanych pomiędzy spółkami kapitałowymi powiązanymi ze sobą w sposób, o którym mowa w tych przepisach.

Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 60 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

W myśl natomiast art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych przez spółkę innej spółce, jeżeli w obu tych podmiotach ten sam udziałowiec (akcjonariusz) posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę (kredyt) wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% jej udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale tych udziałowców (akcjonariuszy) oraz wobec spółki udzielającej pożyczki (kredytu) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu udziałowego takiej spółdzielni.

Jednocześnie, jak wynika z art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przez pożyczkę, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61 oraz w ust. 7, rozumie się każdą umowę, w której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy; przez pożyczkę tę rozumie się także emisję papierów wartościowych o charakterze dłużnym, depozyt nieprawidłowy lub lokatę.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, iż w przypadku cash poolingu codzienna likwidacja sald ujemnych powoduje wprawdzie powstanie czasowego zadłużenia posiadacza salda ujemnego wobec posiadacza salda dodatniego. Zadłużenie to nie istnieje natomiast w momencie zapłaty odsetek (wynagrodzenia), gdyż zobowiązania z tytułu przeniesionych wierzytelności w chwili płatności odsetek (wynagrodzenia) faktycznie już nie istnieją.

Przedstawiona w stanie faktycznym umowa cash-poolingu wypełnia przesłanki zaliczenia jej do umowy pożyczki zdefiniowanej w art. 16 ust. 7b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jednakże, polskie przepisy o niedostatecznej kapitalizacji znajdują zastosowanie w przypadkach, kiedy na dzień zapłaty odsetek zadłużenie podatnika przekracza określony w tych przepisach poziom zadłużenia wobec podmiotów powiązanych.

Jeżeli więc na dzień zapłaty odsetek podatnik nie jest zadłużony wobec podmiotów powiązanych, bowiem zadłużenie swoje wobec tych podmiotów już spłacił, to w praktyce wobec płaconych odsetek nie znajdą zastosowania ograniczenia w zaliczaniu ich w koszty na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując, do odsetek (wynagrodzenia) wypłacanych w ramach opisanej struktury cash poolingu nie mają zastosowania przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji, zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę pism urzędowych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Jednocześnie dodaje się, że w zakresie stanu faktycznego dotyczącego podatku od towarów i usług wniosek został rozpatrzony odrębną interpretacją indywidualną z dnia 1 lutego 2010 r. Nr ILPP2/443-1547/09-2/SJ. Natomiast w zakresie stanu faktycznego dotyczącego podatku od czynności cywilnoprawnych wniosek został rozpatrzony odrębną interpretacją indywidualną z dnia 8 lutego 2010 r. Nr ILPB2/436-257/09-2/MK.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.