ILPB2/415-1029/14-4/TR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 15 października 2014 r. (data wpływu: 20 października 2014 r.), uzupełnionym pismem (data wpływu 23 stycznia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika - jest nieprawidłowe.

W dniu 20 października 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej, pismem z dnia 15 stycznia 2015 r. nr ILPB2/415-1029/14-2/TR Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Jednocześnie poinformowano Zainteresowanego, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ a uzupełnieniem wniosku przez Wnioskodawcę nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 15 stycznia 2015 r., zaś w dniu 23 stycznia 2015 r. (data nadania 21 stycznia 2015 r.) Wnioskodawca uzupełnił ww. wniosek.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 9 września 2014 r. odbyła się rozprawa sądowa w sądzie rejonowym, na której rozpoznano sprawę z powództwa pracownika, będącego na wypowiedzeniu do 31 października 2014 r. (pracownik dostał wypowiedzenie z dniem 1 sierpnia 2014 r. z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia - bez świadczenia pracy od dnia wypowiedzenia), przeciwko Wnioskodawcy (pozwany Wnioskodawca) o uznanie rozwiązania umowy o pracę za bezskuteczne.

Podczas rozprawy strony zawarły ugodę, na podstawie której Wnioskodawca zobowiązuje się do zapłacenia pracownikowi (powodowi) kwotę 3 500 zł tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy pracę, w terminie 30 dni od zawarcia ugody. W trakcie odczytywania ugody prezes zarządu zapytał, czy jest to kwota brutto czy netto, na co sędzia odpowiedział: "kwota jest wolna od wszelkich obciążeń". Ale w ugodzie nie ma takiego opisu. W dniu 10 października 2014 r. pozwany - Wnioskodawca wypłacił odszkodowanie pracownikowi (powodowi) w kwocie 2 870 zł, potrącając z kwoty 3 500 zł podatek dochodowy od osób fizycznych (kwota 630 zł).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

Czy pracodawca słusznie przyjął, że zasądzona kwota jest kwotą brutto dla pracownika (który nadal jest pracownikiem, ale na wypowiedzeniu), wobec którego sąd orzekł odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę (ugoda).

Czy Wnioskodawca właściwie postąpił naliczając od zasądzonej kwoty 3 500 zł podatku od osób fizycznych w kwocie 630 zł i słusznie postąpił wypłacając kwotę 2 870 zł na konto pracownika - stosując się do przepisów art. 9, 10, 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i nie zastosował się do przepisu art. 21 uznając, że nie jest to przychód wolny od opodatkowania, a także że nie zastosował się do opinii radcy prawnego.

Zdaniem Wnioskodawcy, ww. odszkodowanie nie może korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i dlatego jako płatnik zobowiązany był do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Wnioskodawca podejmując taką decyzję posłużył się interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 4 lutego 2014 r. nr IPTPB1/415-706/13-2/DS i zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, że zakłady pracy są zobowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy, a od osób które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, pracy... itd.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), który mówi, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłami przychodów są również inne źródła, które nie zostały wymienione enumeratywnie w tym artykule.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Stosownie do artykułu 12 ust. 1 cyt. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależne od tego czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenie pieniężne ponoszone za pracownika, jak również, wartość innych nieodpłatnych świadczeń częściowo odpłatnych. Tak więc przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są wypłaty i świadczenia, które skutkują powstaniem przysporzenia majątkowego i mają one swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunkiem pokrewnym.

Wnioskodawca (tak jak Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 24 lutego 2014 r. nr IPTPB1/415-706/13-2/DS) uznał, że takim przychodem jest również kwota pieniężna wynikająca z ugody sądowej; uznał też, że to odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, które może korzystać ze zwolnienia od podatku, określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Stosownie do tego artykułu wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienie z wyjątkiem np.: "odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe".

Na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako wyłączone ze zwolnienia podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł ugodę sądową z pracownikiem, w związku ze złożeniem przez niego odwołaniem do Sądu o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia umowy o pracę.

Wnioskodawca i pracownik uzgodnili, że Wnioskodawca zapłaci pracownikowi kwotę 3 500 zł, na którą składa się odszkodowanie w wysokości 3 500 zł.

W świetle powyższego należy stwierdzić, że ugoda zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a byłym pracownikiem stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr I6, poz. 93, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 917 ustawy - Kodeks cywilny, strony zawierające ugodę, czynią sobie wzajemnie ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie, albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Kwota wypłacona byłemu pracownikowi wynika zatem jedynie z ustaleń zawartych pomiędzy obiema stronami ugody, ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Kwota ta ma zatem rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę, które by otrzymywał gdyby nie zaistniała szkoda.

W związku z tym można uznać, że określone w ugodzie świadczenie w wysokości 3 500 zł będące odszkodowaniem, a w części jakby odprawą pieniężną przyznane przez Wnioskodawcę pracownikowi za szkodę w postaci rozwiązania z nim umowy o pracę nie jest odszkodowaniem, które podlega zwolnieniu na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wysokość ani zasady ustalania przedmiotowego świadczenia nie wynikają bowiem wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych. Ponadto odszkodowanie to stanowi rekompensatę za utracone przez pracownika, w wyniku rozwiązania umowy, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Wobec powyższego Wnioskodawca uważa, że jako płatnik, zobowiązany był do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od kwoty 3 500 zł (czyli kwota 3 500 zł była kwotą brutto).

Zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskuję od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Pracownik złożył pismo do Wnioskodawcy o tym, aby wypłacić mu dodatkowa kwotę 630 zł plus odsetki. Zainteresowany poprosił też o wydanie opinii radcy prawnego dotyczącej ww. odszkodowania, który uznał, że zgodnie z art. 87 Kodeksu pracy: należy wypłacić ww. kwotę 3 500 zł, odliczyć składki na ubezpieczenie społeczne, doliczyć zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Zainteresowany nie zgadza się z opinią radcy prawnego i uważa, że mają tutaj zastosowanie tylko i wyłącznie przepisy art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody (z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c) - a to odszkodowanie nie należy do tych zwolnionych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Źródłem przychodu jest m.in. stosunek pracy (art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy).

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z kolei zgodnie z art. 31 ww. ustawy, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), z wyjątkiem:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 9 września 2014 r. odbyła się rozprawa sądowa w sądzie rejonowym, na której rozpoznano sprawę z powództwa pracownika, będącego na wypowiedzeniu, przeciwko Wnioskodawcy o uznanie rozwiązania umowy o pracę za bezskuteczne. Podczas rozprawy strony zawarły ugodę, na podstawie której Wnioskodawca zobowiązuje się do zapłacenia pracownikowi (powodowi) kwotę 3 500 zł tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy pracę. W dniu 10 października 2014 r. Wnioskodawca wypłacił odszkodowanie pracownikowi (powodowi) w kwocie 2 870 zł, potrącając z kwoty 3 500 zł podatek dochodowy od osób fizycznych (kwota 630 zł).

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502).

Stosownie do postanowień art. 45 § 1 ustawy - Kodeks pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu. W myśl art. 45 § 2 ustawy - Kodeks pracy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 471 ustawy - Kodeks pracy).

Z uwagi na fakt zawarcia w niniejszej sprawie ugody wskazać należy, że jest ona - jako jeden z typów umowy - uregulowana przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z art. 917 Kodeksu cywilnego, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Przywołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron.

Zauważyć należy, że zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie, podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Mając na uwadze przedstawiony stan faktyczny oraz przywołane powyżej przepisy prawa, należy stwierdzić, że wypłacone przez Wnioskodawcę na podstawie ugody sądowej odszkodowanie jest odszkodowaniem związanym z naruszeniem przepisów prawa pracy dotyczących rozwiązania umowy o pracę, zaś wysokość oraz zasady jego ustalania wynikały wprost z przepisów odrębnych ustaw.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że kwota odszkodowania wypłaconego przez Wnioskodawcę na rzecz byłego pracownika, na mocy zawartej ugody sądowej - na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi źródło przychodu.

Jednakże - na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy, odszkodowanie to jest wolne od podatku dochodowego. Zauważyć bowiem należy, że na gruncie badanej sprawy zostały spełnione wszystkie warunki pozwalające na zastosowanie rzeczonego zwolnienia od podatku, bowiem po pierwsze - wysokość oraz zasady ustalania świadczenia wynikają wprost z przepisów odrębnej ustawy, tj. Kodeksu pracy, a po wtóre - nie wystąpiła przesłanka negatywna stypizowana w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy podatkowej, gdyż przedmiotowe odszkodowanie wynika z ugody sądowej.

W konsekwencji, na Zainteresowanym nie ciążył obowiązek potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconego odszkodowania.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto, w odniesieniu do przywołanego przez Wnioskodawcę rozstrzygnięcia organu podatkowego, tut. Organ informuje, że zostało ono wydane w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania, ani konsekwencji wiążących, w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego.

Końcowo informuje się również, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony, do oceny dokumentów załączonych do wniosku; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego, bądź zdarzenia przyszłego, przedstawionym przez Zainteresowanego i stanowiskiem Zainteresowanego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.