ILPB2/436-142/10-2/MK - Możliwość opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych umowy cash poolingu.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 22 czerwca 2010 r. (data wpływu 28 czerwca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash poolingu - jest prawidłowe.

W dniu 28 czerwca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy Cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

"A" Sp. z o.o. z siedzibą w Y (dalej: Spółka) jest spółką grupy "B" (dalej: Grupa), prowadzącą działalność w zakresie produkcji i sprzedaży sprzętu gospodarstwa domowego.

Na podstawie umowy cash poolingu (Umowa cash poolingu) z holenderskim bankiem (dalej: Bank), Spółka będzie brała udział w systemie zarządzania płynnością finansową, przygotowanym dla Grupy przez Bank. Inicjatorem opisywanej usługi cash poolingu jest niepowiązany ze Spółką Bank, który w ramach prowadzonej działalności gospodarczej oferuje usługi zarządzania płynnością finansową.

W ramach organizowanej przez Bank usługi cash poolingu, Spółka, która posiada rachunki bankowe (Rachunki Lokalne) w polskim banku (Bank Polski), przystępując do Umowy cash poolingu jest zobowiązana założyć rachunek lub rachunki bankowe w Banku w Holandii (Rachunki Operacyjne), w celu uzyskania możliwości korzystania z usług cash poolingu oferowanych przez Bank. Rachunki Operacyjne będą służyć do przeprowadzania rozliczeń pomiędzy Spółką a Bankiem, a także umożliwią funkcjonowanie Spółki w systemie cash poolingu oferowanym przez Bank. Rachunki w Banku, w zależności od potrzeb, mogą być otwierane w różnych walutach (np.: EUR, GBP, PLN, HUF, CZK, CHF czy RUB).

Wszelkie operacje w ramach cash poolingu będą odbywały się z wykorzystaniem rachunków bankowych w Banku Polskim oraz rachunków w Banku.

Mechanizm usługi cash poolingu świadczonej przez Bank kształtuje się następująco:

* jeśli Spółka odnotuje na swoim Rachunku Lokalnym w Banku Polskim saldo dodatnie, Bank przekazuje Bankowi Polskiemu dokument, na podstawie którego nadwyżka środków przekazywana jest z Rachunku Lokalnego na Rachunek Operacyjny w Banku,

* jeśli Spółka odnotuje na swoim Rachunku Lokalnym w Banku Polskim saldo ujemne, Bank dokonuje stosownego przelewu środków z Rachunku Operacyjnego w Banku na Rachunek Lokalny w Banku Polskim,

* na podstawie Umowy cash poolingu, Bank umożliwia podmiotowi korzystającemu ze zorganizowanego przez Bank systemu cash poolingu uzyskanie negatywnego salda na jego własnym Rachunku Operacyjnym. Dopuszczalna kwota zadłużenia zależna jest od ilości środków zgromadzonych przez pozostałych uczestników systemu cash poolingu na ich własnych Rachunkach Operacyjnych (te zgromadzone środki stanowią pewnego rodzaju zabezpieczenie debetu). Dla potrzeb obliczenia dopuszczalnej kwoty debetu, każdego dnia Bank, wyłącznie dla potrzeb określenia łącznego salda na Rachunkach Operacyjnych wszystkich uczestników, przeliczy salda poszczególnych Rachunków Operacyjnych wyrażonych w różnych walutach na jedną walutę. Powyższy zabieg ma charakter czysto techniczny - nie dochodzi do żadnej konwersji środków Spółki na inną walutę.

Należy podkreślić, że w ramach systemu cash poolingu przepływy pieniężne będą odbywały się wyłącznie pomiędzy Rachunkami Lokalnymi i Rachunkami Operacyjnymi należącymi do tego samego uczestnika (w tym Spółki). Nie będzie przepływu środków pieniężnych pomiędzy Rachunkami Operacyjnymi poszczególnych uczestników systemu cash poolingu. Każdy z Rachunków Operacyjnych będzie oprocentowany. Za każdy dzień, w którym Bank udostępnia uczestnikowi systemu środki (poprzez debet na Rachunku Operacyjnym) uczestnik będzie obciążony odsetkami, oraz za każdy dzień, w którym na Rachunku Operacyjnym uczestnika występuje saldo dodatnie, uczestnik uzyska od Banku odsetki. Rozliczenie odsetek będzie następowało w okresach miesięcznych. Dla tych potrzeb w okresach miesięcznych Bank dokona matematycznego zsumowania sald na rachunkach poszczególnych podmiotów będących stronami Umowy cash poolingu. Zabieg ten nie powoduje żadnego przemieszczenia środków pomiędzy rachunkami Spółki i pozostałych uczestników. Następnie, w zależności od tego, czy łączne saldo na Rachunkach Operacyjnych wszystkich uczestników cash poolingu było w określonych dniach dodatnie, czy ujemne, Bank obliczając ostateczną wysokość odsetek należną Spółce (lub od Spółki) zastosuje różne formuły kalkulacji odsetek. Należy podkreślić, że rozliczenia w zakresie odsetek występują wyłącznie między Bankiem a Spółką. Spółka nie dokonuje żadnych rozliczeń pieniężnych z pozostałymi uczestnikami. Dodatkowo, w razie deficytu środków na Rachunku Lokalnym Spółki, Bank zasila ten rachunek ze środków pochodzących wyłącznie z Rachunku Operacyjnego Spółki, a w razie braku odpowiednich środków na tym rachunku, z debetu udostępnionego na tym Rachunku Operacyjnym przez Bank.

Należy dodać, że oprócz odsetek Bank może obciążać Spółkę dodatkowymi opłatami związanymi z poszczególnymi czynnościami wykonywanymi przez Bank na rzecz uczestników, a związanych m.in.: z utrzymaniem rachunku w ramach systemu cash poolingu, dokonywaniem przelewów etc.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych.

Czy Umowa cash poolingu, w ramach której będzie dochodziło do opisanych w stanie faktycznym przepływów finansowych i konsolidacji sald będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności wykonywane przez strony na podstawie Umowy cash poolingu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: ustawa o p.c.c.). Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności wymienione enumeratywnie w art. 1 ust. 1 ustawy o p.c.c. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji prawnej określonej czynności cywilnoprawnej stanowi jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym. Cash pooling, to - nieuregulowany dotąd w polskim prawie - rodzaj usług bankowych. Umowa konsolidacji rachunków bankowych polega na gromadzeniu przez podmiot zarządzający rachunkami (pool leadera), na zlecenie przedsiębiorcy (ów), ich środków finansowych na rachunku skonsolidowanym grupy i kompensowaniu przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty z niedoborami innych podmiotów należących do grupy. Podmiotem zarządzającym może być zarówno bank jak i inny podmiot.

Umowa cash poolingu co do zasady jest formą zarządzania finansami stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w inny sposób. Jej istotą jest optymalizacja wykorzystania środków będących w dyspozycji podmiotów, które są stronami umowy. Polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów - na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu w ten sposób zgromadzoną kwotą. W wyniku realizacji umowy cash poolingu dokonywane są czasowe przeniesienia kwot pieniężnych, ale tych przeniesień nie można uznać za czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności nie mogą być uznane za umowy pożyczki, bowiem nie wyczerpują znamion istotnych dla tego rodzaju umów. Zgodnie z art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący pożyczkę zobowiązuje się zwrócić tą samą ilość pieniędzy albo tą samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Jak wynika z powyższego, w operacjach typu cash pooling nie dochodzi do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości środków finansowych na określony w umowie podmiot. Strona umowy (m.in. Spółka) nie posiada wiedzy, czy jej środki zostaną wykorzystane i w jakiej wysokości. Dlatego nie występuje w tym przypadku kluczowy element umowy pożyczki, jakim jest przedmiot transakcji - ilość pieniędzy.

W opinii Spółki w przedstawionym stanie faktycznym umowa cash poolingu jako forma zarządzania wolnymi środkami finansowymi, nie mieści się w ramach katalogu czynności określonych w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu.

Tezę tę potwierdzono w szeregu interpretacji indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe.

W interpretacji z 13 sierpnia 2008 r., nr ILPB2/436-36/08-2/AJ Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził co następuje:

"Zawarcie umowy dotyczącej kompleksowego zarządzania płynnością finansową "cash pooling" nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. Tym samym czynności dokonywane w ramach umowy "cash poolingu nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych."

Podobne stanowisko organy podatkowe zaprezentowały również w:

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 23 lipca 2008 r., nr IPPB2/436-138/08-4/AS, oraz z 8 maja 2008 r., nr IPPB2/436-42/08-4/AS, jak również

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 czerwca 2008 r., nr ILPB2/436-13/08-4/AJ.

Spółka wskazuje, że również nowsze interpretacje organów podatkowych jednoznacznie potwierdzają brak opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych transakcji cash poolingu. Dla przykłady wymienić należy rozstrzygnięcia:

* Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 marca 2010 r., nr IPPB2/436-514/09-2/AF, z 25 lutego 2010 r., nr IPPB2/436-496/09-2/MZ, z 13 listopada 2009 r., nr IPPB2/436 -327/09-4/MS oraz z 8 października 2009 r., nr IPPB2/436-265/09-4/AF,

* Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 3 grudnia 2009 r., nr ILPB2/436-172/09-2/MK, z 18 września 2009 r., sygn. ILPB2/436-108/09-3/AJ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Spółkę interpretacji indywidualnych stwierdzić należy, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie mają one zastosowania w przedmiotowej sprawie.

Ponadto informuje się, że w przedmiocie podatku od towarów i usług w dniu 8 września 2010 r. wydano interpretacje indywidualnej w zakresach:

* opodatkowania czynności wykonywanych w systemie cash poolingu nr ILPP2/443 -964/10-2/ISN,

* ustalenia proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy VAT nr ILPP2/443-964/10-3/ISN.

Z kolei w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych w dniu 20 września 2010 r. wydano interpretacje indywidualne w zakresach:

* zastosowania przepisów art. 16 ust. 1 pkt 60 i pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w związku z zawartą umową cash poolingu nr ILPB4/423-64/10-2/DS,

* poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych, w związku z umową cash poolingu nr ILPB4/423-64/10-3/DS,

* wystąpienia cen transferowych oraz obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a ww. ustawy, w związku z zawarciem przez Spółkę umowy cash pooling nr ILPB4/423-64/10-4/DS.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.