ILPB2/415-1166/12-4/WS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2012 r. (data wpływu do Biura KIP w Lesznie 24 grudnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania otrzymanych kwot jest:

* nieprawidłowe - w odniesieniu do otrzymanego wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości,

* prawidłowe - w odniesieniu do otrzymanych kwot tytułem kosztów postępowania.

W dniu 24 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie sposobu opodatkowania otrzymanych kwot.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Od roku 1982 (styczeń), po prawomocnym Postanowieniu SR - w sprawie nabycia prawa do spadku po zmarłym rodzicu (XX), Wnioskodawca został współwłaścicielem (3/16) nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym (segment środkowy), składającym się z lokali na parterze i I piętrze zamieszkałych przez rodzeństwo i najemców (prowadzących rozliczenie finansowe z tym rodzeństwem), bez działu spadku oraz bez dostępu Zainteresowanego.

Od roku 2009 (styczeń), po prawomocnym Postanowieniu SR - w sprawie nabycia prawa do spadku po zmarłym rodzicu (YY), Wnioskodawca został współwłaścicielem (1/16) nieruchomości zabudowanej ww. budynkiem mieszkalnym, bez działu spadku oraz dostępu (zasiedlenie przez ww. rodzeństwo).

W roku 2011 (wrzesień), na mocy Aktu Notarialnego Zainteresowany dokonał na rzecz Właściciela + Inni (skrajnego segmentu ww. budynku), nieodpłatnego przeniesienia praw do ww. nieruchomości (1/2 lokalu na parterze + grunt) oraz prawa dojazdu (z drogi publicznej) do obu segmentów ww. budynku.

W Postanowieniu SR z dnia 26 stycznia 2012 r., które stało się prawomocne dnia 15 czerwca 2012 r. - po oddaleniu apelacji współwłaścicieli lokalu na piętrze, zasądzono na rzecz Wnioskodawcy nw. kwoty tytułem:

Ponadto SR zasądził od Wnioskodawcy na rzecz ww. osób kwoty w wysokości po 2 662,50 zł. tytułem zwrotu nakładów.

W miesiącu czerwcu br. Zainteresowany wystąpił do US z zapytaniem (pisemnym) dot. ustalenia katalogu (ewentualnych podatków/opłat), podania terminu ich wniesienia oraz wzoru druku informującego US o tym fakcie.

Naczelnik US pismem z dnia 2 sierpnia 2011 r., udzielił odpowiedzi, wymieniając katalog czynności skutkujących obowiązkiem podatkowym/wniesieniem opłat, stwierdzając przy tym, iż wskazane w ww. Postanowieniu SR czynności jak i kwoty wynagrodzenia (na rzecz mojej osoby) nie stanowią obowiązku podatkowego czy wniesienia opłat.

W miesiącu wrześniu br...... dokonała wpłaty na rachunek bankowy Wnioskodawcy kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy należnością na jej rzecz, a Jego zobowiązaniem.

W miesiącu listopadzie br. Zainteresowany złożył (przy udziale Kancelarii Adwokackiej) wniosek do Komornika Sądowego o wyegzekwowanie zasądzonej w ww. Postanowieniu należności pomniejszonej o zobowiązania Wnioskodawcy (w nim wskazane).

Od nabytego prawa do spadku Zainteresowany wniósł (w roku 2009) opłaty w wysokości ustalonej przez US.

Na bezpośrednie potrzeby procesu sądowego jak i postępowania egzekucyjnego Wnioskodawca poniósł wydatki (nie odliczone od podatku dochodowego w latach ich przebiegu), których koszt szacuje na kwotę (co najmniej) 7.652,15 zł W katalogu wydatków uwzględniono m.in.:

Na potrzeby remontu więźby dachowej (nad ww. budynkiem) Zainteresowany wniósł w roku 1994 (w gotowce), zaliczkę w kwocie 10 000.000,00 zł.

W zestawieniu kosztów nie ujęto opłaty za wydanie przez Biuro Krajowej Informacji Podatkowej interpretacji indywidualnej (na wniosek z dnia 15 grudnia 2012 r.), w wysokości 40,00 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Tut. Organ informuje, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pytanie nr 1 w odniesieniu do podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast odpowiedź na pytanie nr 1 w odniesieniu do podatku od czynności cywilnoprawnych, zawarta zostanie w odrębnym rozstrzygnięciu. Z kolei w zakresie pytania nr 2 w dniu 19 marca 2013 r. wydane zostało postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania nr ILPB2/436-336/12-3/WS ILPB2/415 -1166/12-3/WS.

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do pytania nr 1 w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, z treści ustawy o podatku dochodowym, a w szczególności zapisów art. 2I, ust. 1, pkt 3b, ppkt 2 wynika, iż zwolnieniem podatkowym objęte są przychody otrzymane na podstawie orzeczenia sądowego (co tu ma miejsce) pod warunkiem, iż nie dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdy mu szkody nie wyrządzono, co też następuje:

Wnioskodawca nadmienił, iż obecnie toczy się postępowanie komornicze o odzyskanie zasądzonej kwoty należności (pomniejszonych o Jego zobowiązanie, w kwocie zasądzonej ww. postanowieniem, tj. 2 662,50 zł). Zatem, na tym etapie sprawy brak jest możliwości pełnego zdefiniowania całości kosztów z tym związanych oraz ustalenia daty i kwoty (ewentualnego odzyskania) należności zasądzonej w jego treści.

Jak wynika z treści przedmiotowego wniosku, zasądzone wynagrodzenie w przeważającej części stanowić będzie częściową rekompensatę ww. kosztów jakie już poniósł Wnioskodawca i nie dotyczy dalszych wydatków, które jeszcze zobowiązany będzie ponieść w toczącym postępowaniu egzekucyjnym.

Przytoczony we wniosku szacunek wydatków nie został odliczony od podstawy opodatkowania/dochodu jaki Zainteresowany osiągnął w roku 1981, jak i w latach trwania ww. postępowań sądowych, czy cywilnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

* nieprawidłowe - w odniesieniu do otrzymanego wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości,

* prawidłowe - w odniesieniu do otrzymanych kwot tytułem kosztów postępowania.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Stosownie do regulacji zawartej w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko tych, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań, a także inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, z wyjątkami wskazanymi w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a-b).

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 224 § 2 w związku z art. 225 i 230 ww. kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku części nieruchomości, stanowiącej własność podatnika. Dla objęcia zwolnieniem od podatku dochodowego, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymanego odszkodowania nie jest wystarczające, aby w przepisach prawa określone były same tylko przesłanki powodujące powstanie roszczenia o to odszkodowanie. Przepisy Kodeksu cywilnego nie określają bowiem wprost wysokości ani zasad ustalania otrzymanego odszkodowania.

Zatem przedmiotowe odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości nie korzysta również ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy.

Odszkodowanie to bowiem obejmuje spodziewane korzyści jakie Wnioskodawca uzyskałaby z tytułu umowy najmu zawartej na tę część nieruchomości, która została zajęta bezumownie. Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o odszkodowanie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego wynika jednoznacznie, iż otrzymał on na mocy zawartej ugody odszkodowanie za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Z powyższego wynika zatem, iż kwota otrzymana przez Wnioskodawcę na podstawie ugody, ma na celu wyrównanie mu utraconych przez niego korzyści. Obejmuje ona wszystko, co uzyskałby właściciel nieruchomości, gdyby nieruchomość nie została zajęta w sposób bezumowny.

Zatem, otrzymana przez Wnioskodawcę kwota odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości, winna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, jako kwota nie objęta katalogiem zwolnień przedmiotowych od tego podatku.

Jednocześnie wskazać należy, iż otrzymana kwota odszkodowania stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 9 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z postanowieniami z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Jak dowodzi użycie sformułowania "w szczególności", definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie. Z przychodem z innych źródeł mamy zatem do czynienia w każdym przypadku, kiedy podatnik osiąga korzyść majątkową.

Wobec powyższego należy stwierdzić, iż otrzymana kwota odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, w części przypadającej na Wnioskodawcę, stanowi przychód "z innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy, podlegający opodatkowaniu w roku podatkowym, w którym została ona wypłacona.

Konsekwencją takiej klasyfikacji źródła przychodu jest spoczywający na podatniku, który osiągnął omawiany przychód, wykazania go po zakończeniu roku podatkowego w zeznaniu podatkowym o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym (oznaczonym symbolem PIT-36) składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym w i obliczenia podatku należnego od sumy uzyskanych dochodów według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy.

W odniesieniu do kwestii kosztów postępowania sądowego należy stwierdzić, iż nie stanowią one przysporzenia po stronie Wnioskodawcy i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ po stronie Zainteresowanego nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Wynika to z tego, iż koszty te w pierwszej kolejności zostały sfinansowane z własnych środków Wnioskodawcy, a następnie na podstawie prawomocnego wyroku zostały mu zwrócone. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie jest więc dochodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego jest obojętna podatkowo.

Reasumując, stwierdzić należy, iż otrzymana kwota odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości, w części przypadającej na Wnioskodawcę, stanowi przychód "z innych źródeł", o którym mowa w art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy, podlegający opodatkowaniu w roku podatkowym, w którym została ona wypłacona. Uzyskany przychód, z innych źródeł należy wykazać w zeznaniu podatkowym PIT-36, składanym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym i od sumy uzyskanych dochodów dokonać obliczenia podatku należnego według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy

Natomiast otrzymane kwoty tytułem zwrotu kosztów postępowania stanowią jedynie zwrot poniesionych wcześniej nakładów - nie są więc dochodem podlegającym opodatkowaniu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.