ILPB2/436-273/13-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 1 października 2013 r. (data wpływu 8 października 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego - jest prawidłowe.

W dniu 8 października 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązku podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca planuje wejść w posiadanie elektronicznych znaków legitymacyjnych dostępnych poprzez system teleinformatyczny z dostępem do sieci Internet. Nazwa własna znaku legitymacyjnego to "X". Nabywanie i sprzedaż "X" jest możliwe poprzez serwis internetowy pod adresem (...). X jest alternatywnym w stosunku do oficjalnych walut (złoty, euro, dolar) środkiem płatniczym. Rozliczenie następuje na zasadzie umowy. To znaczy zarówno wierzyciel, jak i dłużnik muszą wyrazić zgodę na rozliczanie transakcji za pomocą tego środka płatniczego. X jest instrumentem zbliżonym do bonów pieniężnych (towarowych) oraz monet emitowanych przez samorządy w celach promocyjnych. Takim dukatem promocyjnym można płacić za towary i usługi, jeśli sklep wyrazi na to zgodę. Możliwość rozliczania się X przypomina rozliczanie się kartami płatniczymi. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy sklep lub punkt usługowy wyrazi na to zgodę. Możliwość wykorzystania alternatywnego, do oficjalnego pieniądza, środka płatniczego, jakim jest X, występuje zatem wyłącznie wtedy, gdy tak się umówią wierzyciel i dłużnik. Wnioskodawca zamierza zatem wejść w posiadanie "X" w celu umarzania zobowiązań. Wnioskodawca zamierza umarzać swoje zobowiązania u tych wierzycieli, którzy wyrażą zgodę na umorzenie ich zobowiązań "X". Wnioskodawca zamierza również akceptować alternatywny środek płatniczy, jakim jest X, jako środek do umorzenia zobowiązania swoich dłużników. Z prawnego punktu widzenia umarzanie zobowiązań nieoficjalnym pieniądzem, ale innym środkiem płatniczym lub w naturze jest dozwolone, jeśli strony umowy tak się umówią.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy umarzanie zobowiązań przy pomocy alternatywnego środka płatniczego, jakim jest opisany w zapytaniu "X", podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy umarzanie zobowiązań przy pomocy alternatywnego środka płatniczego, jakim jest, opisany w zapytaniu, "X", nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przyjęcie "X" w celu umorzenia zobowiązania dłużnika wnioskodawcy oraz przekazanie "X" wierzycielowi wnioskodawcy, za jego zgodą, w celu umorzenia zobowiązania wnioskodawcy u jego wierzyciela nie jest czynnością cywilnoprawną, ponieważ nie wywołuje skutków w sferze cywilnoprawnej. Nie powoduje ani przeniesienia własności, ani dziedziczenia ani zawarcia zobowiązania. Umarzanie zobowiązań nie jest czynnością wyliczoną w ustawie jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Zatem, jak z powyższego wynika, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie definiują czynności prawnych objętych opodatkowaniem, a więc w tej materii należy odwołać się do znaczenia nadanego im w przepisach prawa cywilnego a zwłaszcza do Kodeksu cywilnego. W myśl art. 353 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Zgodnie zaś z art. 353 § 2 Kodeksu cywilnego, świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Jak wskazuje się w orzecznictwie #8722; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 20 listopada 2012 r. I ACa 509/12 #8722; "Zgodnie art. 353 § 1 k.c. na dłużniku, spoczywa obowiązek spełnienia świadczenia, przy czym możliwość wykonania zobowiązania uzależniona jest od postawy wierzyciela. Obie strony obowiązuje konieczność zachowania lojalności, a przepis art. 354 § 2 k.c. wprowadził powinność współdziałania wierzyciela przy wykonaniu zobowiązania". W nauce (W. Borysiak w Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, 2013 r. System Informacji Prawnej Legalis) wskazuje się, że "artykuł 353 § 1 k.c. definiuje pojęcie zobowiązania (zobowiązaniowego stosunku prawnego) oraz określa jego modelową strukturę i treść. Jest to dwustronnie zindywidualizowany stosunek prawny, w którym jeden podmiot uprawniony jest do żądania spełnienia świadczenia względem drugiego z podmiotów, który jest zobowiązany do jego spełnienia. Uprawnienie wierzyciela nazywane jest wierzytelnością, a spoczywający na dłużniku obowiązek długiem. Nakazane prawnie zachowanie określane jest jako świadczenie". Dalej ten sam autor podaje, że "źródłem powstania stosunku obligacyjnego jest zazwyczaj czynność prawna niezależnie od tego, czy jest ona dwustronna (zobowiązania umowne), czy też jednostronna (np. przyrzeczenie publiczne #8722; art. 919-921 k.c.). Reguły odnoszące się do powstania zobowiązań w wyniku innych zdarzeń (np. powstanie zobowiązania z czynu niedozwolonego lub bezpodstawnego wzbogacenia) także uregulowane są w Księdze III k.c. Źródłem powstania zobowiązania może być też decyzja administracyjna oraz inne zdarzenia, na które wskazuje ustawa (np. orzeczenia konstytutywne, określona sytuacja prawnorzeczowa w obligacjach realnych itp.)".

Mając na uwadze wyżej poczynione uwagi należy stwierdzić, że umorzenie zobowiązań przy pomocy alternatywnego środka płatniczego ("X"), a więc de facto regulowanie swoich zobowiązań umownych lub przyjmowanie płatności od kontrahentów nie należy do czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Przede wszystkim dlatego, że owo umorzenie w ogóle nie stanowi czynności cywilnoprawnej, tylko z niej wynika, jest jej elementem.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.