ILPB2/4511-1-589/16-4/NK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 20 kwietnia 2016 r. (data wpływu 25 kwietnia 2016 r.), uzupełnionym pismem z dnia 11 maja 2016 r. (data wpływu 12 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 kwietnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązku podatkowego.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 6 maja 2016 r. nr ILPB2/4511-1-589/ 16-2/NK, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłane w dniu 6 maja 2016 r., skutecznie doręczono w dniu 11 maja 2016 r. W dniu 12 maja 2016 r. wpłynęła do tut. Organu odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni jest wdową, drugą byłą żoną męża, który zmarł 17 listopada 2012 r.

Zgodnie ze sporządzonym za życia przez męża Zainteresowanej testamentem dnia 15 kwietnia 2010 r. w Kancelarii Notarialnej do całości spadku powołano Zainteresowaną.

Jednocześnie wydziedziczona została córka oraz wnuki.

Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 20 listopada 2014 r. ustalono, że udziały męża Wnioskodawczyni oraz Jego pierwszej byłej pierwszej żony w majątku wspólnym są równe. W skład majątku wspólnego zaliczono:

Zgodnie z postanowieniem sądu Wnioskodawczyni przyznano na wyłączną własność garaż o wartości 15.440 zł, samochód marki Ford o wartości 8.750 zł oraz zasądzono od pierwszej żony kwotę 46.248,29 zł jako dopłatę z rozliczenia. Kwota ta winna być zapłacona w ciągu 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia, tj. od dnia 5 lutego 2015 r.

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 118.200 zł przyznano natomiast na wyłączną własność byłej żonie męża Zainteresowanej. Na okoliczność nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych Wnioskodawczyni sporządziła zgłoszenie w Urzędzie Skarbowym na formularzu SD-Z2 dnia 5 maja 2014 r. na kwotę 67.820 zł wymieniając: garaż 1/2 wartości - 7.720 zł, aktualną cenę samochodu - 1.000 zł, mieszkanie 1/2 wartości - 59.100 zł.

Zainteresowana obecnie korzysta z samochodu i garażu, a z zasądzonej kwoty od pierwszej żony (46.248,29 zł) otrzymała w 2015 r. tylko 23.125 zł, a w 2016 r. kwotę 2.323,91 zł.

Zgodnie z postanowieniem sądu z dnia 20 listopada 2014 r. udział męża Zainteresowanej w majątku wspólnym wynosił 1/2, czyli mąż Jej był współwłaścicielem garażu, samochodu i mieszkania w 1/2 części. Wartość otrzymanego przez Wnioskodawczynię majątku, jako spadkobiercy, mieści się w wartości udziału, jaki przysługiwał mężowi Zainteresowanej w majątku wspólnym męża i Jego pierwszej byłej żony.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku).

Czy prawidłowy podatek od opisanej sytuacji Wnioskodawczyni może zapłacić od spłaconej (otrzymanej) kwoty, tj. 23.125 zł, czy od innej.

Zdaniem Wnioskodawczyni, płacenie podatku od kwoty 59.100 zł (wartość połowy mieszkania) jest niesprawiedliwe i krzywdzące. Zainteresowana wskazuje, że nie ona ww. mieszkanie sprzedała, a podziału dokonał sąd przy podziale majątku. Wnioskodawczyni uważa, że nie może płacić podatku od czegoś, czego nie ma. Do chwili obecnej nie otrzymała spłaty zasądzonej od pierwszej żony Jej męża i nie wiadomo, czy w ogóle ją otrzyma. Zainteresowana zdaje sobie sprawę, że gdyby zasądzoną kwotę za mieszkanie przeznaczyła na kupno nowego lub remont, nie płaciłaby podatku, ale zastanawia się jak ma wydać pieniądze, których nie otrzymała.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy źródłem przychodów jest odpłatne zbycie:

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c) przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz praw określonych w tym przepisie przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw nastąpi po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym kwota uzyskana z takiego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości oraz ww. praw w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że mąż Wnioskodawczyni zmarł w listopadzie 2012 r. i zgodnie z testamentem do całości spadku powołano Zainteresowaną. W 2014 r. na podstawie postanowienia sądu rejonowego ustalono, że udziały męża Wnioskodawczyni i Jego byłej pierwszej żony w majątku wspólnym są równe. W skład majątku wspólnego weszło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego o wartości 118.200 zł, garaż o wartości 15.440 zł oraz samochód osobowy o wartości 8.750 zł. Na wyłączną własność Zainteresowanej postanowieniem sądu przyznano garaż oraz samochód osobowy. Dodatkowo sąd rejonowy zasądził na rzecz Zainteresowanej kwotę 46.248,29 zł tytułem spłaty od pierwszej byłej żony, której przyznane zostało na własność spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego. Na moment złożenia niniejszego wniosku Wnioskodawczyni korzysta z garażu i z samochodu, a z zasądzonej od pierwszej byłej żony kwoty otrzymała w 2015 r. zaledwie 23.125 zł, a w 2016 r. - 2.323,91 zł.

Zainteresowana wskazała również, że wartość otrzymanego przez Nią, jako spadkobierczynię byłego męża, majątku mieści się w wartości udziału jaki przysługiwał Jej mężowi w majątku wspólnym Jego i Jego pierwszej byłej żony.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380) spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy.

W myśl art. 924 i 925 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwila otwarcia spadku. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Z kolei postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdzają jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Stwierdzić zatem należy, że do nabycia przez Zainteresowaną udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego doszło w 2012 r. - w dacie śmierci Jej męża.

Przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego wskazuje również, że między Wnioskodawczynią, a pierwszą byłą żoną Jej męża doszło do zniesienia współwłasności.

Celem postępowania o zniesienie współwłasności w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zgodnie z art. 195 ustawy - Kodeks cywilny, współwłasność polega na tym, że własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom.

Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy Działu IV Księgi drugiej (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi więc do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

Czynność zniesienia współwłasności w świetle prawa cywilnego stanowi formę zbycia, a jeżeli następuje ze spłatą, wówczas mamy do czynienia z odpłatnym zbyciem udziału w nieruchomości, które wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Bez znaczenia jest bowiem czy do odpłatnego zbycia dochodzi w drodze umowy sprzedaży, zamiany, działu spadku, czy zniesienia współwłasności. Użyte w powyższym przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy "odpłatne zbycie" oznacza każde przeniesienie prawa własności lub praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Termin odpłatne zbycie obejmuje zatem szeroki zakres umów. W myśl art. 155 ustawy - Kodeks cywilny, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Tym samym określenie "zbycie" odnosi się do wszystkich przypadków przeniesienia własności, nie ogranicza się wyłącznie do sprzedaży czy zamiany, lecz ma zastosowanie do wszystkich czynności prawnych, których skutkiem jest przeniesienie prawa własności do całej rzeczy lub udziału. Pod pojęciem "odpłatnego zbycia" należy rozumieć zatem każde zdarzenie i każdą czynność prawną, w wyniku których dochodzi do przeniesienia prawa własności nieruchomości lub praw (lub udziału w nich) za wynagrodzeniem, w tym odpłatne zbycie udziału w lokalu mieszkalnym w drodze zniesienia współwłasności.

Zatem odpłatne zbycie nieruchomości (przeniesienie własności udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w zamian za spłatę pieniężną) dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie (w rozpatrywanym przypadku w 2012 r.), będzie stanowiło źródło przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Zgodnie z treścią art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Stosownie natomiast do art. 30e ust. 4 ustawy, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 zdanie drugie stosuje się odpowiednio.

W rozpatrywanej sprawie zatem przychodem z tytułu zbycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego będzie jego wartość - a więc kwota 59.100 zł - pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia.

I tak stosownie do art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c, nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że przeniesienie własności udziału przysługującego Wnioskodawczyni w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego na rzecz pierwszej byłej żony Jej męża, stanowi formę odpłatnego zbycia wyczerpującą dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nastąpiło bowiem przed upływem pięcioletniego terminu, o którym mowa w ww. przepisie. W konsekwencji, dochód osiągnięty przez Zainteresowaną z tego tytułu podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30e ust. 1 ustawy podatkowej.

Dodatkowo wskazać należy, że jeżeli Zainteresowana wydatkuje przychód uzyskany ze sprzedaży udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w ciągu dwóch lat od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło zbycie - a więc od końca 2015 r. - na własne cele mieszkaniowe przewidziane w ustawie, będzie miała możliwość skorzystania ze zwolnienia podatkowego określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy podatkowej, wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Końcowo, należy również zaznaczyć, że Dyrektor Izby Skarbowej nie ma możliwości potwierdzenia prawidłowości wyliczeń przedstawionych w przedmiotowym wniosku z uwagi na fakt, że przepis art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa nakłada na organ podatkowy obowiązek udzielenia pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego. Z uwagi na powyższe, nie podlegają urzędowej interpretacji zasady rachunkowego określania (wyliczenia) podstawy opodatkowania na podatek przy rozliczeniu kwoty uzyskanej ze zbycia nieruchomości, gdyż wykraczałoby to poza zakres interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.