ILPB2/436-250/10-2/MK - Obowiązki notariusza, jako płatnika podatku od czynności cywilnoprawnych, w przypadku umowy ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego na rzecz osoby niebędącej członkiem spółdzielni mieszkaniowej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani, przedstawione we wniosku z dnia 27 października 2010 r. (data wpływu 3 listopada 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązków płatnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 listopada 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie obowiązków płatnika.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółdzielnie mieszkaniowe zlecają Wnioskodawczyni jako notariuszowi przygotowywanie aktów notarialnych w trybie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych zawierających umowy ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokali mieszkalnych w sytuacji wygaśnięcia spółdzielczych lokatorskich praw do takich lokali. Jak wskazuje Wnioskodawczyni, chociaż przepis ten literalnie rzecz ujmując odnosi się do członków spółdzielni mieszkaniowych, obecnie regułą jest stosownie go w stosunku do osób nie będących członkami spółdzielni mieszkaniowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy nabycie lokalu mieszkalnego w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przez osobę nie będącą członkiem spółdzielni mieszkaniowej jest zwolnione z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w przypadku, gdy spółdzielnie mieszkaniowe zlecają Jej, jako notariuszowi, przygotowywanie aktów notarialnych w trybie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych zawierających umowy ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokali mieszkalnych, w sytuacji wygaśnięcia spółdzielczych lokatorskich praw do takich lokali, nie ma wątpliwości, że nabywcą w takiej sytuacji jest członek spółdzielni, który spełnia kryteria zawarte w tym i następnych przepisach - jest to umowa "ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego" i nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Niezbędną w świetle art. 156 Kodeksu cywilnego causą dla takich umów (przeniesienia własności) jest członkowstwo nabywających lokale i obowiązek spółdzielni zaspokajania ich potrzeb mieszkaniowych. Przepis ten z punktu widzenia systemu prawa ma charakter wyjątkowy - stanowi lex specialis.

Rodzi się natomiast pytanie, czy wyjątek ustanowiony w art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych znajduje uzasadnienie do osób nie będących członkami spółdzielni. Czy zastosowanie tego artykułu do ww. osób nie stanowi nadużycia prawa i niedopuszczalnej wykładni rozszerzającej. Czy umowa zawierana przez spółdzielnię mieszkaniową z osobą nie będącą członkiem spółdzielni nie stanowi zbycia w drodze umowy sprzedaży podlegającej podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Według Wnioskodawczyni, umowa z osobą nie będącą członkiem spółdzielni nie jest objęta zakresem art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, lecz artykułem 535 Kodeksu cywilnego i jako taka podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Zgodnie z art. 10 ust. 2 ww. ustawy, notariusze są płatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych dokonywanych w formie aktu notarialnego.

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 z późn. zm.), w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego spółdzielnia, z zastrzeżeniem art. 15, ogłasza nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opróżnienia lokalu, zgodnie z postanowieniami statutu, przetarg na ustanowienie odrębnej własności tego lokalu, zawiadamiając o przetargu w sposób określony w statucie oraz przez publikację ogłoszenia w prasie lokalnej. Pierwszeństwo w nabyciu lokalu mają członkowie, którzy nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych i zgłoszą gotowość zawarcia umowy o ustanowienie i przeniesienie odrębnej własności tego lokalu. W przypadku zgłoszenia się kilku uprawnionych, pierwszeństwo ma najdłużej oczekujący. Warunkiem przeniesienia odrębnej własności lokalu na takiego członka jest wpłata wartości rynkowej lokalu.

W świetle powyższego, jeżeli ustanowienie i przeniesienie własności lokalu następuje w trybie i na zasadach określonych w art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, to umowa ustanowienia i przeniesienia prawa odrębnej własności do lokalu mieszkalnego nie będzie opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Umowa taka nie jest bowiem umową sprzedaży ani inną umową wymienioną w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z tym, jako nie wymieniona w zamkniętym katalogu art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Tym samym Wnioskodawczyni jako notariusz, z tytułu sporządzenia aktu notarialnego nabycia lokalu mieszkalnego w trybie art. 11 ust. 2 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych przez osobę nie będącą członkiem spółdzielni mieszkaniowej, nie będzie zobowiązana do pobrania podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.