ILPB2/415-203/14-2/AJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 10 lutego 2014 r. (data wpływu 17 lutego 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia - jest prawidłowe.

W dniu 17 lutego 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zbycia lokalu mieszkalnego w drodze umowy dożywocia.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca wraz z żoną byli małżeństwem do 13 maja 1982 r. Postanowieniem sądu rejonowego małżeństwo zostało rozwiązane bez orzekania o winie.

W skład majątku dorobkowego w chwili rozwodu wchodziła nieruchomość stanowiąca działkę zabudowaną budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym. Budowę tego domu małżonkowie rozpoczęli w 1973 r., a zakończenie budowy nastąpiło w dniu 18 sierpnia 1979 r. poprzez oddanie budynku do użytku decyzją wydziału architektury urzędu miejskiego.

W zakresie korzystania z przedmiotowej nieruchomości już od czasu rozwodu utarł się określony podział do korzystania (quoad usum) budynku mieszkalnego oraz gruntu niezajętego pod budynkiem. Podział ten znalazł odzwierciedlenie w ugodzie sądowej z dnia 7 listopada 1989 r. w sprawie prowadzonej przed sądem rejonowym.

Zgodnie z tym podziałem była żona miała korzystać na wyłączność z lokalu nr 2 znajdującego się na piętrze budynku oraz części pomieszczeń piwnicznych oraz części gruntu, natomiast Wnioskodawca korzystał na wyłączność z lokalu nr 1 położonego na parterze oraz pozostałej części gruntu. W świetle zapisów ugody sądowej z 7 listopada 1989 r. łączna powierzchnia lokalu nr 1 wraz z zajmowanymi przez Wnioskodawcę pomieszczeniami w piwnicy była o 5,99 m² mniejsza od łącznej powierzchni lokalu nr 2 oraz pomieszczeń w piwnicy zajmowanych przez byłą żonę.

W trakcie trwania tego podziału, pod koniec lat 80-tych i w latach 90-tych, istotnie Zainteresowany rozbudował i zabudował część nieruchomości przyznaną na wyłączność. Zgodnie bowiem z postanowieniami ugody z dnia 7 listopada 1989 r. Wnioskodawca zabudował przyznany do wyłącznego korzystania taras, poszerzając tym samym zajmowany przez siebie lokal nr 1 o dwa pokoje - jeden o powierzchni 15,66 m^2, a drugi o powierzchni 11 m². Wnioskodawca wykonał także schody zewnętrzne do lokalu nr 1 od tylnej strony budynku, wraz ze schowkiem pod tymi schodami. Zainteresowany wybudował również garaż o powierzchni 25,60 m² stanowiący pomieszczenie przynależne do lokalu nr 1.

Ugodą sądową z dnia 19 marca 2013 r. w sprawie sądu rejonowego Wnioskodawca dokonał wraz z byłą żoną ostatecznego działu majątku dorobkowego (wspólnego). Zgodnie z treścią tej ugody, zarówno Zainteresowany, jak była żona posiadali równe (50/50) udziały w majątku dorobkowym.

Na mocy tego podziału na rzecz byłej żony oraz Wnioskodawcy została ustanowiona i przyznana odrębna własność dotychczas zajmowanych lokali wraz z dotychczas zajmowanymi pomieszczeniami przynależnymi. Była żona w wyniku tego działu otrzymała na wyłączną własność prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr 2 o powierzchni 72,41 m² wraz z pomieszczeniami przynależnymi o łącznej powierzchni 38,77 m².

Natomiast Wnioskodawca w wyniku tego działu otrzymał na wyłączną własność prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr 1 o powierzchni 88,42 m² wraz z pomieszczeniami przynależnymi o łącznej powierzchni 55,43 m².

Zainteresowany zaznaczył, że przewaga powierzchni lokalu nr 1 wraz z pomieszczeniami przynależnymi przyznanymi na rzecz Wnioskodawcy na mocy ugody sądowej z 19 marca 2013 r. nad powierzchnią lokalu i pomieszczeń przynależnych przyznanych byłej żonie, wynikała wyłącznie z dokonanej przez Zainteresowanego rozbudowy i zabudowy w obrębie części nieruchomości przyznanych wcześniej na wyłączne korzystanie.

Mając na względzie, że na mocy ugody z 19 marca 2013 r. strony dokonały wyodrębnienia wszystkich lokali w budynku oraz równe udziały stron w majątku dorobkowym, Strony na podstawie art. 3 ust. 6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali określiły, że udziały właścicieli lokali w nieruchomości wspólnej pozostałej po wyodrębnieniu lokali, obejmującej prawo własności działki wraz ze wspólnymi częściami budynku, będą równe tj. wynosić będą po 50% dla właściciela lokalu nr 1 (dla Wnioskodawcy) oraz dla właściciela lokalu nr 2 (byłej żony). W ugodzie sądowej z dnia 19 marca 2013 r. postanowiono, że wartość lokalu nr 1 i lokalu nr 2 wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi wraz z udziałami w nieruchomości wspólnej jest równa i wynosi po 250 000 zł.

Zważywszy na fakt, że strony w świetle ugody z dnia 19 marca 2013 r. w wyniku działu otrzymały aktywa o równej wartości, Wnioskodawca wraz z byłą żoną w ugodzie z dnia 19 marca 2013 r. postanowili, że nie dokonują żadnych dopłat z tytułu ustalonego działu majątku wspólnego.

Tak dokonany podział został wpisany do księgi wieczystej nieruchomości gruntowej oraz w księgach wieczystych założonych dla wyodrębnionych lokali. Wpisy w tych księgach są prawomocne.

W chwili obecnej Wnioskodawca zamierza dokonać zbycia przyznanego na Jego rzecz lokalu nr 1 wraz z pomieszczeniami przynależnymi oraz udziałem w nieruchomości wspólnej. Zbycie ma nastąpić w ramach planowanej pomiędzy Zainteresowanym a Jego synem umowy dożywocia określonej w art. 908-916 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zbycie przyznanego Wnioskodawcy w wyniku działu majątku dorobkowego (wspólnego) małżonków prawa odrębnej własności lokalu nr 1 wraz z pomieszczeniami przynależnymi oraz 1/2 udziału w nieruchomości wspólnej będzie stanowić odpłatne zbycie nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zdaniem Wnioskodawcy zbycie przyznanego w wyniku działu majątku dorobkowego prawa odrębnej własności lokalu nr 1 wraz z pomieszczeniami przynależnymi oraz 1/2 udziału w nieruchomości wspólnej nie będzie transakcją dokonaną przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a co za tym idzie przychód otrzymany z tego tytułu nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Zainteresowany powołał się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 lipca 2013 r. sygn. I SA/Gd 659/13. W uzasadnieniu tego orzeczenia WSA w Gdańsku stwierdził następująco: "Za datę nabycia nieruchomości, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a u.p.d.o.f., w przypadku sprzedaży nieruchomości, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku dorobkowego małżeńskiego, należy przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego, jeżeli wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki byłemu małżonkowi przysługuje w majątku dorobkowym małżeńskim."

W niniejszej sprawie doszło do tego typu sytuacji. Dokonany przez strony dział nie wiązał się dla żadnej ze stron ze wzbogaceniem, a jedynie ze zmianą postaci posiadanego prawa do nieruchomości. Zgodnie z ugodą z 19 mara 2013 r. każda ze stron w zamian za posiadany równy udział w majątku dorobkowym otrzymała nieruchomość lokalową o równej wartości oraz równej wielkości udział w nieruchomości wspólnej. W związku z powyższym faktem żadna ze stron nie otrzymała dopłat z tytułu przeprowadzonego działu i majątek żadnej ze stron nie uległ powiększeniu w stosunku do stanu sprzed dokonania działu.

Tego typu dział uznać należy zatem nie za "nabycie prawa do nieruchomości" w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jedynie za przekształcenie już posiadanego prawa do nieruchomości. W takim przypadku za datę nabycia w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy przyjmować natomiast datę jej nabycia (względnie wybudowania) do majątku wspólnego. Odwołać się w tym zakresie wypada także do funkcji, jaką ma spełniać opodatkowanie przychodów otrzymanych ze zdarzeń określonych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten służy objęciu opodatkowaniem przychodu z tytułu czynności nieprofesjonalnego zarobkowego obrotu przedmiotami majątkowymi. Celem tego przepisu jest zapobieżenie sytuacjom, w którym podatnicy czerpią znaczne korzyści z wahań cen przedmiotów majątkowych w krótkich odstępach czasu pomiędzy ich nabyciem, a zbyciem.

Gdy spojrzeć zatem na omawianą sytuację przez pryzmat przywołanej funkcji przepisu stwierdzić wypada, że funkcja ta ulegałaby zupełnemu wypaczeniu w przypadku, gdyby za datę nabycia nieruchomości w wyniku tego typu działu majątku wspólnego uznawać nie datę nabycia składnika majątkowego do majątku wspólnego ale datę dokonania działu majątku wspólnego. Dział majątku w takim przypadku nie rodzi bowiem wzbogacenia po którejkolwiek ze stron, a ma wyłącznie charakter organizacyjno-majątkowy. Służy on zlikwidowaniu wspólnej masy majątkowej i wydzieleniu odrębnych majątków dla stron biorących udział w podziale. Z tego też względu trudno uznawać, aby dokonanie przez stronę zbycia majątku nabytego w wyniku równego działu majątku wspólnego miało być przejawem trudnienia się przez stronę zarobkowym obrotem przedmiotami majątkowymi. Strona dokonująca takiej transakcji posiadała bowiem zbywany przedmiot w swoim majątku już dużo wcześniej - tyle tylko, że był on objęty szerszą wspólnością majątkową z inną osobą. W ramach tej wspólności strona ponosiła jednak wszelkie skutki zmiany wartości zbywanego przedmiotu majątkowego - w omawianym przypadku był to okres dłuższy niż 5 lat od daty nabycia nieruchomości. Z tych też względów trudno uznać, że dokonując działu w takiej, a nie innej dacie strona kierowała się chęcią wykorzystania krótkotrwałych zmian cenowych.

Zainteresowany podkreślił, że dom w którym wydzielono dwa lokale mieszkalne wybudował w 1979 r. Mieszkanie Zainteresowany pragnie przekazać synowi na zasadzie dożywocia. Wnioskodawca ma 72 lata i w związku z przewlekłą chorobą wymaga opieki, do której zobowiązał się syn. W mieszkaniu przekazanym synowi nadal będzie mieszkał.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a - c) ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie:

#8210; jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.

Podkreślić należy, że przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że sprzedaż nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego.

Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości nastąpi po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze sprzedaży nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca wraz z żoną byli małżeństwem do 1982 r. W skład majątku dorobkowego - w chwili rozwodu - wchodziła nieruchomość stanowiąca działkę zabudowaną budynkiem mieszkalnym. Budowę tego domu Wnioskodawca rozpoczął w 1973 r., a zakończenie budowy nastąpiło w dniu 18 sierpnia 1979 r. poprzez oddanie budynku do użytku decyzją wydziału architektury urzędu miejskiego. Ugodą sądową z dnia 19 marca 2013 r. w sprawie sądu rejonowego Wnioskodawca dokonał wraz z byłą żoną ostatecznego działu majątku dorobkowego (wspólnego). Zgodnie z treścią tej ugody, zarówno Zainteresowany, jak była żona posiadali równe (50/50) udziały w majątku dorobkowym. Była żona w wyniku tego działu otrzymała na wyłączną własność prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr 2, natomiast Wnioskodawca w wyniku tego działu otrzymał na wyłączną własność prawo odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr 1.

W ww. ugodzie sądowej postanowiono, że wartość lokalu nr 1 i lokalu nr 2 wraz z pomieszczeniami do nich przynależnymi wraz z udziałami w nieruchomości wspólnej jest równa i wynosi po 250 000 zł.

Zważywszy na fakt, że strony w świetle ww. ugody otrzymały aktywa o równej wartości, Wnioskodawca wraz z byłą żoną postanowili, że nie dokonują żadnych dopłat z tytułu ustalonego działu majątku wspólnego.

Wskazać należy, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 788 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Za datę nabycia nieruchomości lub prawa - w przypadku ich zbycia, która przypadła danej osobie w wyniku podziału majątku wspólnego, należy przyjąć datę jej nabycia w czasie trwania związku małżeńskiego (do majątku wspólnego), pod warunkiem, że wartość otrzymanej przez daną osobę nieruchomości lub prawa w wyniku podziału tego majątku mieści się w udziale, jaki temu małżonkowi przysługiwał w majątku dorobkowym małżeńskim.

Jeżeli natomiast wartość otrzymanej przez danego małżonka nieruchomości lub prawa przekracza jego udział w majątku dorobkowym małżeńskim, to wówczas za datę nabycia tej części nieruchomości lub prawa, która przekracza udział danego małżonka w majątku dorobkowym, należy przyjąć dzień, w którym dokonano podziału majątku dorobkowego.

Zatem mając na uwadze poczynione wyżej spostrzeżenia odnośnie konsekwencji podziału majątku małżeńskiego stwierdzić należy, że przyznanie Zainteresowanemu - w wyniku podziału majątku - lokalu mieszkalnego nr 1 nie stanowi nowego nabycia. Tak więc nabycie opisanej nieruchomości miało miejsce w czasie trwania związku małżeńskiego.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że planowane w 2013 r. zbycie - w drodze umowy dożywocia - należącego do Zainteresowanego lokalu mieszkalnego nr 1 - nie będzie stanowić źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwagi na fakt, że nastąpi ono po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tej nieruchomości w ramach wspólności majątkowej małżeńskiej. Tym samym, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.