ILPB2/415-877/11-2/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 17 sierpnia 2011 r. (data wpływu 18 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania środków pieniężnych uzyskanych w związku ze zrzeczeniem się służebności - jest nieprawidłowe.

W dniu 18 sierpnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania środków pieniężnych uzyskanych w związku ze zrzeczeniem się służebności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W dniu 6 czerwca 2009 r. zmarła żona Wnioskodawcy. Aktem notarialnym został sporządzony protokół dziedziczenia. Natomiast w dniu 18 listopada 2009 r. aktem notarialnym został sporządzony protokół oświadczenia o przyjęciu spadku po zmarłej, przez męża (Wnioskodawcę) oraz dzieci P.T. i Ł.T. W dniu 18 grudnia 2009 r. przed sądem rejonowym, została zawarta ugoda sądowa o dział spadku. Przedmiotem działu spadku była nieruchomość gruntowa o pow. 0,0737 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym o wartości 319 200 zł W skład spadku wchodził udział w wysokości 1/2 części w prawie własności o wartości 159 600 zł. Podział spadku został dokonany w ten sposób, że prawo własności do całej nieruchomości zostało przyznane na wyłączną własność Ł.T. bez obowiązku spłaty pozostałych spadkobierców. Ł.T. w związku z przejęciem całej nieruchomości ustanowił na rzecz Wnioskodawcy prawo służebności osobistej polegające na nieodpłatnym korzystaniu z jednego pokoju oraz korzystania ze wszystkich mediów znajdujących się w nieruchomości, a także z ogrodu. W dniu 30 maja 2011 r. pomiędzy Ł.T., a Wnioskodawcą została zawarta umowa, w której Wnioskodawca zrzekł się ustanowionej służebności osobistej, za kwotę 159 000 zł W zakresie zobowiązania do zapłaty powyższej kwoty Ł.T. poddał się aktem notarialnym sporządzonym w dniu 30 maja 2011 r. w kancelarii notarialnej przed notariuszem dobrowolnej egzekucji. Kwota powyższa stanowiąca udział Wnioskodawcy w spadku została przeznaczona przez Zainteresowanego na zakup mieszkania, gdyż obecnie nie posiada żadnej nieruchomości ani mieszkania. Ponadto została również sporządzona umowa przedwstępna kupna mieszkania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy od otrzymanej kwoty 159 000 zł tytułem spłaty udziału w spadku, w związku ze zrzeczeniem się służebności osobistej powstaje w świetle art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, obowiązek taki nie powstaje. W myśl bowiem art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych są wolne od podatku w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na cele mieszkalne. Wnioskodawca za otrzymane środki finansowe zakupuje mieszkanie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl zasady powszechności opodatkowania, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednym ze źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu są inne źródła, wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy.

Przepis ten uszczegółowiony został w art. 20 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z którym za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Użyte w tym przepisie sformułowanie "w szczególności" wskazuje, iż przepis zawiera tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów, stanowią przychody objęte tym przepisem.

Wskazać należy także, że podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być - co do zasady - takie czynności, w wyniku których po stronie osoby fizycznej następuje przysporzenie majątkowe.

Z treści wniosku wynika, że w dniu 6 czerwca 2009 r. zmarła żona Wnioskodawcy. Aktem notarialnym został sporządzony protokół dziedziczenia. Natomiast w dniu 18 listopada 2009 r. aktem notarialnym został sporządzony protokół oświadczenia o przyjęciu spadku po zmarłej, przez męża (Wnioskodawcę) oraz dzieci P.T. i Ł.T. W dniu 18 grudnia 2009 r. przed sądem rejonowym, została zawarta ugoda sądowa o dział spadku. Podział spadku został dokonany w ten sposób, że prawo własności do całej nieruchomości zostało przyznane na wyłączną własność Ł.T. bez obowiązku spłaty pozostałych spadkobierców. Ł.T. w związku z przejęciem całej nieruchomości ustanowił na rzecz Wnioskodawcy prawo służebności osobistej polegające na nieodpłatnym korzystaniu z jednego pokoju oraz korzystania ze wszystkich mediów znajdujących się w nieruchomości, a także z ogrodu. W dniu 30 maja 2011 r. pomiędzy Ł.T., a Wnioskodawcą została zawarta umowa, w której Wnioskodawca zrzekł się ustanowionej służebności osobistej za kwotę 159 000 zł.

Odnosząc się do powyższego wskazać należy, że zgodnie z art. 296 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) nieruchomość można obciążyć na rzecz oznaczonej osoby fizycznej prawem, którego treść odpowiada treści służebności gruntowej (służebność osobista). Z powołanego przepisu wynika, że służebność osobista jest obciążeniem nieruchomości na rzecz indywidualnie oznaczonej osoby fizycznej. Na skutek ustanowienia służebności właściciel nieruchomości obciążonej ma obowiązek znosić w określonym zakresie korzystanie z jego nieruchomości przez osobę uprawnioną.

Ponadto wyjaśnić należy, że źródłem powstania służebności osobistej może być zarówno umowa pomiędzy właścicielem nieruchomości a osobą fizyczną, jak również rozrządzenie testamentowe i obciążenie spadkobiercy zapisem o treści służebności osobistej. Stosownie natomiast do art. 299 Kodeksu cywilnego służebność osobista wygasa najpóźniej ze śmiercią uprawnionego. Niemniej jednak pamiętać należy, że służebność osobista jest jednym z ograniczonych praw rzeczowych. W związku z powyższym służebności można się zrzec. Stosownie bowiem do art. 246 § 1 powołanego kodeksu, jeżeli uprawniony zrzeka się ograniczonego prawa rzeczowego, prawo to wygasa. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa powinno być złożone właścicielowi rzeczy obciążonej.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że otrzymując rekompensatę za zrzeczenie się służebności osobistej niewątpliwe wystąpiło u Wnioskodawcy przysporzenie majątkowe, skutkujące powstaniem przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten należy wykazać w zeznaniu podatkowym składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym osiągnięto ten przychód.

Jednocześnie wyjaśnić należy, że wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy przychód w postaci rekompensaty za zrzeczenie się służebności nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wypłata bowiem przedmiotowej rekompensaty za zrzeczenie się służebności nie była skutkiem odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej oraz prawa wieczystego użytkowania gruntów. W momencie zrzeczenia się ustanowionej służebności osobistej, w konsekwencji którego Wnioskodawca otrzymał kwotę pieniężną, nie był On właścicielem przedmiotowej nieruchomości, ani udziału w tej nieruchomości.

Podsumowując, otrzymana przez Wnioskodawcę rekompensata za zrzeczenie się służebności osobistej stanowi przychód z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponieważ przychód ten nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Należy dodać, iż dokumenty dołączone do wniosku nie podlegały analizie i weryfikacji w ramach wydanej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.