ILPB1-1/4511-1-99/16-3/KS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 25 lipca 2016 r. (data wpływu 28 lipca 2016 r.), uzupełnionym w dniu 10 października 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

* powstania obowiązku podatkowego - jest prawidłowe,

* skutków podatkowych spłaty darowanych wierzytelności - jest prawidłowe.

W dniu 28 lipca 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

* powstania obowiązku podatkowego,

* skutków podatkowych spłaty darowanych wierzytelności.

Z uwagi na fakt, że wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 27 września 2016 r. znak ILPB1-1/4511-1-99/16-2/KS, Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania, pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia w zakresie powstania obowiązku podatkowego.

Wezwanie wysłano w dniu 27 września 2016 r., skutecznie doręcznono w dniu 30 września 2016 r., natomiast w dniu 10 października 2016 r. (nadano w polskiej placówce pocztowej dnia 6 października 2016 r.) do tut. Organu wpłynęło uzupełnienie wniosku stanowiące odpowiedź na ww. wezwanie.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca sprzedał na rzecz osoby trzeciej ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej z tytułu czego powstała na jego rzecz wierzytelność o zapłatę ceny za przedmiotową sprzedaż. Cena ta została rozłożona na raty, a obecnie do spłaty pozostaje ostatnia z nich.

Obecnie Wnioskodawca rozważa darowanie na rzecz dwójki swoich dorosłych dzieci w części po 1/2 na każde dziecko wspomnianej wierzytelności o zapłatę ostatniej raty z tytułu sprzedaży ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej.

Po nabyciu przez dzieci Wnioskodawcy ww. wierzytelności w drodze darowizny, spłata wierzytelności przez dłużnika nastąpiłaby już na rzecz nowych wierzycieli, tj. na rzecz dzieci Wnioskodawcy.

Wnioskodawca jest obywatelem polskim i ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn. W ocenie Zainteresowanego przepis ten nie będzie miał zastosowania w niniejszej sprawie, ponieważ wskutek opisanej we wniosku darowizny nie osiągnie on żadnych przychodów - przychody takie osiągną obdarowani, a nie darczyńca.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy darowanie przez Wnioskodawcę powyższych wierzytelności na rzecz swoich dzieci będzie się dla niego wiązało z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

2. Czy spłata powyższych wierzytelności przez dłużnika na rzecz nowych wierzycieli (tj. dzieci Wnioskodawcy) będzie się wiązała dla Wnioskodawcy z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1, darowanie przez niego wierzytelności na rzecz swoich dorosłych dzieci nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na tle zawartego w ustawie ogólnego pojęcia przychodu zajęto w orzecznictwie stanowisko, w myśl którego z istoty podatku dochodowego wynika, iż jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem - jako źródłem dochodu - jest taka wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 grudnia 2010 r., sygn. akt I SA/Gd 994/10; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 14 maja 1998 r., sygn. akt SA/Sz 1305/97).

Biorąc pod uwagę powyższe trzeba dojść do wniosku, że darowanie przez Wnioskodawcę wierzytelności na rzecz swoich dzieci nie prowadzi do powstania żadnego przyrostu majątkowego po jego stronie, lecz powoduje ono sytuację odwrotną - wskutek takiej darowizny aktywa Wnioskodawcy ulegają zmniejszeniu. W konsekwencji, darowanie wierzytelności przez Wnioskodawcę będzie dla niego neutralne z punktu widzenia podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ nie spowoduje ono powstania dochodu po jego stronie.

Zdaniem Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2, spłata darowanych przez niego wierzytelności przez dłużnika na rzecz nowych wierzycieli (tj. dzieci Wnioskodawcy) nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowia inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Na tle zawartego w ustawie ogólnego pojęcia przychodu zajęto w orzecznictwie stanowisko, w myśl którego z istoty podatku dochodowego wynika, iż jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem - jako źródłem dochodu - jest taka wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 7 grudnia 2010 r., sygn. akt I SA/Gd 994/10; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 14 maja 1998 r., sygn. akt SA/Sz 1305/97).

Biorąc pod uwagę powyższe trzeba dojść do wniosku, że spłata darowanych wierzytelności przez dłużnika na rzecz dzieci Wnioskodawcy nie spowoduje żadnego przyrostu majątkowego po stronie Wnioskodawcy, ponieważ wskutek takiej czynności Wnioskodawca nie osiąga żadnej korzyści majątkowej. W konsekwencji spłata taka będzie dla Wnioskodawcy neutralna z punktu widzenia podatku dochodowego od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę wynika, że sprzedał on na rzecz osoby trzeciej ogół praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej. Z tego tytułu powstała na jego rzecz wierzytelność o zapłatę ceny za przedmiotową sprzedaż. Cena ta została rozłożona na raty. Obecnie do spłaty pozostaje ostatnia z rat. W tym momencie Wnioskodawca rozważa darowanie na rzecz dwójki swoich dorosłych dzieci w części po 1/2 na każde dziecko wierzytelności o zapłatę ostatniej raty ceny z tytułu sprzedaży ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej.

Wobec tak przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego, należy w tym miejscu przywołać regulacje prawne odnoszące się do definicji czynności prawnej, jaką jest umowa darowizny.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji pojęcia "darowizna". Dlatego należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 ww. ustawy, przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Z powyższego wynika, że podstawową cechą umowy darowizny jest bezpłatne świadczenie darczyńcy na rzecz obdarowanego kosztem majątku darczyńcy. Darowizna należy bowiem do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za otrzymane świadczenie. Istotą darowizny - jako czynności nieodpłatnej - jest więc brak po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego. Prowadzi ona do zmniejszenia majątku darczyńcy, a zarazem do zwiększenia aktywów lub zmniejszenia pasywów po stronie majątku obdarowanego.

Skoro zatem z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca w przedmiotowej umowie darowizny będzie osobą przekazującą nieodpłatnie należący do niej składnik majątkowy (darczyńca), to należy uznać, że dojdzie do zmniejszenia jego majątku. Jeżeli więc, w związku z tym przekazaniem darczyńca nie otrzyma żadnych wartości pieniężnych, ani innego przysporzenia majątkowego, to przekazanie to nie mieści się w zakresie powołanych powyżej definicji dochodów/przychodów podatkowych po stronie darczyńcy (Wnioskodawcy). Zatem po stronie Wnioskodawcy nie powstanie w związku z tą czynnością przychód do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, darowanie przez Zainteresowanego swoim dzieciom wierzytelności o zapłatę ostatniej raty z tytułu sprzedaży ogółu praw i obowiązków wspólnika w spółce jawnej nie spowoduje powstania po jego stronie przychodu a zatem nie będzie wiązało się dla Wnioskodawcy z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie powstania obowiązku podatkowego należało uznać za prawidłowe.

Przechodząc do kwestii skutków podatkowych spłaty darowanych wierzytelności, tut. Organ stwierdza co następuje.

Jak już wspomniano wyżej, darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego) i zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne. Natomiast wierzytelność jest to przysługujące wierzycielowi wobec dłużnika uprawnienie do żądania spełnienia świadczenia z określonego stosunku zobowiązaniowego.

Zawierając umowę darowizny wierzytelności przysługującej darczyńcy wobec wierzycieli, obdarowany - na mocy tej umowy - nabywa prawo majątkowe, dające mu podstawę do wystąpienia z roszczeniem wobec wierzycieli o spełnienie określonego świadczenia.

Wskazać również należy, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Jak wskazuje art. 9 ust. 2 cyt. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Skoro zatem prawo dające podstawę do żądania zapłaty kwoty stanowiącej dług przechodzi w całości na obdarowanych, tj. dzieci Wnioskodawcy, to ewentualny przychód osiągną one a nie darczyńca. Nie otrzyma on bowiem żadnego przysporzenia majątkowego w wyniku spłaty wierzytelności przez dłużników.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie skutków podatkowych spłaty darowanych wierzytelności należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2016 r. poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.