ILPB2/436-238/12-3/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 17 maja 2012 r., uzupełnionym pismem z dnia 29 sierpnia 2012 r. (data wpływu 31 sierpnia 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania cesji wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 maja 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług oraz w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 1 #61485; § 3 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 10 sierpnia 2012 r. nr ILPP1/443-453/12 -2/HW, ILPB3/423-194/12-2/EK, wezwano Wnioskodawcę do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawcę, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 10 sierpnia 2012 r., skutecznie doręczono dnia 22 sierpnia 2012 r., a zatem wyznaczony termin udzielenia odpowiedzi upłynął z dniem 29 sierpnia 2012 r. i w tym czasie Wnioskodawca nie uzupełnił braków formalnych wniosku. Odpowiedź na ww. wezwanie wpłynęła w dniu 31 sierpnia 2012 r. (data nadania w Urzędzie Poczty Polskiej 30 sierpnia 2012 r.)

Mając na uwadze powyższe w dniu 4 września 2012 r. wydano postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia nr ILPP1/443-453/12-4/HW, ILPB3/423-194/12-4/EK.

Jednocześnie w nadesłanej po terminie korespondencji Wnioskodawca rozszerzył zakres złożonego wniosku, bowiem przedstawił w nim pytanie a także własne stanowisko w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego odnośnie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego - ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.).

W tym miejscu należy, jednak wskazać, że choć nadesłana korespondencja (uzupełnienie wniosku) nie wywoła skutków prawnych na gruncie ww. spraw w zakresie podatku od towarów i usług oraz podatku dochodowego od osób prawnych, to nie ulega wątpliwości, iż w dacie wpływu rzeczonego pisma do Biura KIP w Lesznie, tj. w dniu 31 sierpnia 2012 r. Wnioskodawca zainicjował postępowanie w przedmiocie wydania interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca od ośmiu miesięcy prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zajmującą się windykacją należności z tytułu nieopłacenia biletu na przejazd komunikacją miejską. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca zawarł w dniu 11 lipca 2011 r. umowę o współpracy z firmą zajmującą się obsługą poszczególnych miast w zakresie kontroli posiadania przez pasażerów ważnego biletu na przejazd środkami komunikacji miejskiej (dalej: zlecający). Zawarta umowa o współpracy stanowi umowę nienazwaną. Zgodnie z jej postanowieniami zlecający, co miesiąc przekazuje Wnioskodawcy stosownym aneksem własność określonych wierzytelności, Wnioskodawca zobowiązuje się do ich windykacji. Zobowiązania pomiędzy stronami powstają z momentem skutecznej windykacji, kiedy to Wnioskodawca zatrzymując 7,5% tytułem wynagrodzenia zwraca pozostałą część wierzytelności odzyskanej. Zwrot wyegzekwowanych należności następuje w formie cesji zwrotnej. W przypadku częściowego wyegzekwowania należności umowa przeniesienia mandatów będzie się rozwiązywać w odpowiedniej części odzyskanej należności.

Zgodnie z postanowieniami umownymi zawartymi między zlecającym windykację mandatów a Wnioskodawcą "Spółka (Wnioskodawca) uprawniona będzie do zatrzymywania z momentem zajścia warunku rozwiązującego, o którym mowa w § 3 (umowy zawartej między zlecającym a Wnioskodawcą), kwoty 7,5% wyegzekwowanej należności, z tytułu poszczególnej wierzytelności. Wskazana kwota będzie kwotą netto powiększoną o podatek VAT w oparciu o fakturę doręczoną Zlecającemu przez Spółkę."

Zgodnie z powyższym zapisem umownym Wnioskodawca jest uprawniony do zatrzymania z momentem zajścia warunku rozwiązującego kwoty 7,5% wyegzekwowanej należności, z tytułu poszczególnych mandatów. Wskazana kwota 7,5% jest kwotą netto powiększoną o VAT w oparciu o fakturę doręczoną zlecającemu windykację mandatów. Ponadto zgodnie z umową Wnioskodawca był uprawniony do wystawienia faktur zaliczkowych. Zgodnie z tym zapisem Wnioskodawca wystawił zlecającemu fakturę zaliczkową na poczet przyszłego wynagrodzenia w kwocie 9 000,00 zł netto. Wystawione przez Wnioskodawcę na rzecz zlecającego faktury zaliczkowe wiązały się z faktycznym otrzymaniem kwoty zaliczki. Faktury były wystawiane w terminie 7 dni od otrzymania zaliczki.

Kwota 9 000,00 zł zaliczki odpowiada wynagrodzeniu jakie na mocy umowy ma otrzymać w nieokreślonym dokładnie terminie Wnioskodawca. Wynagrodzenie te odpowiada 7,5% wartości przekazanych wierzytelności, które uda się skutecznie odzyskać. Wnioskodawca na mocy umowy zatrzymuje po skutecznej egzekucji tytułem wynagrodzenia 7,5% uzyskanych sum zwracając resztę cesji na rzecz kontrahenta. W konsekwencji 7,5% wynagrodzenia z wartości wierzytelności odzyskanych odpowiada 9.000,00 zł zaliczki otrzymanej tytułem wynagrodzenia jednakże termin rozliczenia zaliczki zależy od skutecznych czynności windykacyjnych Wnioskodawcy.

Wnioskodawca jest zobowiązany do spłaty należności wynikających z faktur zaliczkowych. Na końcu każdego miesiąca zlicza swój dochód wynikający z pomnożenia kwoty wyegzekwowanej przez 7,5% (dochód wnioskodawcy wynikający z umowy ze zlecającym) następnie wystawia firmie zlecającej windykację fakturę VAT w której określa ilość osób wobec których przeprowadzono skuteczną windykację należności oraz rozliczenie wynikające z częściowej spłaty faktury zaliczkowej. W rubryce faktury odnoszącej się do kwoty do zapłaty wnioskodawca wpisuje zero. Wnioskodawca ma zamiar wystawiać w ten sposób faktury do momentu całkowitej spłaty kwoty zaliczki.

Przykład:

W oparciu o powyższy stan faktyczny wnioskodawca wystawia zlecającemu fakturę w kwocie 150 zł netto + podatek VAT #61485; z adnotacją, iż jest to spłata faktury zaliczkowej np. nr 01/2011. W związku z powyższą spłatą wierzytelność zlecającego wobec wnioskodawcy zmniejsza się do kwoty 8 850,00 zł netto. Wnioskodawca w ten sposób spłaci całość swojego zadłużenia wynikającego z faktury zaliczkowej.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy cesja wierzytelności do jakiej dochodzi między Wnioskodawcą, a jego kontrahentem podlega zwolnieniu z podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 399 z późn. zm.), nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, zwolniona od podatku od towarów i usług, z ustawowo zastrzeżonymi wyjątkami. Z uwagi na fakt, iż cesja wierzytelności podlega zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT zwolniona jest również z podatku od czynności cywilnoprawnych. W przypadku Wnioskodawcy któremu kontrahencie przekazują wierzytelności w formie cesji wierzytelności oraz przepisami wskazanymi powyżej #61485; cesja wierzytelności podlega zwolnieniu z podatku VAT, zatem tym samym, zgodnie z ww. przepisem podlega zwolnieniu z podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają:

Zatem, jak z powyższego wynika, ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Ponadto, szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Dokonując oceny opisanej we wniosku czynności cywilnoprawnej z punktu widzenia jej opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych rozstrzygnąć należy również kwestię opodatkowania takiej czynności podatkiem od towarów i usług. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

Z kolei według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez "podatek od towarów i usług" rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich. Z kolei stosownie do art. 1a pkt 5 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych "państwo członkowskie" to państwo członkowskie Unii Europejskiej lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strona umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Przepis ten - art. 2 pkt 4 #61485; ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Z jego treści wynika zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zauważyć jednak należy, że przepis ten znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy konkretna czynność cywilnoprawna objęta jest zakresem przedmiotowym ustawy (np. cesja wierzytelności zawarta na podstawie umowy sprzedaży) i jednocześnie jedna ze stron czynności z tytułu dokonania tej czynności jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług albo zwolniona od podatku od towarów i usług. Za słusznością powyższego przemawia również fakt umiejscowienia obu analizowanych przepisów w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy ma pierwszeństwo przed art. 2 pkt 4.

Z kolei z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością od ośmiu miesięcy prowadzi działalność gospodarczą w przedmiocie windykacji należności z tytułu nieopłacenia biletu na przejazd komunikacją miejską. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W tym celu Wnioskodawca zawarł w dniu 11 lipca 2011 r. umowę o współpracy z firmą zajmującą się obsługą poszczególnych miast w zakresie kontroli posiadania przez pasażerów ważnego biletu na przejazd środkami komunikacji miejskiej (dalej: zlecający). Zawarta umowa o współpracy stanowi umowę nienazwaną. Zgodnie z jej postanowieniami zlecający, co miesiąc przekazuje Wnioskodawcy stosownym aneksem własność określonych wierzytelności, Wnioskodawca zobowiązuje się do ich windykacji. Zobowiązania pomiędzy stronami powstają z momentem skutecznej windykacji, kiedy to Wnioskodawca zatrzymując 7,5% tytułem wynagrodzenia zwraca pozostałą część wierzytelności odzyskanej. Zwrot wyegzekwowanych należności następuje w formie cesji zwrotnej. W przypadku częściowego wyegzekwowania należności umowa przeniesienia mandatów będzie się rozwiązywać w odpowiedniej części odzyskanej należności.

Zgodnie art. 509 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1963 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. W myśl art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego przelew wierzytelności może odbywać się na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Jak z powyższego wynika podstawą prawną, na mocy której zlecający co miesiąc przekazuje Wnioskodawcy stosownym aneksem własność określonych wierzytelności jest umowa nienazwana.

Zatem, mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego, a także fakt, że w myśl wyżej cytowanego art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzytelność może być przeniesiona na podstawie: umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, wreszcie okoliczność, iż opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności enumeratywnie wymienione w art. 1 tej ustawy, to opisana we wniosku cesja wierzytelności dokonywana na podstawie umowy nienazwanej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym przedmiotowe czynności nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.