ILPB2/4515-1-1/15-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2014 r. (data wpływu 5 stycznia 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku podatkowego - jest:

* nieprawidłowe w przedmiocie pytania nr 1,

* prawidłowe w przedmiocie pytania nr 2.

W dniu 5 stycznia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 6 kwietnia 1989 r. w Londynie zmarł wuj D (brat matki) Wnioskodawczyni - Spadkodawca mieszkał w Wielkiej Brytanii, nie miał żony oraz nie pozostawił po sobie zstępnych, w dacie śmierci w Polsce miał dwie siostry A i B (matkę Zainteresowanej).

A miała męża i sześcioro dzieci, a B miała męża i czworo dzieci. W 2005 r. dzieci A uzyskały wiedzę o spadku, który pozostawił po sobie zmarły i zleciły przeprowadzenie postępowania spadkowego na terenie A. W następstwie przedsięwziętych działań majątek spadkowy został sprzedany, a uzyskane z tego tytułu pieniądze dzieci A podzieliły między siebie. W 2007 r. (maj/czerwiec) od całości zapłacono podatek w Urzędzie Skarbowym.

W 2010 r. po długich dochodzeniach jak podano we wniosku spadkobiercy drugiej z sióstr, tj. B wnieśli sprawę do Sądu Rejonowego - Wydział Cywilny, ostateczny wyrok w sprawie zapadł 5 czerwca 2014 r. Na podstawie tego orzeczenia spadkobiercom B (dzieciom i mężowi) przyznano 1/2 części masy spadkowej (kwotę netto uwzględniającą zapłacony w 2007 r. przez spadkobierców A podatek od całości spadku). W 2008 r. zmarł C - małżonek B.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy od części spadku jaka przypadła, na podstawie ustawy mężowi B - C, a przyznana została jego dzieciom należy odprowadzić podatek, który już był zapłacony przez dzieci A.

2. Czy za otrzymane odsetki, które są odszkodowaniem za zwłokę należy odprowadzić podatek.

Zdaniem Wnioskodawczyni - w odniesieniu do pytania nr 1 - podatek zapłacony został za całą masę spadkową przez dzieci A, to za 1/2 część netto masy spadkowej nie powinno się płacić podatku.

W kwestii stanowiska na pytanie nr 2 Zainteresowana uważa, że naliczone odsetki są odszkodowaniem, a za odszkodowania nie odprowadza się podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* nieprawidłowe w przedmiocie pytania nr 1,

* prawidłowe w przedmiocie pytania nr 2.

Na wstępie należy wyjaśnić, że przedmiotem niniejszej interpretacji, zgodnie ze złożonym wnioskiem, są wyłącznie postanowienia ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 86 z późn. zm.).

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m.in. tytułem dziedziczenia.

Ponieważ ustawa o podatku od spadków i darowizn nie określa ani chwili (daty) otwarcia spadku, ani jego przedmiotu, należy posiłkować się przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.) regulującymi sprawy spadkowe.

Zgodnie z art. 922 Kodeksu cywilnego spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. Z powyższej normy prawnej wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawne nadzieje na nabycie prawa. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie i realizacją m.in. w formie odszkodowania. Natomiast momentem decydującym o składnikach masy spadkowej w konkretnym wypadku jest chwila otwarcia spadku, o której stanowi art. 924 Kodeksu cywilnego. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Innymi słowy z chwilą śmierci spadkodawcy spadkobierca wchodzi w ogół praw i obowiązków należących do spadku, choćby nawet nie wiedział o tym, że doszło do dziedziczenia. Postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku jest natomiast jedynie orzeczeniem deklaratywnym o znaczeniu legitymacyjnym - postanowienie Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2013 r. I CSK 262/12.

Stosownie do art. 5 i art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i powstaje #8722; przy nabyciu w drodze dziedziczenia #8722; z chwilą przyjęcia spadku. Natomiast stosownie do art. 6 ust. 4 zd. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Jak z powyższego wynika w ustawie o podatku od spadków i darowizn w sposób szczególny uregulowana została instytucja powstania obowiązku podatkowego. Mianowicie przewidziano w nim możliwość zaistnienia dwóch momentów powstania obowiązku podatkowego z tego samego tytułu.

Zgodnie z ww. przepisami obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia: z chwilą przyjęcia spadku (art. 6 ust. 1 pkt 1) lub jeżeli nabycie nie zgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, z chwilą sporządzenia pisma, a w przypadku gdy pismem tym jest orzeczenie sądu, z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia (art. 6 ust. 4 zd. 1).

Z przepisów tych wynika, że przewidziane w nich rozwiązania nawzajem się uzupełniają, z tym, że z analizy poszczególnych uregulowań wynika, że różne są stany faktyczne, w jakim przepisy te znajdują zastosowanie.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w 1989 r. zmarł D wuj Wnioskodawczyni na stałe zamieszkały w Londynie, a jego jedynymi spadkobiercami były siostry A i B (matka Zainteresowanej). Spadkobiercy nie przeprowadzili postępowania spadkowego. Dopiero w 2005 r. dzieci A - bez powiadamiania spadkobierców B - założyły sprawę spadkową po zmarłym wuju i otrzymały spadek (środki pieniężne), który w 2007 r. rozliczyły w Polsce. Z kolei w 2010 r. Wnioskodawczyni wraz z rodzeństwem, gdyż ojciec zmarł w 2008 r., wnieśli sprawę do Sądu Rejonowego. W efekcie czego w 2014 r. Sąd zasądził na rzecz powodów 1/2 części masy spadkowej uwzględniając zapłacony przez dzieci A podatek.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że w opisanej sytuacji mamy de fecto kilka spadkobrań, dokładnie cztery:

* po D, gdzie spadkobiercami były jego siostry: A i B,

* po A, gdzie spadkobiercami byli zstępni,

* po B, gdzie spadkobiercami byli: małżonek i zstępni,

* po C po którym dziedziczyli zstępni.

Owszem w tle ww. spadkobrań przewija się masa spadkowa po D niemniej jednak nie oznacza to, że wszyscy wyżej wymienieni są jego spadkobiercami.

Stąd też mając na uwadze poczynione dotychczas uwagi wyjaśnić należy, że spadek jaki nabyły, a następnie przedstawiły do opodatkowania w Polsce dzieci A był spadkiem po A (oczywiście w zawyżonym wymiarze, gdyż nieuwzględniającym części jakiej w spadku po bracie nabyła siostra B). Analogicznie przedstawia się sytuacja Wnioskodawczyni, jej rodzeństwa i ich ojca.

Należy o tym pamiętać, ponieważ podatnikiem podatku od spadków i darowizn jest tylko i wyłącznie nabywca spadku (art. 5 i art. 6 ust. 1 pkt 1 i ust. 4 zd. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

W rezultacie na przedstawione we wniosku pytanie nr 1 nie można udzielić pozytywnej odpowiedzi.

Wnioskodawczyni i jej rodzeństwo w sytuacji przyznania na ich rzecz, przez sąd części spadku, która przypadła ojcu (spadkobiercy B) nabyli spadek tylko i wyłącznie po D zmarłym w 2008 r. Wobec czego bez znaczenia jest okoliczność, że dzieci A (drugiej z osób uprawnionych do spadku po D) zapłaciły podatek od całości spadku jaki pozostawił po sobie D.

Odmiennie przedstawia się natomiast sytuacji oceny stanowiska Wnioskodawczyni na pytanie nr 2, gdyż momentem decydującym o składzie masy spadkowej jest chwila otwarcia spadku. Zatem skoro odszkodowanie (odsetki) zostało przyznane w 2014 r. to nie mogą one stanowić spadku ani po ojcu Wnioskodawczyni, ani po jej matce. A co za tym idzie przyznane środki pieniężne nie mogą stanowić przedmiotu opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.