ILPB2/436-54/08-2/AJ - Wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych od ustanowionych hipotek kaucyjnych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sp. z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 10 czerwca 2008 r. (data wpływu 18 czerwca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania ustanowienia hipotek - jest prawidłowe.

W dniu 18 czerwca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania ustanowienia hipotek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca ustanowił zabezpieczenie kredytu bankowego w postaci hipotek.

Z oświadczenia o ustanowieniu hipotek wynika, iż w dniu 28 kwietnia 2008 r. Bank oraz Wnioskodawca, jako kredytobiorca, zawarli umowę kredytową zgodnie, z którą Bank zobowiązał się udzielić Zainteresowanemu:

Kredyt w transzy pre-konstrukcyjnej, transzy konstrukcyjnej i transzy inwestycyjnej, o którym mowa w punktach a-c powyżej stanowi jeden kredyt podzielony na transze dla celów ułatwienia kontroli i zarządzania kredytem.

W celu zabezpieczenia wszelkich roszczeń pieniężnych Banku wobec Wnioskodawcy jako dłużnika na podstawie Umowy Kredytowej, wynikających z Kredytu, ustanowiono hipotekę umowną kaucyjną do maksymalnej kwoty w wysokości 66.900.000 EUR na rzecz Banku na przysługującym Spółce prawie własności nieruchomości.

W celu zabezpieczenia wszelkich roszczeń pieniężnych Banku wobec Wnioskodawcy jako dłużnika na podstawie Umowy Kredytowej, wynikających z Kredytu VAT, ustanowiono hipotekę umowną kaucyjną do maksymalnej kwoty w wysokości 31.350.000 PLN na rzecz Banku na przysługującym Spółce prawie własności innej nieruchomości.

Działający w imieniu i na rzecz Spółki oświadczył, że powyższe hipoteki będą hipotekami o równym pierwszeństwie zaspokojenia.

Oświadczenie o ustanowieniu hipotek zostało złożone na podstawie art. 95 ust. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 - Prawo bankowe z późn. zm. i zgodnie z art. 95 ust. 1 tejże ustawy, stanowi podstawę do dokonania wpisu w odpowiedniej księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawca prawidłowo ustalił wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych od ustanowionych hipotek wysokości 2 x19 zł?

Zdaniem Wnioskodawcy, wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych została ustalona prawidłowo.

Hipoteka kaucyjna, zgodnie z art. 102 pkt 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece z 1982 r., służy zaspokojeniu wierzytelności o nieustalonej wysokości. Zgodnie z art. 102 pkt 2 wyżej powołanej ustawy mogą to być wierzytelności już istniejące, jak i wierzytelności przyszłe, przy czym muszą to być wierzytelności oznaczone sumą najwyższą.

Maksymalne obciążenie rzeczowe nieruchomości nie pozostaje w bezpośrednim związku z wierzytelnością, która jest z natury zmienna, i nie może być ustalona w akcie, który stanowił podstawę ustanowienia hipoteki. Wierzytelność o zapłatę kredytu jak i wierzytelność o zapłatę odsetek w chwili wpisu hipoteki nie jest możliwa do ustalenia.

Wpis hipoteki kaucyjnej nie determinuje rzeczywistej wartości wierzytelności banku, oznacza wyłącznie górny limit odpowiedzialności rzeczowej kredytobiorcy.

Charakter prawny hipoteki kaucyjnej jest taki, iż zabezpiecza ona wierzytelności nieokreślone i niepewne, zarówno co do samego istnienia jak również wielkości zobowiązania. Hipoteka kaucyjna nie korzysta z domniemania istnienia prawa wynikającego z wpisu hipoteki do księgi wieczystej, jak statuuje art. 105 Ustawy o księgach wieczystych i hipotece.

W chwili wpisu hipoteki kaucyjnej zarówno wierzytelność o zapłatę kredytu jak i zapłatę odsetek nie jest ustalona. W umowie kredytowej jest mowa wyłącznie o górnym limicie, co w świetle wykładni językowej daje jedynie możliwość zaciągnięcia zobowiązania na przyszłość. Również zabezpieczenie odsetek kredytowych nie ma w chwili wpisu hipoteki związku z wierzytelnością, która z natury ma charakter wierzytelności przyszłej i warunkowej.

Brak domniemania istnienia prawa wynikającego z wpisu hipoteki sprawia, że wierzyciel hipoteczny ma obowiązek wykazania istnienia wierzytelności oraz wartości tej wierzytelności.

Powyższe argumenty wskazują, iż samo dokonanie wpisu do hipoteki kaucyjnej nie powoduje w żadnym wypadku określenia wielkości zobowiązania dłużnika hipotecznego, wierzytelność ma zatem charakter nieujawniony.

Podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych stanowi przy ustanowieniu hipoteki kwota zabezpieczonej wierzytelności. Dla hipoteki kaucyjnej kwota ta w chwili dokonania wpisu jest niemożliwa do ustalenia, przepisy nie pozwalają na domniemanie istnienia wierzytelności ani jej wysokości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. h) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450) podatkowi temu podlega m.in. ustanowienie hipoteki.

Hipoteka kaucyjna jest ograniczonym prawem rzeczowym. Zgodnie z przepisem art. 102 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.), wierzytelność o wysokości nieustalonej może być zabezpieczona hipoteką do oznaczonej sumy najwyższej (hipoteka kaucyjna).

Hipoteka jest prawem w stosunku do wierzytelności akcesoryjnym. Oznacza to, że hipoteka nie może istnieć bez wierzytelności, którą zabezpiecza, a wygaśnięcie wierzytelności powoduje wygaśnięcie hipoteki.

Obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu ustanowienia hipoteki powstaje z chwilą złożenia oświadczenia o jej ustanowieniu lub z chwilą zawarcia umowy ustanowienia hipoteki - art. 3 ust. 1 pkt 2a ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Podstawę opodatkowania zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 10 ww. ustawy stanowi kwota zabezpieczonej wierzytelności. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych różnicuje stawkę podatku, ustalając stawkę procentową od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności istniejących -0,1% od kwoty zabezpieczonej wierzytelności (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. a) ww. ustawy) oraz stawkę kwotową w wysokości 19 zł. od ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej (art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ww. ustawy). Przy czym zastosowanie stawki podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest uzależnione od rodzaju ustanowionej hipoteki, lecz od tego, czy wierzytelność zabezpieczona hipoteką istnieje i jej wysokość jest znana, czy też wysokości tej wierzytelności ustalić nie można.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, że w celu zabezpieczenia wszelkich roszczeń Banku wobec Wnioskodawcy, wynikających z umowy kredytowej, zostały ustanowione hipoteki kaucyjne do maksymalnych kwot w wysokości 66.900.000 EUR oraz w wysokości 31.350.000 PLN.

Z powyższego wynika więc, iż hipoteki kaucyjne zostały ustanowione na zabezpieczenie wierzytelności wynikających z zaciągniętych kredytów, których wysokość jest nieznana z powodu zmiennej stopy procentowej. Brak możliwości ustalania wysokości wierzytelności w odniesieniu do oprocentowania kredytów powoduje, iż choć same wierzytelności główne są znane, to nie można ostatecznie ustalić wysokości wierzytelności zabezpieczonej hipotekami i ta okoliczność wyklucza zastosowanie do tej czynności procentowej stawki podatku.

W świetle powyższego, ustanowienie przedmiotowych hipotek będzie opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych według stawki kwotowej, określonej w art. 7 ust. 1 pkt 7 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych tj. 19 zł. od każdej z hipotek.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.