ILPB2/436-14/08-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 5 marca 2008 r. (data wpływu 6 marca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie przedmiotu opodatkowania - jest prawidłowe.

W dniu 6 marca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie przedmiotu opodatkowania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Zgodnie z porozumieniem, Wnioskodawca (dalej Spółka) wystawił weksel własny na rzecz podmiotu będącego jego większościowym udziałowcem. Z chwilą otrzymania weksla remitent przekazał Zainteresowanemu kwotę niższą od sumy wekslowej, na którą opiewa weksel, o tzw. "dyskonto". Wysokość dyskonta została ustalona jako wysokość redyskonta weksli NBP powiększonego o 1% w stosunku rocznym. Weksel będzie domicylowany w banku i tam też zostanie przedstawiony do wykupu, w terminie w nim wskazanym. Ponadto weksel zawiera klauzule " na zlecenie" i "bez protestu". Wszelkie koszty związane z domicylowaniem weksla w banku, oraz zapewnieniem jego przyjęcia do inkasa przez bank ponosi Wnioskodawca.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opisana we wniosku transakcja powinna zostać potraktowana jako umowa pożyczki udzielona Zainteresowanemu przez jego udziałowca, a w konsekwencji uznana za zmianę umowy spółki, opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 0,5% podstawy opodatkowania, którą stanowi kwota pieniężna przekazana Spółce w zamian za weksel.

Zdaniem Wnioskodawcy, zapłata dokonana przez remitenta na rzecz Spółki w zamian za wystawiony przez Nią weksel własny nie może zostać uznana za umowę pożyczki. Zgodnie bowiem z porozumieniem łączącym Zainteresowanego z Jego większościowym udziałowcem brak jest podstaw do uznania, iż w przedmiotowym stanie faktycznym określone zostały chociażby esentialia negoti umowy pożyczki.

Według art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy określonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Tymczasem porozumienie zawarte między Zainteresowanym a jego udziałowcem większościowym wskazuje jedynie, iż remitent w zamian za otrzymany weksel przekazuje wystawcy kwotę pieniężną niższą od sumy wekslowej o kwotę tzw. "dyskonta". Zgodnie z tym porozumieniem ww. odbiorca weksla jest uprawniony do jego indosowania albo może sam przedstawić go do inkasa w terminie wykupu.

Jak zatem wynika z powyższego, porozumienie zawarte między Wnioskodawcą a jego większościowym udziałowcem wprost przewiduje możliwość, iż kwota zapłacona przez niego za weksel jego wystawcy nigdy nie zostanie zwrócona remitentowi przez Zainteresowanego.

Zobowiązanie wekslowe jest bowiem zobowiązaniem abstrakcyjnym to znaczy niezależnym od kauzy, podczas gdy umowa pożyczki jest zobowiązaniem kauzalnym.

Podział czynności prawnych na czynności kauzalne i abstrakcyjne jest jednym z podstawowych podziałów czynności prawnych. O ile czynności abstrakcyjne są pewnym wyjątkiem w systemie prawa polskiego, o tyle czynności kauzalne są zasadą. Najdonioślejszą różnicą między czynnością abstrakcyjną a czynnością kauzalną jest brak w odniesieniu do tej pierwszej, możliwości uznania jej za nieważną z uwagi na sprzeczną z prawem kauzę, a zatem w uproszczeniu "przyczynę" dokonania czynności. O ile bowiem pożyczka udzielona w zamian za czyn niedozwolony, a więc np. w zamian za dokonanie rozboju na zlecenie, będzie nieważna, o tyle czynność przekazania weksla w zamian za dokonanie rozboju na zlecenie będzie ważna i spowoduje powstanie wiążącego prawnie stosunku wekslowego.

Abstrakcyjność zobowiązania wekslowego nie wyklucza istnienia stosunków pozawekslowych, jednakże byt prawny tych ostatnich jest obojętny dla treści i bytu zobowiązania wekslowego, które od momentu powstania uzyskuje pełną niezależność. Oznacza to, że roszczenie wekslowe jest niezależne od istnienia i skuteczności roszczeń z ewentualnego stosunku podstawowego, bowiem weksel, jako nieakcesoryjny, od chwili jego powstania, materializuje samoistne roszczenie, którego jest źródłem. Charakterystyczną cechą zobowiązania wekslowego jest jedynie inkorporacja bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty sumy pieniężnej, a sam weksel funkcjonuje w oderwaniu od istnienia (ważności) oraz treści stosunku podstawowego. Istnienie bądź brak ważnego stosunku podstawowego nie ma więc znaczenia dla powstania i nabycia wierzytelności wekslowej. W odniesieniu do stanu faktycznego w niniejszej sprawie oznacza to tyle, że z chwilą otrzymania przez spółkę będącą udziałowcem Wnioskodawcy weksla własnego Zainteresowanego, podstawą do uzyskania sumy wekslowej przez remitenta bądź indosatariusza jest wyłącznie weksel, traktowany jako papier wartościowy. Dochodzenie zaś ewentualnej zapłaty sumy wekslowej zostanie poddane reżimom dotyczącym weksli, co oznacza chociażby, iż termin przedawnienia roszczenia z weksla będzie określany zgodnie z prawem wekslowym, a nie z prawem cywilnym.

W tym stanie rzeczy, nie można przyjąć, iż zapłata przez remitenta Wnioskodawcy określonej kwoty pieniężnej w zamian za wręczony mu weksel własny Zainteresowanego, jest wydaniem pieniędzy na podstawie umowy pożyczki, bowiem zapłata ta jest dokonywana tylko i wyłącznie w związku z otrzymaniem przez odbiorcę abstrakcyjnego papieru wartościowego na zlecenie. W konsekwencji, transakcja ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jako pożyczka udzielona spółce przez wspólnika, a zatem jako zmiana umowy spółki.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z postanowieniami art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 z późń. zm) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

* umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

* umowy pożyczki,

* umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

* umowy dożywocia,

* umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,

* ustanowienia hipoteki,

* ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

* umowy depozytu nieprawidłowego,

* umowy spółki (akty założycielskie).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 wyżej wymienionej ustawy, podatkowi podlegają również zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4.

Natomiast stosownie do art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w przypadku umowy spółki za zmianę umowy uważa się przy spółce kapitałowej - wniesienie lub podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje podwyższenie kapitału zakładowego, pożyczkę udzieloną spółce przez wspólnika (akcjonariusza) oraz dopłaty.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że ww. ustawa zawiera zamknięty katalog czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych. W katalogu tym nie są wymienione czynności cywilnoprawne związane z emisją weksli jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Podstawę prawną emisji weksli regulują przepisy ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282 z późn. zm.).

Zgodnie z przepisami tej ustawy weksel jest dokumentem stanowiącym bezwarunkowe zobowiązanie do zapłaty określonej osobie, w określonym terminie i miejscu przez wystawcę weksla lub osobę przez niego wskazaną, określonej na wekslu sumy pieniędzy.

Zatem wystawienie weksla w sytuacji opisanej przez Wnioskodawcę w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym, w świetle powołanych wyżej przepisów nie skutkuje powstaniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Podkreślić jednak przy tym należy, że przedstawione we wniosku elementy stanu faktycznego oceniono i wyjaśniono jedynie w kontekście zadanego przez Wnioskodawcę pytania, tj. odnosząc się bezpośrednio do kwestii dotyczącej wypłacenia Zainteresowanemu przez udziałowca sumy wekslowej pomniejszonej o tzw. dyskonto. Natomiast w toku postępowania podatkowego organy podatkowe kierując się zasadą dochodzenia do prawdy materialnej, podejmują wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy. Podstawowym narzędziem realizacji tej zasady jest bowiem postępowanie dowodowe, które nie jest prowadzone w ramach postępowania w sprawie wydania interpretacji indywidualnej. Stąd ustalenie prawdy obiektywnej (materialnej) nie jest tu możliwe w sposób ścisły, jak można tego wymagać na gruncie postępowania podatkowego prowadzonego np. w przedmiocie stwierdzenia nadpłaty podatku.

W związku z tym, tut. organ pragnie zauważyć, że jeżeli zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 720 kodeksu cywilnego, a więc w rzeczywistości dokonane czynności należy traktować jako umowę pożyczki, której weksel stanowi jedynie zabezpieczenie, wówczas wystąpi obowiązek uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych.

Opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają bowiem czynności cywilnoprawne, w związku z zawarciem których wystawiony jest weksel, o ile są to czynności wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.