ILPB2/436-260/10-2/MK - Czynności podejmowane w ramach umowy cash poolingu a PCC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 15 listopada 2010 r. (data wpływu 29 listopada 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 29 listopada 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu, a także podatku od towarów i usług w zakresie świadczenia usług oraz ustalenia podstawy opodatkowania usług świadczonych w ramach struktury cash-poolingu

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka, wraz z innymi spółkami wchodzącymi w skład Grupy (dalej: Grupa), planuje przystąpić do systemu kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Zgodnie z założeniami, uczestnikami planowanej struktury cash-poolingu rzeczywistego (z ang. zero-balancing cash-pooling) będą spółki będące rezydentami podatkowymi różnych krajów europejskich (dalej: Uczestnicy). Szczególnego rodzaju Uczestnikiem, pełniącym funkcję banku zarządzającego, będzie bank z siedzibą we Włoszech (dalej: Bank bądź Bank zarządzający). Obok wskazanego Banku z siedzibą we Włoszech, rozliczenia dokonywane będą także przez polski bank, należący do struktury grupy Banku z siedzibą we Włoszech. Polski bank pełnić będzie jednak jedynie funkcję techniczną/pomocniczą. Rozliczenia dokonywane w ramach cash-poolingu realizowane będą także za pomocą rachunków bankowych prowadzonych przez Bank włoski - Rachunki Rozrachunkowe. Wszyscy Uczestnicy posiadać będą zatem w Banku z siedzibą we Włoszech otwarte bieżące rachunki bankowe (dalej: Rachunki Bieżące), które będą wykorzystywane wyłącznie do rozliczeń w ramach struktury cash-poolingu.

Zgodnie z założeniem, bank pełniący funkcję techniczną/pomocniczą, przekazywać będzie ewentualne dzienne nadwyżki pojawiające się na koncie Spółki na rzecz Banku z siedzibą we Włoszech. z kolei, w razie wystąpienia dziennych niedoborów, Bank zarządzający - bank z siedzibą we Włoszech, dokonywać będzie wyrównania salda na konto Spółki prowadzone w banku polskim. Rachunek prowadzony w banku polskim posiadać będzie zatem jedynie charakter techniczny/pomocniczy. Wszelkie faktyczne operacje, związane z zarządzaniem płynnością, dokonywane będą jednak przez Bank zarządzający - bank z siedzibą we Włoszech.

Przystąpienie do systemu zarządzania płynnością nastąpi na skutek zawarcia nienazwanej umowy typu cash-poolingu, której celem jest polepszenie płynności finansowej spółek w prowadzonej działalności gospodarczej, jak również zmniejszenie kosztów finansowania zewnętrznego.

Zasadniczym elementem przedmiotowej umowy jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz zadłużeniem spółek - Uczestników biorących udział w procesie, w taki sposób, aby kwota odsetek płaconych z tytułu istniejącego zadłużenia była jak najmniejsza, a jednocześnie, aby dochody uzyskiwane przez spółki z posiadanych przez nie nadwyżek finansowych były wyższe od standardowego oprocentowania depozytów bankowych i innych standardowych bezpiecznych instrumentów finansowych. Celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest zatem takie wykorzystanie różnic w oprocentowaniu sald dodatnich i sald ujemnych na rachunkach Uczestników systemu oraz efektu skali, aby podmioty z zaangażowanej grupy czerpały z tego maksymalne korzyści.

Usługa cash poolingu będzie świadczona przez posiadający siedzibę we Włoszech Bank zarządzający przy współpracy z działającym w Polsce podmiotem powiązanym banku włoskiego. w tym celu Spółka, Bank zarządzający, jak i bank z siedzibą w Polsce zawrą stosowną umowę, na mocy której bank z siedzibą w Polsce (działający w Polsce podmiot powiązany Banku włoskiego), będzie odpowiedzialny za techniczną stronę struktury, tj. związaną z prowadzeniem rachunków Spółki i dokonywaniem operacji związanych z rachunkami biorącymi udział w strukturze cash-poolingu, zgodnie z treścią umowy i stosownymi wytycznymi Banku zarządzającego (dalej: umowa cash poolingu). Wskazane powyżej banki (polski i włoski) są podmiotami zewnętrznymi, które nie są powiązane kapitałowo lub/i osobowo ze Spółką.

W celu dokonania operacji cash-poolingu, Spółka zobowiązana będzie do otwarcia konta w Banku z siedzibą we Włoszech - banku należącego do tej samej grupy, do której należy Bank.

Wszyscy Uczestnicy będą posiadać w Banku z siedzibą we Włoszech otwarte Rachunki Bieżące, które będą wykorzystywane wyłącznie do rozliczeń w ramach struktury cash-poolingu. Spółka oraz podmioty powiązane (Uczestnicy) będą zatem posiadały rachunki bankowe, które będą brały udział w realizacji operacji objętych umową. Jeden z Uczestników, spółka z siedzibą we Włoszech, będzie pełnił w tej strukturze rolę Uczestnika - Właściciela Rachunku Głównego - Pool Leadera. Spółka z siedzibą we Włoszech jest nierezydentem w myśl prawa dewizowego. Uczestnik - Właściciel Rachunku Głównego (Pool Leader), będzie posiadał Rachunek Główny (Master Account).

Operacje na poszczególnych rachunkach będą mogły być realizowane do momentu, w którym dostępne saldo na rachunku danego Uczestnika zostanie wykorzystane w całości. Bank nie zrealizuje w myśl umowy żadnej dyspozycji, jeżeli miałoby to spowodować przekroczenie salda danego Uczestnika. Każdego dnia roboczego Bank przeprowadzi kolejno po sobie następujące czynności jako ostatnie operacje wykonane na rachunkach w danym dniu roboczym:

Spłaty Banku dokonywane przez Pool Leadera, jak również spłaty banku dokonywane przez Uczestników dodatnich, następować będą na podstawie zgody wyrażonej przez Uczestników, bez konieczności udzielania takiej zgody w odniesieniu do każdej z transakcji z osobna. Ponadto, w ramach usługi cash-poolingu, Bank będzie dokonywał alokowania odsetek należnych lub obciążających poszczególnych Uczestników. Na zlecenia Uczestników, Bank będzie dokonywał księgowania związanego z rozliczeniami wierzytelności i zobowiązań poszczególnych Uczestników względem Pool Leadera, powstałych w związku z realizacją opisanych wyżej czynności. z tytułu świadczenia powyżej wskazanych usług, Bank będzie pobierać prowizje i inne opłaty od każdego z Uczestników.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy opisana we wniosku usługa cash polingu świadczona na rzecz Spółki podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają jedynie czynności w tymże artykule enumeratywnie wymienione. Oznacza to, że każda czynność prawna, która nie została wymieniona w tym wyliczeniu pozostaje poza zakresem opodatkowania tym podatkiem. Niewątpliwym jest, iż celem ustawodawcy tworzącego opisywaną normę prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. Natura usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (usługi cash poolingu), świadczonej na podstawie Umowy, wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej. Umowa przewidująca świadczenie tej usługi (będąca umową nienazwana) nie jest jednak tożsama z żadną z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym, zdaniem Spółki, opisana powyżej Umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Poza zakresem opodatkowania tym podatkiem pozostaje również subrogacja stanowiąca podstawę prawną dla dokonywanych w ramach usługi transferów środków pieniężnych pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami.

Identyczne stanowisko w analogicznych sprawach zajęli w wydawanych w imieniu Ministra Finansów indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego Dyrektorzy Izb Skarbowych w:

* Katowicach (nr lBPB2/436-28/08/HS/KAN-1168/02/08 z dnia 5 maja 2008 r.),

* Bydgoszczy (nr ITPB1/436-12/07/AW z dnia 16 października 2007 r.),

* Warszawa (nr IPPB2/436-93/07-2/SP z dnia 22 listopada 2007 r. oraz nr IPPB2/436-293/08-2/MZ z dnia 28 października 2008 r.).

Biorąc pod uwagę powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie własnego stanowiska w sprawie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, w których - w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja "cash poolingu", jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. "Cash pooling" polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej. Dzięki tej usłudze można skompensować niedobory środków przedsiębiorstw należących do danej grupy nadwyżkami innych przedsiębiorstw należących do tej samej grupy oraz korzystnie zagospodarować nadwyżkę środków netto.

W przypadku "cash poolingu" mamy do czynienia przynajmniej z trzema podmiotami, a mianowicie: podmiotem posiadającym wolne środki finansowe, podmiotem posiadającym niedobór tych środków oraz bankiem występującym w roli pośrednika działającego we własnym imieniu.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot. Uczestnik "cash pooling" posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników "cash poolingu".

Reasumując, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy opisanej we wniosku dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "zero-balancing cash-pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym ani umowa ani czynności podejmowane przez Spółkę w ramach ww. umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie tut. Organ informuje, że powołane przez Wnioskodawcę interpretacje indywidualne wydane zostały w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Ponadto informuje się, że w dniu 24 lutego 2011 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie w przedmiocie podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.