ILPB1-2/4511-1-110/16-5/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 29 lipca 2016 r. (data wpływu: 4 sierpnia 2016 r.) uzupełnionym w dniach: 7 i 24 października 2016 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 sierpnia 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia przedmiotowego.

Z uwagi na fakt, że ww. wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, pismem z dnia 13 września 2016 r. nr ILPB1-2/4511-1-110/16-2/MK, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów wezwał Wnioskodawczynię do jego uzupełnienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania.

Wezwanie wysłano w dniu 13 września 2016 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 26 września 2016 r.), w dniu 7 października 2016 r. (data nadania 30 września 2016 r.) do tut. Organu wpłynęło uzupełnienie wniosku.

Ponieważ nadesłana korespondencja nie zastała podpisana, pismem z dnia 10 października 2016 r. nr ILPB1-2/4511-1-110/16-3/MK wezwano Wnioskodawczynię do złożenia podpisu na załączonej do wezwania kopii uzupełnienia.

Wezwanie wysłano w dniu 10 października 2016 r. (skuteczne doręczenie nastąpiło w dniu 18 października 2016 r.), w dniu 24 października 2016 r. (data nadania 20 października 2016 r.) do tut. Organu wpłynęło uzupełnienie wniosku.

Jednocześnie poinformowano Wnioskodawczynię, że stosownie do postanowień art. 139 § 4 w zw. z art. 14d Ordynacji podatkowej, okresu oczekiwania między wezwaniem przez organ, a jego uzupełnieniem nie wlicza się do trzymiesięcznego terminu przewidzianego na wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 maja 2016 r. (będąc w okresie ochronnym, o którym mowa w art. 39 Kodeksu pracy) Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę. W związku z zaistniałą sytuacją pracodawca zaproponował Zainteresowanej odszkodowanie lub przywrócenie do pracy. Ze względu na fakt, że proponowane stanowisko nie było tożsame z tym zajmowanym uprzednio, a także nie było zgodne z wykształceniem i doświadczeniem zawodowym, Wnioskodawczyni wybrała odszkodowanie. W dniu 19 lipca 2016 r. Zainteresowała podpisała ugodę i otrzymała odszkodowanie w wysokości 15.000,00 zł. Wnioskodawczyni wskazuje, że chciała złożyć do sądu odwołanie od wypowiedzenia umowy i wniesienie o orzeczenie bezskuteczności wypowiedzenia, o przywróceniu do pracy bądź o odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy, ale pracodawca nalegał by nie wnosiła pozwu ani nie kontaktowała się z Państwową Inspekcją Pracy, dlatego też ugoda jest spisana za porozumieniem stron a nie sądownie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy od wspomnianej kwoty podatek dochodowy powinna zapłacić Wnioskodawczyni, czy jej były pracodawca?

Zdaniem Wnioskodawczyni zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku odchodowym od osób fizycznych, otrzymane odszkodowanie jest wolne od podatku dochodowego, gdyż wynika wprost z odrębnych przepisów, a mianowicie art. 39 Kodeksu pracy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cyt. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 cyt. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 cyt. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Podkreślić należy, że zgodnie ze stanowiskiem utrwalonym zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa - zwolnienia podatkowe stanowią wyłom od zasady powszechności opodatkowania; muszą one być zatem interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej, a także zawężającej danego przepisu prawa podatkowego. Nadto przy wszelkiej interpretacji przepisów prawa podatkowego i próbach odkodowania zawartych w nich norm prawnych należy posługiwać się przede wszystkim wykładnią językową.

I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.97)), z wyjątkiem:

Z powyższego przepisu wynika, że ustawodawca wyłączył z opodatkowania te odszkodowania, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g) tego przepisu.

Należy mieć tu na uwadze, że użyty w powyższych przepisach termin odszkodowanie oznacza świadczenie, jakie należy się poszkodowanemu za wyrządzenie szkody od osoby, która tę szkodę wyrządziła lub ponosi za nią odpowiedzialność. Odszkodowanie może pokrywać rzeczywiście wyrządzoną szkodę, czyli straty, które poniósł poszkodowany, bądź również utracone korzyści, które poszkodowany mógłby uzyskać, gdyby szkody mu nie wyrządzono. Odszkodowanie nie może być wyższe od wyrządzonej szkody, jego rolą jest tylko jej wyrównanie.

Natomiast termin zadośćuczynienie oznacza świadczenie mające na celu naprawienie (wyrównanie) szkody niemajątkowej, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach niemajątkowych przez prawo chronionych. Przepisy prawne regulują wprost, w jakich przypadkach zadośćuczynienie może być przyznane.

Należy przy tym wskazać, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Dla ustalenia, czy określone świadczenie jest w rzeczywistości odszkodowaniem, istotne jest zbadanie jego charakteru, przy czym bez znaczenia jest okoliczność, czy zostało ono w ugodzie sądowej nazwane odszkodowaniem, czy też nie.

Wśród odszkodowań wyłączonych spod działania analizowanego zwolnienia ustawodawca wymienił odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe - art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g. Tym samym samo posiadanie przez określone świadczeniu charakteru odszkodowawczego nie przesądza jeszcze o zastosowaniu w sprawie zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z analizy wniosku wynika, że w dniu 30 maja 2016 r. Wnioskodawczyni otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę. Ponieważ Wnioskodawczyni znajdowała się pod ochroną, o której mowa w art. 39 Kodeksu pracy, pracodawca zaproponował jej odszkodowanie albo przywrócenie do pracy. Wnioskodawczyni wybrała odszkodowanie i w dniu 19 lipca 2016 r. zawarła z byłym pracodawcą ugodę pozasądową, na mocy której otrzymała 15.000,00 zł.

Zgodnie z art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.) przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Jak podkreśla się orzecznictwie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 25 czerwca 2015 r. sygn. akt I ACa 103/15) Ugoda jest umową, która umożliwia likwidowanie konfliktów na drodze kompromisu, bez konieczności odwoływania się i angażowania osób trzecich (sąd, arbitraż) oraz bez konieczności prowadzenia, zwykle żmudnego, kosztownego oraz sformalizowanego postępowania, również dowodowego. Możliwość zawarcia umowy ugody jest uzależniona od gotowości do zawierania kompromisów, ustępstw i rezygnacji ze swoich mniej lub bardziej prawdopodobnych racji na rzecz partnera stosunku prawnego.

Nie ulega wątpliwości, że zdarzeniem, które legło u podstaw opisanej we wniosku sprawy było wypowiedzenie Wnioskodawczyni przez jej byłego pracodawcę umowy o pracę z naruszeniem postanowień art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1666). Stosownie do tego przepisu pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Odstępstwo od powyższej zasady ustawodawca wprowadził w art. 43 Kodeksu, zgodnie z którym pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy lub płacy pracownikowi, o którym mowa w art. 39, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na:

Jak z powyższego wynika zasadą jest zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownikom, którzy spełniają warunki z art. 39 Kodeksu pracy, tj. brakuje im nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego i okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Jednak sam art. 39 Kodeksu pracy nie stanowi podstawy wypłaty odszkodowania w związku z nieuzasadnionym lub niezgodnym z prawem wypowiedzenia umowy o pracę.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni na prośbę byłego pracodawcy nie wystąpiła na drogę sądową. W świetle powyższego uprawniony jest pogląd, że kwota odszkodowania wynika jedynie z ustaleń zawartych między stronami ugody i ma charakter czysto umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. W związku z tym należy uznać, że przedmiotowe odszkodowanie nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym w rozpatrywanym przypadku znajdzie zastosowanie wyłączenie spod działania analizowanego zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy. Wobec tego odszkodowanie otrzymane od byłego pracodawcy stanowi przychód ze źródła, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że podmiotem zobowiązanym do obliczenia, pobrania i wpłacenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego podatku będzie były pracodawca Wnioskodawczyni.

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.