ILPB2/436-151/13-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 21 maja 2013 r. (data wpływu 24 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki - jest prawidłowe.

W dniu 24 maja 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy pożyczki.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest podmiotem gospodarczym (czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług) prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie:

* działalność związana z oprogramowaniem,

* przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność,

* działalność rachunkowo-księgowa; doradztwo podatkowe,

* pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania.

W związku z tym, że Spółka dysponuje wolnymi środkami pieniężnymi, rozważa w przyszłości możliwość udzielania w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, pożyczek pieniężnych zarówno osobom fizycznym, jak i osobom prawnym. Ta działalność związana z usługami finansowymi o PKD 64.92 Z zostanie przez Spółkę zgłoszona do KRS jako kolejny rodzaj prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Spółka planuje udzielanie tych pożyczek na zasadach komercyjnych. Pożyczki będą udzielane ze środków pieniężnych zgromadzonych w toku prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Wszystkie umowy pożyczki będą zawierały w swej treści informację, że pożyczkodawca udziela ich w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Spółka na chwilę obecną nie jest w stanie określić rozmiarów dochodów z odsetek, jak i liczby podmiotów, które zwrócą się do Spółki o taką pożyczkę, dlatego trudno jest stwierdzić, czy czynności udzielania pożyczek będą miały charakter incydentalny, czy też będą one wykonywane z dużą częstotliwością, a dochody z odsetek będą miały istotny wpływ na rozwój Spółki. Początkowo ze względu na ograniczoną ilość środków pieniężnych Spółka planuje udzielać maksymalnie cztery pożyczki na rok. Niewątpliwie jednak Spółka będzie konsekwentnie dążyć do pozyskania większej ilości klientów w przyszłości, a udzielane pożyczki nie będą miały charakteru okazjonalnego lecz będą efektem prowadzonej przez Spółkę akcji informacyjnej. Spółka zamierza dołożyć wszelkich niezbędnych starań, by świadczone przez nią usługi pośrednictwa finansowego nosiły cechy systematyczności i zorganizowanego, ciągłego działania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przedstawione okoliczności będą bezspornie wskazywać na fakt, że udzielanie pożyczek odbywać się będzie w ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a ich udzielanie będzie uznane za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, a co za tym idzie będą korzystać z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, powyżej opisane czynności udzielania pożyczek będą podlegały regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, a to będzie skutkowało wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Spółka uważa tak, ponieważ w jej opinii, udzielanie przez nią oprocentowanych pożyczek stanowi czynności mieszczące się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Dodatkowo przedmiotowe usługi mieszczą się w zakresie czynności, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy, więc będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. W rezultacie powyższe czynności będą korzystać z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wszystkie opisane w zdarzeniu przyszłym okoliczności towarzyszące zawieraniu umów pożyczek jednoznacznie będą wskazywać, że Spółka zawodowo prowadzi działalność gospodarczą w tym zakresie, gdyż taki jest między innymi profil jej działalności (wpis do KRS), a podstawowym celem ich zawierania będzie wyłącznie dążenie do uzyskania dochodu z tytułu odsetek. Dlatego też w odniesieniu do takich czynności, Spółka zawsze będzie występować w charakterze podatnika podatku od towarów i usług i w odniesieniu do każdej z zawieranych przez Spółkę umów pożyczek powstanie obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług, gdyż wykonane usługi będą usługami pośrednictwa finansowego zwolnionego z tego podatku. W konsekwencji zostaną spełnione warunki określone w art. 2 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pozwalające na wyłączenie od opodatkowania tym podatkiem przedmiotowych umów pożyczek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 oraz art. 4 pkt 7 obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej i ciąży na biorącym pożyczkę.

Artykuł 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Do elementów znamionujących umowę pożyczki należy obowiązek jej zwrotu. Przy czym, nie tyle dotyczy to oznaczenia terminu zwrotu, ile zaznaczenia samego obowiązku zwrotu - który, jak wskazuje się w orzecznictwie, w myśl art. 720 § 1 ww. ustawy, jest elementem przedmiotowo istotnym dla tego rodzaju umowy, bez którego nie ma umowy pożyczki. W zależności od tego, jak zostanie ukształtowana przez strony umowa pożyczki, może ona przyjąć postać umowy nieodpłatnej bądź też odpłatnej, gdzie pożyczkobiorca zobowiązany będzie do zapłaty odsetek. Umowa pożyczki jest umową konsensualną. Dochodzi do skutku poprzez zgodne oświadczenia woli.

Ponadto, zauważyć również należy, że stosownie do ww. art. 720 Kodeksu cywilnego przedmiotem umowy pożyczki są tylko pieniądze i rzeczy oznaczone co do gatunku. Przepis ten nie ustanowił zatem praw majątkowych jako przedmiotu pożyczki, a skoro tak, należy przyjąć, że pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach. Zgodnie z powszechnym w orzecznictwie poglądem pieniądze to rzeczy o szczególnych właściwościach, których wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z określenia i gwarancji państwa, uznających je za prawny środek płatniczy. W rezultacie przedmiotem umowy pożyczki pieniężnej są rzeczy o szczególnym charakterze (pieniądze). Ani wydanie przedmiotu pożyczki, ani prawo dochodzenia jego wydania nie zmienia konsensualnego charakteru umowy pożyczki, zatem forma przekazania przedmiotu umowy nie wpływa na ważność zawartej umowy. Umowa pożyczki jest ważna i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych niezależnie od wydania pieniędzy.

Natomiast zgodnie z art. 1 ust. 4 ww. ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, w tym umowy pożyczki, jeżeli ich przedmiotem są:

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że umowa pożyczki podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeżeli w chwili zawarcia umowy jej przedmiot, tj. pieniądze znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wówczas nie ma znaczenia, gdzie umowa zostaje zawarta i gdzie mają miejsce zamieszkania (siedzibę) strony umowy.

Pożyczka będzie również podlegała podatkowi od czynności cywilnoprawnych, jeśli pieniądze będące przedmiotem pożyczki w chwili jej zawarcia znajdują się za granicą oraz nabywca - pożyczkobiorca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a czynność została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednak dokonując oceny opisanej we wniosku czynności cywilnoprawnej z punktu widzenia jej opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych rozstrzygnąć należy również kwestię opodatkowania takiej czynności podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi nie podlegają czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności jest:

o umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

o (uchylone),

o umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z kolei według definicji zawartej w art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przez "podatek od towarów i usług" rozumie się podatek nakładany ustawą z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Przepis ten - art. 2 pkt 4 - ustanawia zasadę, że podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają wyłącznie czynności cywilnoprawne podejmowane w ramach obrotu nieprofesjonalnego, natomiast obrót zawodowy (profesjonalny) objęty został podatkiem od towarów i usług. Z jego treści wynika zasada rozgraniczenia obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych od obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług, jak również zasada wzajemnego wykluczenia tych obowiązków. Powyższe oznacza, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne, których dokonanie rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Zauważyć jednak należy, że przepis ten znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy konkretna czynność cywilnoprawna objęta jest zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (np. umowa pożyczki) i jednocześnie jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług albo zwolniona od tego podatku.

W związku z tym podkreślić należy, że jakkolwiek zapytanie Spółki dotyczy opodatkowania planowanej pożyczki podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy powyższe czynności podlegają regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia jej podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Objęcie tych czynności podatkiem od towarów i usług lub zwolnienie ich od tego podatku skutkuje wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ww. ustawy.

W przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania pożyczek, w dniu 12 sierpnia 2013 r. wydane zostało odrębne rozstrzygnięcie nr ILPP2/443-456/13-2/SJ, w którym Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów uznał, że " (...) przyszłe udzielanie przez Spółkę oprocentowanych pożyczek należy uznać za wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, w konsekwencji czego przyszłe udzielanie pożyczek uznać należy za świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy. Udzielenie pożyczki przez podatnika podatku VAT będzie czynnością mieszczącą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, jako odpłatne świadczenie usług, przy czym korzystać będzie ze zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku od towarów i usług."

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie znajdzie zastosowanie art. 2 pkt 4 lit. b ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W konsekwencji udzielone pożyczki nie podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W niniejszej interpretacji rozpatrzono wniosek w części dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych. Natomiast wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług rozpatrzony został odrębnym pismem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.