ILPB2/415-788/11-4/ES

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 28 lipca 2011 r. (data wpływu 29 lipca 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 października 2011 r. (data wpływu 2 listopada 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 29 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany nieruchomości.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych określonych w art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, w związku z powyższym pismem z dnia 24 października 2011 r. nr ILPB2/415-788/11-2/ES wezwano Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 24 października 2011 r., skutecznie doręczono dnia 27 października 2011 r., zaś w dniu 2 listopada 2011 r. (data nadania 29 października 2011 r.), do tut. Organu wpłynęła odpowiedź, w której Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W marcu 2008 r. w drodze spadku Wnioskodawczyni odziedziczyła po zmarłych w dniu 9 marca 2008 r. rodzicach (matce i ojcu) spadek w 1/2 części. W skład masy spadkowej wchodziła między innymi nieruchomość - działka położona w centrum miasta. Rodzice Zainteresowanej i inni właściciele na mocy decyzji Starosty z dnia 20 grudnia 2000 r. odzyskali wywłaszczoną nieruchomość gruntową i z dniem 11 stycznia 2011 r. stali się jej współwłaścicielami.

Bez podstaw prawnych (tj. w wyniku czynu zabronionego, o którym mowa w ustawie karnej) gmina zaadaptowała tę działkę dla własnych celów i wykorzystywała ją przez wiele lat. Jeszcze za życia rodziców Wnioskodawczyni podjęte zostały czynności prawne zmierzające do odzyskania nieruchomości. Urząd Miasta i Gminy (zwany dalej UMiG) podczas negocjacji w dniu 29 czerwca 2007 r. oraz w dniu 2 lipca 2007 r. zawarł porozumienie potwierdzone sporządzonym protokołem, w którym zobowiązał się do wydania w zamian za działkę którą zaadoptował dwóch innych działek. Urząd Miasta i Gminy z uzgodnień jakie wówczas zapadły nie wywiązał się. Gmina władała tym terenem nieprzerwanie od 11 stycznia 2001 r. udostępniając w charakterze obiektu sportowego Klubowi Sportowemu i innym goszczącym zespołom.

Po dniu śmierci rodziców Zainteresowana jako spadkobierczyni nieruchomości wraz z pozostałymi spadkobiercami podjęła kroki prawne (kontynuując rozpoczęty przez rodziców proces odzyskania nieruchomości) zmierzające do odzyskania nieruchomości. Spadkobiercy wystąpili do gminy z żądaniem wykonania umowy. Gmina odmówiła jej wykonania i ww. zmuszeni zostali do przekazania sprawy adwokatowi, który wniósł do sądu o zawezwanie do postępowania ugodowego, co doprowadziło do przełomu w sprawie.

W wyniku licznej korespondencji, spotkań oraz negocjacji ostatecznie dnia 18 października 2010 r. doszło do spełnienia ich roszczenia, tj. Urząd Miasta i Gminy przekazał nieruchomość (dwie działki w zamian za działkę którą zaadoptował).

Aby jednak móc przenieść własność nieruchomości, należało dopełnić czynności formalnych i dnia 18 października 2010 r. zawarto akt notarialny stanowiący umowę zamiany owych działek.

Ponadto, w wyniku zamiany (zwrotu) nieruchomości z uwagi na różnice w wartości (cenie) działek wystąpiła konieczność dopłaty na rzecz Wnioskodawczyni i innych spadkobierców.

Kwota dopłaty przypadająca na Nią wyniosła 5 000 zł - co zostało przekazane przez UMiG na Jej konto bankowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w świetle obowiązujących przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych fakt zamiany nieruchomości nie stanowił transakcji zbycia nieruchomości, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8. Wolą stron było dokonanie zwrotu należnej spadkobiercom nieruchomości, która to bezprawnie została zajęta przez UMiG. Fakt dopełnienia czynności formalnych przewidzianych dla ważności ustanowienia własności nieruchomości, tj. sporządzenia aktu notarialnego (umowy zamiany) był niezbędny aby spełnić roszczenia spadkobierców czyli dokonać im zwrotu ich mienia.

Ponadto, aby można było mówić o przychodzie w pierwszej kolejności trzeba rozważyć, co należy rozumieć pod pojęciem samego przychodu, które nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W piśmiennictwie i orzecznictwie jednoznacznie przyjmuje się, że przychodem jest przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym. W sytuacji, która jest przedmiotem rozpoznania przysporzeniem o wymienionych wyżej cechach jest jedynie kwota 5 000 zł stanowiąca dopłatę dokonaną przez UMiG.

W ocenie Wnioskodawczyni, fakt zwrotu nieruchomości w postaci dwóch innych działek nie stanowi jakiegokolwiek przychodu, o którym mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych gdyż pozostaje poza zakresem tejże ustawy. Z uwagi jednak na fakt, iż wystąpiła różnica w wartości - cenie działek, którą to różnicę otrzymała od UMiG (5 000 zł) na konto bankowe, należało wykazać tę różnicę jako przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 i opodatkować na zasadach przewidzianych w art. 30e sporządzając zeznanie PIT-38 za 2010 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ww. ustawy, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

Poprzez pojęcie "odpłatne zbycie", o którym mowa w ww. przepisie należy rozmieć każde przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową. Aby dana czynność miała charakter odpłatnej nie musi jej jednak towarzyszyć świadczenie pieniężne i przepływ gotówkowy.

Forma bezpośredniej wymiany towarów, jaką jest uregulowana w art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa zamiany, w wyniku której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy, również stanowi odpłatne zbycie rzeczy. Ekwiwalentem w tym wypadku jest inna rzecz, a nie wartości pieniężne.

Wobec powyższego zamiana nieruchomości stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zamiana ta ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

W przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania tym podatkiem uzyskanego z tego tytułu przychodu (dochodu) ma moment i forma ich nabycia, bowiem zasady opodatkowania tych przychodów (dochodów) ulegały zmianom.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni odziedziczyła po zmarłych w 2008 r. rodzicach spadek, w skład którego wchodziła między innymi nieruchomość.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) spadek stanowią prawa i obowiązki zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Powyższe oznacza więc, że ww. nieruchomość Wnioskodawczyni nabyła z chwilą śmierci rodziców, tj. 9 marca 2008 r.

W związku z tym, iż do zbycia tej nieruchomości w drodze zamiany z UMiG doszło przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie dokonana zamiana stanowi źródło przychodu określone w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W analizowanej sprawie dla oceny skutków podatkowych dokonanego w 2010 r. zbycia powyższej nieruchomości w drodze zamiany zastosowanie znajdą przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316), do przychodu (dochodu) z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) ustawy zmienianej w art. 1 (ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), nabytych lub wybudowanych (oddanych do użytkowania) w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., stosuje się zasady określone w ustawie zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym na dzień 31 grudnia 2008 r.

Stosownie do art. 30e ust. 1 i ust. 4 ww. ustawy, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c), podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku i płatny jest w terminie złożenia zeznania za rok podatkowy, w którym nastąpiło odpłatne zbycie.

Zgodnie z art. 30e ust. 2 ww. ustawy podstawą obliczenia podatku jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określony zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększony o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Artykuł 19 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej.

Kosztem odpłatnego zbycia są wydatki poniesione przez zbywającego, które są konieczne, aby transakcja mogła dojść do skutku.

Pomiędzy tymi wydatkami a dokonanym odpłatnym zbyciem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy.

Z kolei, art. 19 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw majątkowych, a także innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, u każdej ze stron umowy przenoszącej własność jest wartość nieruchomości, rzeczy lub prawa zbywanego w drodze zamiany.

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c) rzeczy lub praw nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Wysokość nakładów o których mowa w ust. 6d ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ww. ustawy).

Reasumując stwierdzić należy, iż fakt zamiany, o której mowa powyżej stanowi źródło przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 w powiązaniu z art. 19 ust. 2, tj. odpłatne zbycie nieruchomości w drodze zamiany.

Zatem dochód uzyskany przez Wnioskodawczynię z zamiany nieruchomości należy opodatkować 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, zgodnie z art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz rozliczyć go w stosownym zeznaniu rocznym za 2010 r.

Odnosząc się natomiast do kwestii opodatkowania dopłaty należy stwierdzić, iż przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości zgodnie z ww. przepisem art. 19 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest wartość nieruchomości zbywanej w drodze zamiany. Osoby dokonujące zamiany dążą do tego aby przedmioty zamiany były ekwiwalentne, stąd gdy jeden przedmiot ma niższą wartość, strony ustalają wielkość dopłaty. Jednak otrzymana przez Wnioskodawczynię dopłata pieniężna w związku z różnicą pomiędzy wartościami zamienianych nieruchomości nie ma znaczenia dla ustalenia przychodu z odpłatnego zbycia, gdyż przychodem dla Wnioskodawczyni będzie wartość rynkowa zbywanej przez Wnioskodawczynię działki, w której zawiera się kwota dopłaty. Wartość ta co do zasady winna odpowiadać wartości działek otrzymanych od UMiG wraz z kwotą dopłaty.

Stąd nieprawidłowe jest stanowisko Zainteresowanej jakoby podlegała opodatkowaniu, ze źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - tylko kwota dopłaty.

Z uwagi na to, że wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez jednego ze współwłaścicieli przedmiotowej nieruchomości, zaznacza się, iż interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla pozostałych współwłaścicieli.

Inni współwłaściciele chcąc uzyskać interpretację indywidualną powinni sami wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej udzielenie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowaną i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.