ILPB2/415-995/09-4/AP

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani... przedstawione we wniosku z dnia 25 września 2009 r. (data wpływu 12 października 2009 r.), uzupełnionym pismem z dnia 23 listopada 2009 r. (data wpływu 25 listopada 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie wyroku sądowego jest:

* prawidłowe - w części dotyczącej zwolnienia od opodatkowania zadośćuczynienia, odszkodowania za poniesione koszty rehabilitacji, kwoty przeznaczonej na zakup pojazdu dla inwalidy oraz renty wyrównawczej,

* nieprawidłowe - w części dotyczącej zwolnienia od opodatkowania odsetek ustawowych od kwot wypłaconych z ww. tytułów.

W dniu 12 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania przyznanego na podstawie wyroku sądowego.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 16 listopada 2009 r., znak ILPB2/415-995/09-2/AP, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 16 listopada 2009 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 19 listopada 2009 r.), zaś w dniu 25 listopada 2009 r. (data nadania 24 listopada 2009 r.) do tut. organu wpłynęła odpowiedź na ww. wezwanie, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W związku z wypadkiem, jakiego Wnioskodawczyni doznała podczas zajęć szkolnych i późniejszymi nieudanymi operacjami w szpitalu, sąd okręgowy, w wyniku przeprowadzonego postępowania, zasądził na Jej rzecz:

* zadośćuczynienie wraz z odsetkami ustawowymi,

* odszkodowanie za poniesione koszty rehabilitacji wraz z odsetkami ustawowymi,

* spełniającą funkcję odszkodowania, kwotę przeznaczoną na zakup pojazdu dla inwalidy, wraz z odsetkami ustawowymi,

* rentę wyrównawczą od 1 listopada 2005 r. na całe życie wraz z odsetkami ustawowymi.

Wnioskodawczyni jest osobą pełnoletnią o znacznym stopniu niepełnosprawności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy, a jeżeli tak, to jaki podatek i od której części wyroku powinna zapłacić Wnioskodawczyni.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych zasądzone kwoty wraz z odsetkami są zwolnione z podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

* prawidłowe - w części dotyczącej zwolnienia od opodatkowania zadośćuczynienia, odszkodowania za poniesione koszty rehabilitacji, kwoty przeznaczonej na zakup pojazdu dla inwalidy oraz renty wyrównawczej,

* nieprawidłowe - w części dotyczącej zwolnienia od opodatkowania odsetek ustawowych od kwot wypłaconych z ww. tytułów.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych, w tym w dobrach osobistych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy jak i niemajątkowy. Naprawienie szkody obejmuje zarówno straty jakie poszkodowany poniósł, jak i korzyści, które mógł osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Wysokość szkody wyznacza rozmiar obowiązku odszkodowawczego.

Na gruncie przepisów powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pojęcie odszkodowania jest tożsame z pojęciem zadośćuczynienia. Odszkodowanie (zadośćuczynienie) stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

W myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

Z powołanego wyżej przepisu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że nie wszystkie odszkodowania zasądzone przez sąd i otrzymywane przez osoby fizyczne są wolne od podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Z przedstawionego opisu stanu faktycznego wynika, iż na mocy wyroku sądowego Zainteresowana otrzymała: zadośćuczynienie wraz z odsetkami ustawowymi, odszkodowanie za poniesione koszty rehabilitacji wraz z odsetkami ustawowymi, kwotę przeznaczoną na zakup pojazdu dla inwalidy, spełniającą funkcję odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi oraz rentę wyrównawczą od 1 listopada 2005 r. na całe życie wraz z odsetkami ustawowymi.

Mając na względzie przytoczone wyżej przepisy, stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawczynię na podstawie wyroku sądowego zadośćuczynienie, odszkodowanie za poniesione koszty rehabilitacji, oraz kwota przeznaczona na zakup pojazdu dla inwalidy, korzysta ze zwolnienia przedmiotowego od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b wyżej cyt. ustawy.

Zainteresowana nie jest zatem zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot zasądzonych z ww. tytułów.

Natomiast w kwestii renty wyrównawczej zasądzonej na rzecz Wnioskodawczyni, tut. organ stwierdza co następuje:

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Podstawę prawną do dochodzenia renty wyrównawczej stanowi przepis art. 444 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Z treści tego przepisu wynika, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W związku z tym, iż przyznana Zainteresowanej renta wyrównawcza również ma charakter odszkodowawczy, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.

Z kolei w kwestii odsetek ustawowych zasądzonych przez sąd od ww. kwot, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdza co następuje:

Katalog źródeł przychodów został uregulowany w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl pkt 9 do źródeł przychodów zalicza się przychody z innych źródeł. Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Sformułowanie "w szczególności" dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł należy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

W myśl art. 481 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (§ 2 zdanie pierwsze ww. art. 481). Ponadto, zgodnie z treścią art. 20 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. Przepis ten ma zastosowanie do odsetek ustawowych, z którymi zasądzono świadczenie główne - co ma miejsce w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym.

Nie można zatem utożsamiać odsetek za zwłokę z odszkodowaniem (naprawieniem szkody). Istota odszkodowania związana jest z naprawieniem szkody i stanowi instytucję odrębną od odsetek za zwłokę. Wierzyciel może żądać zapłaty odsetek dopiero, jeżeli dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego - są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Z wcześniej cytowanego przepisu art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Z uwagi na to, iż w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest regulacji, które zwalniałyby od podatku odsetki ustawowe od przedmiotowych odszkodowań, przyjąć należy, iż podlegają one opodatkowaniu. Stanowią bowiem przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, zasądzone przez sąd na rzecz Wnioskodawczyni zadośćuczynienie, odszkodowanie za poniesione koszty rehabilitacji oraz kwota przeznaczona na zakup pojazdu dla inwalidy korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast renta wyrównawcza korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy.

Z kolei zasądzone odsetki ustawowe od: zadośćuczynienia, odszkodowania za poniesione koszty rehabilitacji, kwoty przeznaczonej na zakup pojazdu dla inwalidy oraz renty wyrównawczej stanowią przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Jest to przychód "z innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 wyżej cytowanej ustawy i należy go wykazać w zeznaniu za rok podatkowy, w którym zostały wypłacone.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.