ILPB2/436-261/11-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2011 r. (data wpływu 20 grudnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 marca 2012 r. (data wpływu 13 marca 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania powierniczej cesji wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania powierniczej cesji wierzytelności, a także w przedmiocie podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 2 marca 2012 r. nr ILPP2/443-1694/11-2/SJ, ILPB3/423-598/11-2/EK, ILPB2/436-261/11-2/MK, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 2 marca 2012 r., skutecznie doręczono dnia 5 marca 2012 r., zaś w dniu 13 marca 2012 r. (data nadania 12 marca 2012 r.), do tut. organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej Spółka) od trzech miesięcy prowadzi działalność gospodarczą w formie Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zajmującą się windykacją należności z tytułu nieopłacenia biletu na przejazd komunikacją miejską. Na Spółkę wierzytelności z tytułu niezapłaconych mandatów przenoszone są cesją przez podmiot, który obsługuje poszczególne miasta w zakresie kontroli posiadania przez pasażerów ważnego biletu na przejazd środkami komunikacji miejskiej (dalej zlecający). Przejęcie własności przez Spółkę odnośnie poszczególnych mandatów następuje z warunkiem rozwiązującym w postaci wyegzekwowania przez Spółkę należności wynikających z ww. tytułów, a zwrot wyegzekwowanych należności następuje w formie cesji zwrotnej. W przypadku częściowego wyegzekwowania należności umowa przeniesienia mandatów będzie się rozwiązywać w odpowiedniej części odzyskanej należności.

Zgodnie z umową zawartą między zlecającym windykację mandatów, a Spółką uprawniona jest ona do zatrzymania z momentem zajścia warunku rozwiązującego kwoty 7,5% wyegzekwowanej należności, z tytułu poszczególnych mandatów. Wskazana kwota 7,5% jest kwotą netto powiększoną o podatek VAT w oparciu o fakturę doręczoną zlecającemu windykację mandatów. Ponadto, zgodnie z umową Spółka była uprawniona do wystawienia faktur zaliczkowych. Zgodnie z tym zapisem Spółka wystawiła zlecającemu fakturę zaliczkową na poczet przyszłego wynagrodzenia w kwocie 9 000 zł netto, odprowadzając stosowny podatek VAT do Urzędu Skarbowego.

Na koniec każdego miesiąca Spółka potrąca 7,5% wynagrodzenia z wyegzekwowanych sum dokonując cesji zwrotnej reszty kwot. W związku z powyższym Spółka wystawiła zlecającemu windykację fakturę VAT, w której określa ilość, poszczególne windykacje, należności oraz rozliczenie wynikające z częściowej spłaty faktury zaliczkowej. W rubryce faktury odnoszącej się do kwoty do zapłaty Spółka wpisuje zero rozliczając uzyskaną zaliczkę.

Przykład:

W oparciu o powyższy stan faktyczny Spółka wystawia zlecającemu fakturę w kwocie 150 zł netto + podatek VAT - z adnotacją, iż jest to spłata faktury zaliczkowej np. nr 01/2011.

W związku z powyższą spłatą wierzytelność zlecającego wobec Spółki zmniejsza się do kwoty 8 850 zł netto. Spółka w ten sposób umorzy całość swojego zadłużenia wynikającego z faktury zaliczkowej.

W uzupełnieniu wniosku - w zakresie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych - Spółka wskazała, że zawarła ze zlecającym w dniu 11 lipca 2011 r. umowę o współpracy stanowiącą umowę nienazwana. Zgodnie z jej postanowieniami zlecający, co miesiąc przekazuje Spółce stosownym aneksem własność określonych wierzytelności, a Spółka zobowiązuje się do ich windykacji. Zobowiązania pomiędzy stronami powstają z momentem skutecznej windykacji, kiedy to Spółka zatrzymuje 7,5% tytułem wynagrodzenia, a zwraca pozostałą część wierzytelności odzyskanej. Zdaniem Wnioskodawcy powyższe nie stanowi czynności prawnej w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy cesja powiernicza podlega zwolnieniu z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.), nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, zwolniona od podatku od towarów i usług, z ustawowo zastrzeżonymi wyjątkami. Z uwagi na fakt, iż cesja wierzytelności podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT zwolniona jest również z podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Zatem, jak z powyższego wynika, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Ponadto, szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

W myśl art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1963 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Jak zostało wyżej wskazane zakres przedmiotowy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych jest ściśle określony, ma charakter zamknięty, co oznacza, że nie może być on rozszerzany w drodze wykładni na inne jeszcze czynności, nawet gdy te inne czynności cywilnoprawne pozwalają w obrocie gospodarczym osiągnąć skutki (prawne, ekonomiczne) takie same bądź zbliżone, co czynności objęte zakresem analizowanej ustawy.

Dla rozstrzygnięcia kwestii, czy opisana we wniosku cesja podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych kluczowe znaczenie ma zatem odpowiedź na pytanie, czy dokonany przelew praw przybierze postać jednej z umów, o której mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Jeśli tak, cesja jako forma, np. sprzedaży prawa majątkowego, będzie podlegała opodatkowaniu tymże podatkiem, jeśli natomiast nie ma formy żadnej z wymienionych w powołanym przepisie umów, a stanowi - tak jak wskazano w uzupełnieniu wniosku umowę o współpracę będącą umową nienazwaną - nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, gdyż czynność ta nie mieści się w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zatem skoro cesja wierzytelności w analizowanym przypadku będzie następować w oparciu o umowę o współpracę stanowiącą umowę nienazwaną, to z tytułu jej zawarcia nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych skutkujący koniecznością zapłaty podatku.

Powyższe jednocześnie oznacza, że w przedmiotowej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, zgodnie z którym nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Zauważyć bowiem należy, że powyższy przepis znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy konkretna czynność cywilnoprawna (np. umowa pożyczki) podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i jednocześnie jedna ze stron czynności z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług albo zwolniona od podatku od towarów i usług.

Zatem, skoro podejmowane przez Wnioskodawcę działania w ramach opisanej we wniosku umowy są neutralne podatkowo z punktu widzenia podatku od czynności cywilnoprawnych, to w sprawie nie może znaleźć zastosowania art. 2 pkt 4 analizowanej ustawy. W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie informuje się, że w zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób prawnych wniosek zostanie załatwiony odrębnymi rozstrzygnięciami.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.