ILPB2/415-1203/11-4/AJ - Określenie skutków podatkowych zawarcia przez wnioskodawcę umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 20 grudnia 2011 r. (data wpływu 23 grudnia 2011 r.), uzupełnionym pismem z dnia 21 marca 2012 r. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia przez Wnioskodawcę umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej - jest prawidłowe.

W dniu 23 grudnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zawarcia przez Wnioskodawcę umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawodowej projektanta technicznego w oparciu o ogólne warunki ubezpieczenia (OWU) odpowiedzialności cywilnej zawodowej.

Zainteresowany przedstawił szczegółowe postanowienia umowy ubezpieczenia.

Postanowienia ogólne umowy:

(klauzula dotyczy tylko projektantów - 3 pracowników Zainteresowanego).

Prawo do regresu jest uprawnieniem zakładu ubezpieczeń wynikającym z art. 828 § 1 Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Okres ubezpieczenia 1 rok, składka płatna w 4 ratach. Składka ubezpieczeniowa będzie uiszczona w całości przez Zainteresowanego i obejmuje ochroną odpowiedzialność cywilną Wnioskodawcy (Ubezpieczony) w przedmiotowym zakresie.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wskazał, iż ochrona ubezpieczeniowa obejmuje odpowiedzialność cywilną za szkody wyrządzone przez podwykonawców, z którymi ubezpieczony zawarł umowy w formie pisemnej w ramach stosunku pracy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy ponoszenie przez Wnioskodawcę kosztów składki rodzi po stronie projektantów przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a tym samym czy Zainteresowany zobowiązany jest potrącić stosowne zaliczki.

Zdaniem Wnioskodawcy, przy zawarciu przedmiotowej umowy ubezpieczenia nie zachodzi konieczność odprowadzania podatku dochodowego od podwykonawców, gdyż osoby te z tytułu zawarcia tej umowy nie osiągają przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Opłacona składka nie ma charakteru nieodpłatnego świadczenia, nie powoduje przyrostu ich majątku. Odszkodowanie zostanie wypłacone poszkodowanemu lub samemu Wnioskodawcy.

Ewentualne korzyści tych osób polegają na samym zrzeczeniu się ubezpieczyciela z prawa dochodzenia roszczeń regresowych (art. 828 k.c.) i wystąpią jedynie i warunkowo w momencie wypłaty odszkodowania za szkodę, za którą bezpośrednią odpowiedzialność ponosi jeden lub kilku z wymienionych podwykonawców (odszkodowanie będzie wypłacane za Wnioskodawcę jako podmiot odpowiedzialny za swoich podwykonawców, a jedynie w następstwie tego ubezpieczyciel zrzeka się prawa regresu do podwykonawców).

Prawo do regresu wynikające z art. 828 k.c. dotyczy osoby trzeciej i jest uzależnione od faktu zapłaty przez zakład ubezpieczeń odszkodowania poszkodowanemu, od faktu odpowiedzialności osoby trzeciej za szkodę i dotyczy wyłącznie tej części szkody, która została pokryta przez zakład ubezpieczeń.

Tym samym, żeby można mówić o regresie, muszą wystąpić ww. przesłanki, a tylko w tym przypadku zastosowanie będzie miała klauzula nr 13.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zasada powszechności opodatkowania.

W myśl tej zasady, wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 12 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z przytoczonych przepisów wynika, iż przychodem pracownika jest nie tylko samo wynagrodzenie (wypłaty pieniężne). Należy do niego zaliczyć wszelkie inne formy przysporzeń majątkowych z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Artykuł 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, iż osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Zgodnie z art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Artykuł 808 § 1 ww. Kodeksu stanowi, iż ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.

W myśl art. 822 § 1, przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Zgodnie z art. 828 § 1 Kodeksu cywilnego, jeżeli nie umówiono się inaczej, z dniem zapłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela roszczenie ubezpieczającego przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzi z mocy prawa na ubezpieczyciela do wysokości zapłaconego odszkodowania. Jeżeli ubezpieczyciel pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszczeniem ubezpieczyciela.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawodowej projektanta technicznego w oparciu o ogólne warunki ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zawodowej.

W ogólnych warunkach ubezpieczenia zastrzeżono, iż Ubezpieczającym, czyli podmiotem, który zawarł umowę ubezpieczenia oraz Ubezpieczonym, tj. podmiotem, którego odpowiedzialność cywilna objęta jest ochroną ubezpieczeniową; podmiotem na rachunek którego Ubezpieczający zawarł umowę ubezpieczenia - jest Zainteresowany.

Z przedmiotowej umowy wynika, iż Zakład Ubezpieczeń udziela ochrony ubezpieczeniowej, gdy wskutek wykonywania przez ubezpieczonego czynności zawodowych wyrządzona zostanie osobie trzeciej szkoda, do naprawienia której zobowiązany jest ubezpieczony.

W ww. umowie ubezpieczenia zawarto klauzulę nr 13 (dotyczącą tylko projektantów - 3 pracowników Zainteresowanego), w której wskazano, iż zakres ubezpieczenia został rozszerzony o odpowiedzialność cywilną Ubezpieczonego za szkody wyrządzone przez podwykonawców, w przypadku gdy Ubezpieczony na podstawie obowiązujących przepisów ponosi za nich odpowiedzialność jak za działania własne, bez prawa Zakładu Ubezpieczeń do regresu.

Biorąc pod uwagę wskazane przepisy Kodeksu cywilnego odnoszące się do umowy ubezpieczenia w rozpatrywanej sprawie mamy zatem do czynienia z sytuacją gdzie ubezpieczającym i ubezpieczonym jest ten sam podmiot (Wnioskodawca).

Rozszerzenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń - klauzulą nr 13 - o szkody wyrządzone przez podwykonawców Wnioskodawcy, za których to podwykonawców Ubezpieczony (Wnioskodawca) na podstawie obowiązujących przepisów ponosi odpowiedzialność, jak za działania własne, nie zmienia faktu, że ochroną ubezpieczeniową ze wskazanej polisy objęty jest wyłącznie Wnioskodawca (Ubezpieczony), nie zaś projektant - pracownik Zainteresowanego.

Brak rozszerzenia umowy ubezpieczenia o powyższą klauzulę powodowałoby, iż zakład ubezpieczeń zwolniony by był od konieczności wypłaty odszkodowania za szkody wyrządzone przez podwykonawców Wnioskodawcy, jednakże Zainteresowany w dalszym ciągu wobec osób trzecich - poszkodowanych ponosi odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez podwykonawców.

Osoba poszkodowana miała by prawo dochodzenia naprawienia szkody przez Wnioskodawcę, gdyż za działania podwykonawców - w sytuacjach gdy wynika to z przepisów - Zainteresowany odpowiada jak za własne zachowanie.

Zatem zawarcie wskazanej polisy z rozszerzeniem o przedmiotową klauzulę chroni Zainteresowanego, który jest ubezpieczonym przed zawinionym i powodującym szkodę działaniem swoim, jak i podwykonawców.

Zawarte w dokumencie ubezpieczenia zapisy o tym, że zakład ubezpieczeń nie ma prawa do wystąpienia z roszczeniem regresowym nie powoduje, iż podwykonawca staje się stroną umowy ubezpieczenia.

Wskazani projektanci (pracownicy Wnioskodawcy) nie stają się osobami chronionymi wskazaną umową ubezpieczenia. Braku możliwości dochodzenia przez zakład ubezpieczeń roszczeń regresowych nie może być bowiem utożsamiany z objęciem wskazanych osób (projektantów) ochroną ubezpieczeniową z przedmiotowej polisy.

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczającym, jak i ubezpieczonym pozostaje nadal tylko podmiot wskazany w dokumencie ubezpieczenia (polisie). Ubezpieczonym, a więc podmiotem objętym ochroną ubezpieczeniową jest wyłącznie Wnioskodawca.

Nie można zatem w rozpatrywanej sprawie stwierdzić, że zawarcie przedstawionej we wniosku umowy ubezpieczenia i ponoszenie przez Zainteresowanego składki ubezpieczeniowej rodzi po stronie podwykonawców - projektantów będących pracownikami Wnioskodawcy, dochód podlegający opodatkowaniu. W konsekwencji na Wnioskodawcy nie ciążą obowiązki płatnika określone w art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.