ILPB2/436-218/10-3/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 września 2010 r. (data wpływu 30 września 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14 grudnia 2010 r. (data wpływu 16 grudnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania nabycia tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką - jest prawidłowe.

W dniu 30 września 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie opodatkowania nabycia tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości obciążonej hipoteką.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 15 lipca 2008 r. Wnioskodawca wraz z żoną nabyli na prawach wspólności ustawowej samodzielny lokal mieszkalny o powierzchni 56,14 m² za cenę brutto 269.472,00 zł (sprzedającym była spółka będąca płatnikiem podatku VAT, a sprzedawany lokal został zwolniony z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług).

Zainteresowany i Jego żona na przedmiotowym lokalu ustanowili hipotekę umowną kaucyjną do kwoty 559.054,77 zł na rzecz banku, tytułem zabezpieczenia spłaty kredytu udzielonego im na podstawie umowy kredytowej z dnia 1 lipca 2008 r. wraz z odsetkami i innymi kosztami.

W dniu 21 stycznia 2010 r. wyrokiem sądu okręgowego orzeczono rozwód między małżonkami, w związku z czym ustała pomiędzy nimi wspólność ustawowa a udziały w majątku wspólnym są równe.

Zainteresowany zamierza zawrzeć z byłą żoną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości oraz przeniesienia na Niego własności całości mieszkania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z nabyciem w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności przez Wnioskodawcę udziału wynoszącego 1/2 części we współwłasności nieruchomości (lokalu mieszkalnego), przez co staje się On jedynym właścicielem powinien zostać pobrany podatek od spadków i darowizn, jeżeli tak to w jakiej wysokości.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z ust. 6 art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Jeżeli przyjąć wartość mieszkania z dnia sprzedaży, tj. na kwotę 269.472,00 zł, wartość udziału przypadającego na każdego z byłych małżonków wynoszącego 1/2 części wyniesie 134.736,00 zł za każdy udział natomiast hipoteka ustanowiona na przedmiotowym lokalu stanowi ciężar podlegający potrąceniu przy ustalaniu podstawy opodatkowania zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy ("podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość)"). W związku z tym, że czysta wartość stanowiąca podstawę opodatkowania stanowiłaby kwotę ujemną nie nastąpi przyrost wartości nieruchomości w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy a zatem nie ma możliwości obliczenia podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl z art. 1 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768), podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

Zniesienie współwłasności polega na dokonaniu podziału rzeczy wspólnej. Nowe rzeczy powstałe w wyniku podziału fizycznego stanowią wyłączną własność poszczególnych współwłaścicieli. W świetle przepisów art. 211 i 212 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) zniesienie współwłasności może nastąpić przez:

* podział fizyczny rzeczy wspólnej (podział polegający na przyznaniu każdemu ze współwłaścicieli wyodrębnionej części rzeczy, np. działek, w przypadku gdy przedmiotem tej czynności cywilnoprawnej jest nieruchomość),

* przyznanie rzeczy jednemu lub niektórym ze współwłaścicieli,

* sprzedaż rzeczy wspólnej zwana podziałem cywilnym (nie mamy do czynienia z odpłatnym zniesieniem współwłasności, gdyż uzyskana wówczas cena dzielona jest odpowiednio w stosunku do udziałów we współwłasności).

Na podstawie art. 211 ww. ustawy każdy ze współwłaścicieli może żądać, aby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że występuje sytuacja, w której podział byłby sprzeczny z przepisami społeczno - gospodarczymi, przeznaczeniem rzeczy lub skutkowałby istotną zmianą tej rzeczy, zmniejszeniem jej wartości, albo zniszczeniem.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy przy nieodpłatnym zniesieniu współwłasności ciąży na nabywcy rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nieodpłatnego zniesienia współwłasności obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zawarcia umowy albo ugody lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu, jeżeli ich skutkiem jest nieodpłatne zniesienie współwłasności.

Zgodnie z art. 7 ust. 6 powyższej ustawy przy nabyciu w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności podstawę opodatkowania stanowi wartość rzeczy lub praw majątkowych, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy.

Przy obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn należy mieć na względzie przepis art. 7 ust. 1 ustawy, w myśl którego podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Oznacza to, że z punktu widzenia ustalania podstawy opodatkowania długi i ciężary pomniejszają wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych. Pojęcie długów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Ciężarem w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza wartość rynkową tej rzeczy lub prawa.

W myśl art. 9 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn podlega nabycie przez nabywcę od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej 4.902 zł - jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż w dniu 15 lipca 2008 r. Wnioskodawca wraz z żoną nabyli na prawach wspólności ustawowej samodzielny lokal mieszkalny za cenę brutto 269.472,00 zł, na którym ustanowili hipotekę umowną kaucyjną do kwoty 559.054,77 zł na rzecz banku, tytułem zabezpieczenia spłaty kredytu udzielonego im na podstawie umowy kredytowej z dnia 1 lipca 2008 r. wraz z odsetkami i innymi kosztami.

W dniu 21 stycznia 2010 r. wyrokiem sądu okręgowego orzeczono rozwód między małżonkami, w związku z czym ustała pomiędzy nimi wspólność ustawowa a udziały w majątku wspólnym są równe.

Zainteresowany zamierza zawrzeć z byłą żoną umowę nieodpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości oraz przeniesienia na Niego własności całości mieszkania.

Wnioskodawca wskazał, iż w związku z tym, że czysta wartość stanowiąca podstawę opodatkowania stanowiłaby kwotę ujemną nie nastąpi przyrost wartości nieruchomości w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał nabywcy a zatem nie ma możliwości obliczenia podatku.

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

W świetle powołanych przepisów, w przypadku nabycia nieruchomości obciążonej hipoteką, jak w niniejszej sprawie, obciążenie to stanowi ciężar w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W konsekwencji, wartość nieruchomości powinna być pomniejszona o kwotę wierzytelności zabezpieczonej hipoteką.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego i przytoczone przepisy prawne stwierdzić należy, iż w przypadku gdy wartość ciężaru (w tym przypadku hipoteki) przewyższa wartość rynkową - z chwili powstania obowiązku podatkowego - nabytego w następstwie zniesienia współwłasności udziału w nieruchomości, w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności, który przed jej zniesieniem przysługiwał Zainteresowanemu, obowiązek podatkowy z tytułu nieodpłatnego zniesienia współwłasności w powyższej sprawie nie wystąpi.

Ponadto, zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Wydając interpretację w trybie ww. przepisu organ nie oblicza wysokości należnego podatku.

W związku z tym Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie ustosunkował się do przedstawionych przez Wnioskodawcę obliczeń.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.