ILPB2/436-325/12-2/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 28 listopada 2012 r. (data wpływu 5 grudnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 5 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zamierza wdrożyć funkcjonujący w ramach międzynarodowej grupy kapitałowej (Grupa X) system wspólnego zarządzania płynnością finansową ("cash pooling").

Cash pooling, do którego przystąpi Spółka będzie oparty na dwóch kontraktach:

* "Umowie Wspólnego Zarządzania Płynnością Finansową" z 24 kwietnia 2008 r. ("Umowa cash poolingu") zawartej pomiędzy podmiotem zagranicznym niezarejestrowanym w Polsce dla potrzeb podatku od towarów i usług ("podatek VAT"), który pełni funkcję podmiotu zarządzającego przedmiotowym systemem ("Lider"), a spółkami zależnymi Lidera ("Uczestnicy"),

* "Warunkach Umowy dotyczących Umowy Wspólnego Zarządzania Płynnością Finansową z dnia 24 kwietnia 2008 r." zawartych pomiędzy Liderem a Zainteresowanym ("Warunki Umowy"), stanowiących integralną część Umowy cash poolingu.

Funkcjonujący już w Grupie X mechanizm struktury cash poolingu, do którego przystąpi Spółka, składa się z następujących elementów:

* Każdy z Uczestników zobowiązany jest posiadać swój rachunek bankowy ("Rachunek Uczestnika").

* Lider posiada własny rachunek bankowy ("Rachunek Docelowy"), pełniący rolę rachunku głównego, z którego dokonywane będą transfery mające na celu bilansowanie sald na Rachunkach Uczestników.

* Ponadto, Lider prowadzi dla każdego z Uczestników dodatkowy rachunek techniczny ("Rachunek Rozliczeniowy"), służący ewidencji sald występujących na Rachunku Uczestnika oraz Rachunku Docelowym.

* W przypadku, gdy na koniec dnia roboczego saldo na Rachunku Uczestnika przewyższa poziom ustalonego w Warunkach Umowy salda docelowego ("Saldo docelowe"), nadwyżka ponad tę kwotę transferowana jest na Rachunek Docelowy Lidera. Z kolei, zgodnie z Umową Cash poolingu, w przypadku, gdy saldo na Rachunku Uczestnika należącym do Spółki, jest niższe niż Saldo docelowe, niedobór jest uzupełniany poprzez transfer środków z Rachunku Docelowego, do wysokości limitu ustalonego przez strony i kalkulowanego w oparciu o Rachunek Rozliczeniowy.

* Transfery środków mogą być realizowane poprzez tzw. ręczne zarządzanie płynnością finansową lub tzw. automatyczne zarządzanie płynnością finansową.

* Przedmiotowe transfery będą dokonywane w takiej wysokości, aby w efekcie, na koniec dnia roboczego, osiągnąć kwotę równą Saldu docelowemu (w przypadku ręcznego zarządzania płynnością finansową) lub zeru (w przypadku automatycznego zarządzania płynnością finansową).

* Niezależnie od Salda docelowego, Uczestnik ma prawo wystąpić o przelew środków na Rachunek Uczestnika, w celu zapewnienia gwarancji płynności i należytej kontynuacji jego działalności gospodarczej.

* Środki przekazane przez Uczestników są kumulowane na koncie Lidera (tekst jedn.: na Rachunku Docelowym), który zarządza płynnością finansową Uczestników struktury cash pooling poprzez umożliwianie lokowania nadwyżek finansowych (dla Uczestników posiadających nadwyżki finansowe) lub poprzez zapewnienie źródła finansowania (dla Uczestników potrzebujących finansowania).

* Na koniec każdego dnia roboczego na Rachunku Uczestnika Spółki zostaje ustalone saldo (dodatnie bądź ujemne) powstałe w wyniku przeprowadzanych codziennie operacji gospodarczych.

* Jeżeli za dany dzień na Rachunku Uczestnika wystąpi saldo dodatnie Uczestnika realizowany jest przelew na Rachunek Docelowy, a następnie w oparciu o kwotę odzwierciedloną w ten sposób na Rachunku Rozliczeniowym obliczane są przysługujące Uczestnikowi odsetki. W przeciwnym wypadku, tj. gdy na Rachunku Rozliczeniowym wystąpi saldo ujemne, Uczestnik obciążany jest z tego tytułu odsetkami debetowymi, stanowiącymi wynagrodzenie Lidera.

* Za naliczanie i rozliczanie odsetek opisanych w punkcie powyżej jest odpowiedzialny Lider. Naliczanie to odbywa się na bazie dziennych sald Uczestników na Rachunku Rozliczeniowym. Na koniec miesięcznego okresu rozliczeniowego wzajemne roszczenia stron o zapłatę naliczonych odsetek będą podlegały wzajemnej kompensacie.

Między Spółką a pozostałymi podmiotami będącymi uczestnikami Umowy cash poolingu nie będzie istniał żaden stosunek prawny, w zakresie którego Spółka wykonywałaby jakiekolwiek świadczenia na podstawie Umowy cash poolingu lub Warunków Umowy.

Podsumowując powyższe, Spółka weźmie udział w cash poolingu rzeczywistym prowadzonym przez Lidera. Oznacza to, iż Lider będzie świadczył kompleksową usługę zarządzania płynnością finansową, polegającą na gromadzeniu i redystrybucji zasobów finansowych otrzymywanych od Uczestników cash poolingu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy biorąc pod uwagę charakter usługi cash poolingu oraz brzmienie Umowy cash poolingu i Warunków Umowy, realizowane na ich podstawie przez Spółkę czynności podlegać będą wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c. (dalej jako: "p.c.c.").

Tut. Organ informuje, że w zakresie podatku od towarów i usług zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy, biorąc pod uwagę charakter usługi cash poolingu oraz brzmienie Umowy cash poolingu oraz Warunków Umowy, realizowane na ich podstawie przez Spółkę czynności podlegać będą wyłączeniu z opodatkowania p.c.c. na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy.

Zdaniem Spółki, biorąc pod uwagę charakter usługi cash poolingu, czynności realizowane w ramach zawartej Umowy cash poolingu oraz Warunków Umowy podlegać będą wyłączeniu z opodatkowania p.c.c. na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o p.c.c., opodatkowaniu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienie hipoteki,

* ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki (akty założycielskie).

Ponadto, w myśl art. 1 ust. 1 i pkt 2 ustawy o p.c.c., opodatkowaniu tym podatkiem podlegają również, co do zasady, zmiany umów wymienionych powyżej, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania p.c.c.

Dodatkowo, na mocy art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy o p.c.c., opodatkowane tym podatkiem są także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione powyżej.

Należy zauważyć, że art. 1 ustawy o p.c.c. zawiera zamknięty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Oznacza to, iż opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wyłącznie czynności wymienione w powyższym katalogu.

Zgodnie z powołanym przepisem, przedmiotem opodatkowania są m.in. umowy pożyczki. W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę pożyczki, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Należy podkreślić, iż cash pooling będąc usługą finansową, nie doczekał się w Polsce kompleksowego uregulowania prawnego. Istnieje, co prawda przepis art. 93a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. 02.72.665) (dalej: "Prawo Bankowe"), który odnosi się do oferowanych przez banki podatkowym grupom kapitałowym umów o skonsolidowane oprocentowanie.

Przepis ten ma jednak bardzo ograniczony zakres zastosowania, gdyż dotyczy wyłącznie:

* tzw. wirtualnego ("notional") cash poolingu, w którym nie dochodzi do rzeczywistych przepływów środków pomiędzy rachunkami uczestników, a rachunkiem koordynującego,

* podatkowych grup kapitałowych.

Taki stan rzeczy powoduje, iż w przypadku cash poolingu tzw. rzeczywistego (a więc takiego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku) należy posiłkować się przepisami ogólnymi prawa cywilnego, bankowego i dewizowego.

Zdaniem Spółki, brak uregulowania instytucji cash poolingu w polskim prawie powoduje konieczność kształtowania jej w oparciu o treść art. 353¹ Kodeksu Cywilnego. Przepis ten statuuje zasadę swobody umów zwaną zasadą swobody kontraktowania. Zgodnie z tą zasadą strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zasadom współżycia społecznego, ani przepisom ustawy o charakterze bezwzględnie wiążącym. W związku z tym, umowa cash pool pozostaje na gruncie polskiego prawa umową nienazwaną, a Kodeks Cywilny - w części zobowiązaniowej - nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Mając na względzie powyższe, Spółka stoi na stanowisku, że kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c., w tym nie stanowi umowy/umów pożyczki. Przedstawiona w stanie faktycznym struktura cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion.

Co do zasady, w przypadku struktur cash poolinu, mamy do czynienia z trzema przynajmniej podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz podmiotem występującym w roli pośrednika. Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik struktury posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot - źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest bowiem rachunek prowadzony przez Lidera, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich uczestników.

Mając na względzie powyższe, Spółka stoi na stanowisku, że czynność polegająca na zarządzaniu płynnością finansową nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. Wynika to z faktu, iż zdaniem Spółki, celem ustawodawcy tworzącego przedmiotową normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu p.c.c. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling), świadczonej przez Lidera wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy uczestników, który nie wypełnia przesłanek czynności cywilnoprawnych wskazanych w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c., w tym umowy pożyczki.

Także organy podatkowe wielokrotnie prezentowały stanowisko, zgodnie z którym usługi cash pooling nie podlegają opodatkowaniu podatkiem p.c.c., jako usługi świadczone w ramach umowy nienazwanej niewymienionej w art. 1 ustawy o p.c.c. Przykładowo, stanowisko takie zostało przedstawione przez organy podatkowe m.in. w:

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 27 września 2010 r., (sygn. ILPB2/436-142/10-2/ MK),

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 27 października 2010 r., (sygn. ITPB2/436-146/10/IL),

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 29 września 2010 r., (sygn. ITPB2/436-135/10/BK),

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 29 lipca 2009 r., (sygn. IPPB2/436-163/09-2/AF),

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2009 r., (sygn. IPPB2/436-180/09-5/AK),

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 sierpnia 2009 r., (sygn. IPPB2/436-173/09-4/MS).

W związku z powyższym, zarządzanie wspólną płynnością finansową (struktura cash poolingu) na podstawie Umowy cash poolingu oraz Warunków Umowy nie podlega opodatkowaniu p.c.c.

W związku z powyższym Spółka wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Jednocześnie Dyrektor Izby Skarbowej Poznaniu wskazuje, że Wnioskodawca powołując w treści wniosku przepisy ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych błędnie podał tekst jedn.: Dz. U. Nr 86, poz. 959. Obecnie obowiązujący tekst jednolity powyższej ustawy zawarty jest w Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.

Natomiast w odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, tut. Organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.