ILPB2/415-38/14-4/TR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 grudnia 2013 r. (data wpływu 7 stycznia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej w odniesieniu do rozliczenia za rok 2013 - jest prawidłowe.

W 7 stycznia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ulgi prorodzinnej.

Z uwagi na fakt, że przedmiotowy wniosek w przedmiocie rozliczenia za rok 2013 nie spełniał wymogów określonych w art. 14f § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 20 marca 2014 r. nr ILPB2/415-38/14-2/TR Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowaną, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawczynię nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 20 marca 2014 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 25 marca 2014 r.), zaś w dniu 27 marca 2014 r. Wnioskodawczyni uzupełniła ww. wniosek.

Tut. Organ informuje, że przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest zagadnienie dotyczące rozliczenia za rok 2013, natomiast w przedmiocie rozliczeń za lata: 2010-2012 w dniu 3 kwietnia 2014 r. zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie nr ILPB2/415-38/14-3/TR.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 9 marca 2009 r. sąd okręgowy wydał wyrok, którym rozwiązał małżeństwo Wnioskodawczyni i ówczesnego męża Wnioskodawczyni, a wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi powierzył ojcu dzieci. Jednocześnie ograniczono częściowo władzę rodzicielską matki, jako osobie niezamieszkującej z małoletnimi dziećmi do współdecydowania w istotnych sprawach dotyczących dzieci. Sąd okręgowy ustalił ponadto obowiązek alimentacyjny matki wobec dzieci oraz prawo do kontaktów z nimi.

Po orzeczeniu rozwodu, tj. od dnia 9 marca 2009 r., Wnioskodawczyni sprawuje władzę rodzicielską, choć w ograniczonym zakresie, bowiem konsekwencją wydawania zarządzeń opiekuńczych przez sąd jest powierzenie wykonywania tejże władzy jednemu z rodziców i w pewnym zakresie ograniczenie drugiemu. Taki stan nie jest jednak pozbawieniem władzy rodzicielskiej.

Od czerwca 2009 r. Wnioskodawczyni nie zamieszkuje z byłym mężem i dwójką dzieci, ale od tego czasu wypełnia nałożony na nią obowiązek alimentacyjny. Wnioskodawczyni realizowała także od tego czasu swoje prawo do kontaktów z dziećmi na zasadach określonych przez sąd. Kontakty te były jednak coraz bardziej utrudniane przez ojca dzieci i od marca 2010 r. przestało do nich praktycznie dochodzić. Jednak Wnioskodawczyni wielokrotnie podejmowała na różne sposoby próby kontaktów z dziećmi oraz egzekwowała od byłego męża prawo do kontaktów z dziećmi na drodze sądowej w toczących się do dziś sprawach sądowych.

Istotne dla sprawy jest również to, że w 2011 r. byłemu mężowi również została częściowo ograniczona władza rodzicielska nad dziećmi poprzez nadzór kuratora, a w lipcu 2013 r. zmieniono wyrok sądu z dnia 9 marca 2009 r. w kwestii dotyczącej władzy rodzicielskiej w ten sposób, że wykonywanie władzy rodzicielskiej nad synem powierzono matce z jednoczesnym jej ograniczeniem ojcu. Drugie z dzieci - we wrześniu 2013 r. osiągnęło pełnoletność.

Ponadto, zgodnie z wyrokiem sądu były mąż miał obowiązek konsultowania z Wnioskodawczynią istotnych dla ich małoletnich dzieci aspektów władzy rodzicielskiej, a Wnioskodawczyni ze swej strony wielokrotnie potwierdzała pełną gotowość do jej sprawowania. Z uwagi na postawę byłego męża Wnioskodawczyni, nie ma możliwości porozumienia się z nim w żadnej praktycznie kwestii. Z tego względu nie było, ani też nie jest możliwe, wspólne i zgodne ustalenie proporcji w jakiej oboje mogliby skorzystać z odliczenia ulgi prorodzinnej.

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na małoletnie dzieci. Władza rodzicielska zgodnie z art. 93 § 1 ustawy - Kodeks rodzinny opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) - przysługuje obojgu rodzicom, a jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom to stosownie do art. 97 § 1 powołanej ustawy - każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej sprawowania.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Wnioskodawczyni jako rozwiedziony rodzic, posiadający i wykonujący władzę rodzicielską miała prawo w latach: 2010, 2011 i 2012 oraz ma prawo w 2013 r. do skorzystania z ulgi prorodzinnej w trybie art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361).

2. Czy w przypadku niemożności zawarcia jakiegokolwiek porozumienia pomiędzy Wnioskodawczynią a byłym mężem co do sposobu podziału kwoty ulgi prorodzinnej, a co za tym idzie - braku możliwości ustalenia proporcji jej odliczenia przez każde z nich w trybie art. 27f ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361), Wnioskodawczyni miała prawo w latach: 2010, 2011, 2012 i ma prawo w roku 2013 odliczyć 50% tej kwoty.

Zdaniem Wnioskodawcy, w rocznych zeznaniach podatkowych za lata: 2010, 2011 i 2012, a także w rocznym zeznaniu za rok 2013 miała i ma prawo do skorzystania z tego odliczenia.

Jednocześnie, z uwagi na konflikt i całkowity brak możliwości zawarcia porozumienia, co do sposobu podziału ulgi prorodzinnej pomiędzy rozwiedzionych rodziców i związanym z tym brakiem ustalenia proporcji podziału ulgi, Wnioskodawczyni przyjęła, że ma prawo odliczyć 50% kwoty przysługującej na dwójkę małoletnich dzieci zgodnie z art. 27f ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361).

Na potwierdzenie swojego stanowiska Zainteresowana przywołała rozstrzygnięcia organów podatkowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) - w brzmieniu obowiązującym w roku 2013 -od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2 na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym:

W myśl art. 27f ust. 2 ww. ustawy, odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, o których mowa w ust. 1, w stosunku do:

W przypadku gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, o których mowa w ust. 1, każdemu z podatników przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 za każdy dzień sprawowania pieczy nad dzieckiem (art. 27f ust. 3 ww. ustawy).

Na mocy art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej.

Według art. 27f ust. 5 ww. ustawy, odliczenia dokonuje się w zeznaniu, o którym mowa w art. 45 ust. 1, podając liczbę dzieci i ich numery PESEL, a w przypadku braku tych numerów - imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci. Na żądanie organów podatkowych lub organów kontroli skarbowej, podatnik jest obowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności:

Natomiast art. 27f ust. 6 powyższej ustawy stanowi, że przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3, w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Przepisy ust. 1-5 stosuje się zatem odpowiednio do podatników utrzymujących pełnoletnie dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 pkt 2 i 3 ustawy (tekst jedn.: dzieci bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną (pkt 2), do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej (pkt 3)), w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Z kolei, jak stanowi art. 27f ust. 7 cyt. ustawy podatkowej, przepisy art. 6 ust. 8 i 9 stosuje się odpowiednio do dzieci, o których mowa w ust. 1 i 6.

Z przytoczonych regulacji wynika, że limit omawianej ulgi określony na dziecko przysługuje łącznie obojgu rodzicom dziecka, jeżeli w stosunku do danego dziecka obojgu rodzicom przysługuje władza rodzicielska. Stąd, w przypadku wykonywania przez obojga rodziców władzy rodzicielskiej każdy z rodziców ma prawo do odliczenia, w granicach przysługującego limitu na dziecko. Kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. Zasada ta dotyczy również rodziców rozwiedzionych.

Jednocześnie biorąc pod uwagę umiejscowienie w przepisach ustawy sformułowania "lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej", tj. po wyrazach "kwotę tę rodzice dziecka mogą odliczyć od podatku w częściach równych", należy przyjąć, iż podstawową formą podziału przysługującego odliczenia pomiędzy rodziców, z których każdy (w związku z wykonywaną władzą rodzicielską) ma prawo do zastosowania ulgi, jest podział tej kwoty w częściach równych. Możliwość skonsumowania tej kwoty przez rodziców dziecka w inny sposób niż w proporcji pół na pół, należy traktować w kategorii przywileju (wyjątku od generalnej zasady), który ma zastosowanie wyłącznie w sytuacji, gdy zgodę na ustalenie dowolnej proporcji kwoty odliczenia wyrażają oboje rodzice. Wynika to z użytego przez ustawodawcę sformułowania "w dowolnej proporcji przez nich ustalonej", oznaczającego współudział (porozumienie) obojga rodziców w określeniu proporcji innej niż odpowiadającej częściom równym. Zatem, brak stosownego porozumienia pomiędzy rodzicami dziecka oznacza, że w sytuacji, gdy każdy z rodziców spełnia warunki do zastosowania przedmiotowego odliczenia, przysługującą rodzicom wspólną kwotę ulgi na dzieci rodzic dzieli z drugim rodzicem w częściach równych.

Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, obojgu rodzicom, jeżeli wykonują władzę rodzicielską, przysługuje ulga na dzieci małoletnie. Władza rodzicielska - zgodnie z art. 93 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.) - przysługuje obojgu rodzicom, a - stosownie do art. 97 § 1 tejże ustawy - jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest zobowiązane i uprawnione do jej wykonywania.

Podkreślenia przy tym wymaga, że separacja bądź rozwód rodziców nie są równoznaczne z utratą przez rodzica prawa do wykonywania władzy rodzicielskiej. Sąd rodzinny, ogłaszając separację bądź rozwiązując związek małżeński określa także prawa rodzicielskie. Jeżeli zatem nie pozbawia tego prawa jednego z rodziców, to uznaje, że rodzice są zdolni do porozumienia w sprawach dotyczących dziecka.

Z przedstawionego we wniosku opisu sytuacji wynika, że zarówno Wnioskodawczyni, jak i były mąż Wnioskodawczyni, w analizowanym okresie wykonywali władzę rodzicielską nad małoletnimi dziećmi.

Stąd, jeżeli zostały spełnione wszystkie wyżej wymienione przesłanki dotyczące zastosowania ulgi na dzieci, Wnioskodawczyni powinna dokonać podziału kwoty ulgi z drugim rodzicem, stosownie do postanowień art. 27f ust. 4 ustawy, tj. w częściach równych lub w dowolnej proporcji wspólnie ustalonej. Oznacza to, że w przypadku:

* zgodnych oświadczeń woli obojga rodziców każdemu z rodziców przysługuje odliczenie kwoty ulgi w wysokości ustalonej przez obojga rodziców,

* braku zgodnych oświadczeń woli obojga rodziców każdemu z rodziców przysługuje odliczenie w częściach równych, tj. w kwocie stanowiącej 1/2 kwoty określonej w art. 27f ust. 2 ustawy, na dziecko.

Reasumując: na gruncie przedmiotowej sprawy - jeżeli zostały spełnione wszystkie przesłanki wynikające z art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - Zainteresowanej przysługuje prawo do dokonania odliczenia w ramach ulgi prorodzinnej na małoletnie dzieci za rok: 2013.

Skoro natomiast Wnioskodawczyni oraz były mąż Wnioskodawczyni przez ww. rok wykonywali władzę rodzicielską w stosunku do swych małoletnich dzieci, a Wnioskodawczyni nie ma możliwości ustalenia z ojcem dzieci kwoty odliczeń w odpowiednich proporcjach, należy przyjąć, że ulga przysługuje Wnioskodawczyni w wysokości połowy kwoty przysługującej na dwoje małoletnich dzieci.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że jedno z dzieci Zainteresowanej małoletnie było jedynie do września 2013 r. i dlatego na nie - jako na dziecko małoletnie - ulga przysługuje za 9 miesięcy, tj. za miesiące do ukończenia 18 roku życia włącznie z tym miesiącem, w którym dziecko ukończyło 18 lat i przestało być małoletnie (w tym momencie ustała władza rodzicielska). Za pozostałe miesiące roku 2013 - tj. za październik, listopad i grudzień - ulga prorodzinna na to dziecko może natomiast przysługiwać jedynie w sytuacji spełnienia innych kryteriów ustawowych (np. kontynuowania stosownej nauki, otrzymywania zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego lub renty socjalnej).

Przy określaniu na potrzeby ulgi prorodzinnej liczby dzieci (niezależnie od liczby posiadanych dzieci) należy brać pod uwagę - ze wszystkimi tego konsekwencjami wynikającymi z ww. przepisów ustawowych - tylko te dzieci, które spełniają kryteria określone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie, w odniesieniu do przywołanych przez Zainteresowaną rozstrzygnięć organów podatkowych, tut. Organ informuje, że wydane zostały one w indywidualnych sprawach i nie mają zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.