ILPB1/4511-1-583/16-4/TW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani przedstawione we wniosku z dnia 13 maja 2016 r. (data wpływu 16 maja 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie powstania przychodu w związku z wniesieniem wkładu pieniężnego przez wspólnika cichego - jest prawidłowe.

W dniu 16 maja 2016 r. został złożony ww. wniosek - uzupełniony pismem z 12 lipca 2016 r. (data wpływu 20 lipca 2016 r.) - o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

* powstania przychodu w związku z wniesieniem wkładu pieniężnego przez wspólnika cichego,

* kosztów uzyskania przychodów w związku z wypłatą wynagrodzenia z tytułu udziału w zysku spółki cichej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i rozlicza się na Książce Przychodów i Rozchodów na zasadach ogólnych. W listopadzie 2015 r. zdecydowała się na rozszerzenie swojej działalności gospodarczej o usługi związane z wyżywieniem (PKD 56.10A) i w związku z tym Wnioskodawczyni zakupiła restaurację wraz z wyposażeniem. W celu zwiększenia możliwość rozwoju restauracji i zwiększenia przychodów z niej uzyskiwanych, zawarła umowę spółki cichej z osobą fizyczną, zgodnie z którą Wspólnik cichy zobowiązał się wnieść wkład pieniężny w zamian za 40% udziału w zysku netto. Wspólnikowi jego udział w zysku netto będzie wypłacany do 20 dnia każdego miesiąca, a w pierwszym roku współpracy proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Wspólnik cichy nie uczestniczy w stratach przedsiębiorcy i w bezpośrednim prowadzeniu działalności, ma jedynie prawo przeglądać księgi podatkowe. Umowa spółki cichej została zawarta na czas nieokreślony z możliwością wypowiedzenia jej przez każdą ze stron. W przypadku rozwiązania umowy Wspólnik cichy ma prawo do zwrotu całego wkładu pieniężnego.

Od chwili zawarcia umowy Spółki cichej Wnioskodawczyni dokonała na rzecz Wspólnika cichego wypłat z tytułu 40% jego udziału w zysku netto i odprowadziła za niego do urzędu skarbowego 19% zryczałtowany podatek z tego tytułu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Do stanu faktycznego

o 1.1.Czy wniesienie wkładu przez Wspólnika cichego będzie powodowało powstanie u Wnioskodawczyni przychodu.

o 1.2.Czy należne Wspólnikowi cichemu wynagrodzenie wynikające z udziału w zysku, określone w Umowie Spółki cichej będzie stanowiło dla Wnioskodawczyni obecnie, w całości koszt uzyskania przychodu.

2. Do zdarzenia przyszłego

o 2.1.Czy należne Wspólnikowi cichemu wynagrodzenie wynikające z udziału w zysku, określone w Umowie Spółki cichej będzie stanowiło dla Wnioskodawczyni w przyszłości w całości koszt uzyskania przychodów.

Powyższa treść pytań wynika z pisma z 12 lipca 2016 r. stanowiącego uzupełnienie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest odpowiedź na pytanie nr 1.1. w odniesieniu do stanu faktycznego. Odpowiedź na pytania nr 1.2. i 2.1. przedstawiono w interpretacji indywidualnej z 26 lipca 2016 r. nr ILPB1/4511-1-583/16-5/TW.

Zdaniem Wnioskodawczyni w polskim prawie nie ma regulacji prawnej dla tego rodzaju spółki. Przepisy kodeksu handlowego o spółce cichej zostały uchylone ustawą z 23 kwietnia 1964 r. - przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Również obowiązujący od 1 stycznia 2001 r. Kodeks spółek handlowych nie włączył jej do spółek prawa handlowego. Jednak ta forma spółki nie jest sprzeczna z prawem, gdyż zasada swobody umów (wyrażona w art. 3531 k.c.) dopuszcza zawarcie umowy spółki cichej jako umowy nienazwanej.

W ocenie Wnioskodawczyni otrzymanie wkładu od Wspólnika cichego nie będzie powodować powstania przychodu podatkowego po stronie Wnioskodawczyni, przewidziany bowiem w Umowie spółki cichej wkład ma zasadniczo charakter zwrotny. A zatem nie można w tym przypadku mówić o trwałym przysporzeniu majątkowym firmy Wnioskodawczyni.

Moment zwrotu wniesionego przez Wspólnika cichego wkładu nie został w Umowie spółki cichej precyzyjnie określony za pomocą przyszłej daty, gdyż Umowa zawarta została na czas nieokreślony.

Niemniej, w zakresie rozwiązania spółki cichej, uprawnienia kształtujące posiada zarówno Wnioskodawczyni, jak i Wspólnik cichy, gdyż Umowa spółki cichej przewiduje taką możliwość. Innymi słowy rozwiązanie spółki cichej jest zdarzeniem przyszłym i pewnym, jednak realizacja tego założenia nastąpi w bliżej nieokreślonej przyszłości, a wraz z nią nastąpi zwrot wkładu Wspólnika cichego. Po rozwiązaniu Umowy spółki cichej nie będzie przeprowadzane żadne postępowanie likwidacyjne, Wspólnik cichy nie będzie miał żadnych praw do majątku firmy Wnioskodawczyni.

Mając powyższe na uwadze, w analizowanej Umowie spółki cichej, Wnioskodawczyni uważa, iż będziemy mieli do czynienia jedynie z czasowym udostępnieniem określonej kwoty pieniężnej dla celów prowadzonej działalności, co powoduje, iż sama umowa spółki cichej posiada raczej cechy umowy pożyczki zgodnie z art. 720 § 1 k.c. "Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości".

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie powstania przychodu w związku z wniesieniem wkładu pieniężnego przez wspólnika cichego jest prawidłowe.

Zasadę swobody umów przewiduje art. 3531 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.). W myśl ww. przepisu: strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Z zasady tej wynika możliwość zawierania tzw. "umów nienazwanych", tj. nieuregulowanych w ww. Kodeksie. Należy przy tym pamiętać, że treść dozwolonej umowy przez prawo wyznaczają postanowienia art. 56 i 58 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 56 Kodeksu cywilnego: czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.

Z uwagi na brak ustawowych uregulowań umowy spółki cichej należy stwierdzić, że umowa ta jest jedną z tzw. umów nienazwanych. Należy przy tym zauważyć, że o rodzaju zawartej umowy nie decyduje nadana jej przez strony nazwa lecz treść złożonych przy jej zawieraniu oświadczeń woli. Funkcjonowanie spółki cichej opiera się na wniesieniu przez wspólnika cichego, dysponującego majątkiem rzeczowym lub finansowym, wkładu (niekiedy w postaci wkładu własnej pracy) na rzecz drugiego wspólnika, prowadzącego przedsiębiorstwo lub inną działalność zarobkową we własnym imieniu. Wspólnik cichy w zamian za swój wkład uczestniczy w zyskach tej działalności, nie ujawniając się jednak na zewnątrz, nie mając też praw do majątku tej spółki. Wspólnik cichy nie odpowiada też za zobowiązania spółki wobec wierzycieli. Spółka taka jest po prostu odmianą umowy cywilnoprawnej dwóch stron.

Do istotnych elementów stosunku spółki cichej należą:

* uczestniczenie w cudzym przedsiębiorstwie (strony dążą do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego),

* wniesienie wkładu (wkład wspólnika cichego, który może być w formie zarówno pieniężnej, jak i niepieniężnej, staje się częścią majątku przedsiębiorcy),

* wniesienie wkładu daje prawo do udziału w zysku (nie można wyłączyć wspólnika cichego od uczestnictwa w zyskach - inaczej jest w odniesieniu do strat),

* wyłączenie osobistej odpowiedzialności (wobec wierzycieli przedsiębiorcy).

Istota spółki cichej wyczerpuje się w stosunku zobowiązaniowym łączącym wspólników (spółka wewnętrzna). Wspólnik cichy nie staje się współwłaścicielem majątku, do którego wniósł wkład, ani nie występuje w stosunkach zewnętrznych.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej zawarła umowę spółki cichej z osobą fizyczną (dalej: Wspólnik cichy). Z zawartej umowy wynika, że Wspólnik cichy zobowiązał się wnieść wkład pieniężny w zamian za 40% udziału w zysku netto. Wspólnikowi jego udział w zysku netto będzie wypłacany do 20 dnia każdego miesiąca, a w pierwszym roku współpracy proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Wspólnik cichy nie uczestniczy w stratach firmy Wnioskodawczyni i w bezpośrednim prowadzeniu działalności, ma jedynie prawo przeglądać księgi podatkowe. Umowa spółki cichej została zawarta na czas nieokreślony z możliwością wypowiedzenia jej przez każdą ze stron. W przypadku rozwiązania umowy Wspólnik cichy ma prawo do zwrotu całego wkładu pieniężnego.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.): opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 tej ustawy - źródłem przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy: przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Użycie w ww. przepisie sformułowania "otrzymane lub postawione do dyspozycji" oznacza, że momentem powstania przychodu pieniężnego jest moment otrzymania, czyli wpływu bezpośrednio do majątku podatnika, względnie na jego rachunek, wymienionych środków, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwości dysponowania tymi środkami.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 omawianej ustawy: za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Z przytoczonych wyżej przepisów wynika także, że o przychodzie można mówić wtedy, gdy następuje trwałe i definitywne przysporzenie majątkowe.

Tymczasem, w przypadku wkładu wnoszonego przez Wspólnika cichego, zgodnie z umową spółki cichej, nie wystąpi definitywny przyrost majątku firmy Wnioskodawczyni, gdyż w myśl tej umowy wkład taki może być zwrócony w momencie rozwiązania spółki cichej.

Reasumując - otrzymanie wkładu od Wspólnika cichego nie będzie powodować powstania przychodu podatkowego po stronie Wnioskodawczyni.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.