IBPP4/443-976/09/EJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 sierpnia 2009 r. (data wpływu 19 sierpnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT w przypadku realizacji zadania pn. " Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach G., R. i P." - jest nieprawidłowe.

W dniu 19 sierpnia 2009 r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku VAT w przypadku realizacji zadania pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach G., R. i P.".

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca zamierza złożyć wniosek o dofinansowanie zadania pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach G., R. i P.". Budowa obejmuje budowę sieci grawitacyjnej i tłocznej kanalizacji sanitarnej wraz z przepompowniami ścieków oraz przyłączy sanitarnych do budynków. W ramach realizacji inwestycji zakupione zostaną usługi budowlane w zakresie instalacji sanitarnych polegające na zakupie rur i kompletnych studni kanalizacyjnych oraz ich wbudowanie w miejscu przeznaczenia zgodnie z projektem budowlanym. Dodatkowo zostaną również zakupione i wbudowane kompletne przepompownie ścieków. Inwestycja będzie również obejmować budowę przyłączy sanitarnych z włączeniem do istniejących instalacji wewnętrznych w budynkach. Przyłącza z włączeniem do istniejących instalacji wewnętrznych będą wykonywane wyłącznie do tych budynków, których właściciele podpisali z Gminą umowę i wpłacili do budżetu Gminy kwotę ryczałtową w wysokości 1.200 zł tytułem zaprojektowania i wykonania powyższego przyłącza. Koszt wykonania przyłączy przy realizacji dużej inwestycji związanej z budową sieci kanalizacyjnej jest nieporównywalnie mniejszy niż koszt wykonania przyłącza indywidualnie, a wpłaty zainteresowanych mieszkańców gmina traktuje jako udział mieszkańców w budowie kanalizacji w części przyłączy sanitarnych. Z uwagi na to, że opłaty mieszkańców mają charakter ryczałtowy nie jest przewidywane rozliczenie, a wpłaty nie były dokumentowane fakturami VAT. Mieszkańcy, którzy nie podpisali umowy z gminą i nie dokonali wpłaty będą mieć wykonane przyłącza sanitarne ale tylko do granicy ich posesji. Realizacja inwestycji wynika z wykonywania zadań własnych gminy na podstawie ustawy o samorządach gminnych - art. 7 ust. 1 pkt 3. Inwestycja po zrealizowaniu będzie stanowiła środek trwały Wnioskodawcy oraz będzie on przekazany nieodpłatnie do eksploatacji spółce gminnej G. Sp. z o.o. w P. na podstawie umowy użyczenia. Przedsiębiorstwo to będzie eksploatować wybudowaną sieć kanalizacji sanitarnej i będzie pobierać opłaty za odprowadzenie ścieków na podstawie faktur VAT. Planowany termin rozpoczęcia inwestycji to wrzesień 2010 r., a planowane zakończenie inwestycji to listopad 2012 r.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo odliczenia podatku VAT w przypadku realizacji ww. zadania.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego Wnioskodawcy nie przysługuje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl postanowień art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, w zakresie, w jakim towary są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl natomiast art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7, suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z powyższego wynika, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Zgodnie z przepisem § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1336), obowiązującym od dnia 1 grudnia 2008 r., zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ww. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz (art. 7 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy o samorządzie gminnym).

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca w ramach zadań własnych będzie realizował projekt pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach G., R. i P.". Budowa obejmuje budowę sieci grawitacyjnej i tłocznej kanalizacji sanitarnej wraz z przepompowniami ścieków oraz przyłączy sanitarnych do budynków. Inwestycja będzie obejmować budowę przyłączy sanitarnych z włączeniem do istniejących instalacji wewnętrznych w budynkach.

Przepis art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. Nr 72, poz. 747 z późn. zm.) stwierdza, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym gminy. Na podstawie art. 15 ww. ustawy przedsiębiorstwo wodociągowo - kanalizacyjne jest obowiązane zapewnić budowę urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych. Natomiast osoba ubiegająca się o przyłączenie nieruchomości do sieci zapewnia na własny koszt realizację budowy przyłączy do sieci oraz studni wodomierzowej, pomieszczenia przewidzianego do lokalizacji wodomierza głównego i urządzenia pomiarowego.

Jak wynika z cytowanego powyżej § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia, zwalnia się od podatku czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zwolnienie od podatku VAT jednostek samorządu terytorialnego jest zatem możliwe tylko wtedy gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji samorządowych (publicznych). Natomiast nie jest objęta zwolnieniem z opodatkowania działalność tych podmiotów na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych, nie byłoby bowiem konieczne podpisywanie umowy cywilnoprawnej, gdyby świadczenie tych usług wynikało z przepisów prawa publicznego.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego przyłącza z włączeniem do istniejących instalacji wewnętrznych będą wykonywane wyłącznie do tych budynków, których właściciele podpisali z Gminą umowę i wpłacili do budżetu gminy kwotę zryczałtowaną w wysokości 1.200 zł tytułem zaprojektowania i wykonania powyższego przyłącza. Wpłaty zainteresowanych mieszkańców gmina traktuje jako udział mieszkańców w budowie kanalizacji w części przyłączy sanitarnych. Z uwagi na to, że opłaty mieszkańców mają charakter ryczałtowy nie jest przewidywane rozliczenie, a wpłaty nie były dokumentowane fakturami VAT. Mieszkańcy, którzy nie podpisali umowy z gminą i nie dokonali wpłaty będą mieć wykonane przyłącze sanitarne ale tylko do granicy ich posesji.

Z powyższego wynika, że wnoszone przez mieszkańców gminy, na podstawie zawartej umowy tytułem zaprojektowania i wykonania przyłącza, wpłaty są traktowane jako opłata za wykonanie przyłącza i od ich dokonania jest uzależnione przyłączenie nieruchomości mieszkańców do nowo powstałej sieci wodociągowej. Mieszkańcy, którzy nie podpisali umowy z gminą i nie dokonali wpłaty będą mieć wykonane przyłącze sanitarne ale tylko do granicy ich posesji.

W świetle powyższego wpłaty na rzecz Gminy stanowią należności Gminy w związku z wykonywaniem na rzecz jej mieszkańców czynności podlegających opodatkowaniu w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Skoro Wnioskodawca w ramach prowadzonej inwestycji przejął do realizacji na podstawie umów cywilnoprawnych również zadanie, które jest w obowiązku osób ubiegających się o przyłączenie nieruchomości do sieci na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, nie można uznać, iż działania te wykonuje w ramach zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami objętych zwolnieniem na mocy cyt. wyżej § 13 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów.

Zatem w myśl powyższych przepisów nabywane towary i usługi, związane z realizacją ww. projektu w części dotyczącej realizacji przyłączy do indywidualnych gospodarstw domowych wyłączone są ze zwolnienia, o którym stanowi przepis § 13 ust. 1 pkt 11 ww. rozporządzenia, a zatem będą służyły czynnościom opodatkowanym. Zwolnienie z podatku VAT w zakresie wykonywania przyłączy na podstawie umów cywilnoprawnych nie będzie Gminie przysługiwało.

Skoro w części prowadzonej inwestycji na terenie działania Wnioskodawcy tj. w miejscowościach G., R. i P. w zakresie wykonywania sieci kanalizacyjnej wraz z przyłączami w Gminie wystąpi sprzedaż opodatkowana, związana z realizacją przyłączy na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z właścicielami nieruchomości, zatem na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT Gminie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego w tej części.

Z treści wniosku wynika, iż po zakończeniu inwestycji, zostanie ona przekazana nieodpłatnie do eksploatacji spółce gminnej G. Spółka z o.o. w P. na podstawie umowy użyczenia. Przedsiębiorstwo to będzie eksploatować wybudowaną sieć kanalizacji sanitarnej i będzie pobierać opłaty za odprowadzenie ścieków na podstawie faktur VAT.

Przez umowę użyczenia, w świetle regulacji Kodeksu cywilnego (art. 710-719), użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy. Umowa użyczenia nie przenosi własności rzeczy.

Powyższe oznacza, że oddanie do bezpłatnego używania na podstawie umowy użyczenia jest nieodpłatnym świadczeniem usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 ustawy za odpłatne świadczenie usług uznaje się także nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części.

Z powyższego wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług było objęte opodatkowaniem podatkiem VAT muszą być spełnione łącznie dwa warunki. Po pierwsze ustawa wyraźnie wskazuje, że nie ma podstaw do opodatkowania usług świadczonych co prawda nieodpłatnie, ale w związku z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Drugim warunkiem objęcia nieodpłatnych usług podatkiem VAT jest istnienie prawa podatnika do odliczenia całości lub części podatku naliczonego związanego ze świadczonymi usługami.

Przez usługi niezwiązane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności.

W myśl cytowanych wyżej przepisów o samorządzie gminnym, zadania z zakresu kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych należą do zadań własnych gminy. Oznacza to, że czynność nieodpłatnego przekazania nowo powstałej sieci kanalizacyjnej spółce, która te zadania także będzie wykonywała, jest czynnością związaną z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Zatem przekazanie do bezpłatnego użytkowania sieci kanalizacyjnej powstałej w ramach projektu nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z uwagi na nieodpłatność tej czynności oraz fakt, iż nie ma w tym przypadku zastosowania art. 8 ust. 2 ustawy - nieodpłatne przekazanie sieci kanalizacyjnej do użytkowania będzie się odbywało w związku z prowadzoną przez Gminę działalnością (wykonywanie zadań publicznych).

Reasumując, przy realizacji projektu pn. "Budowa kanalizacji sanitarnej w miejscowościach G., R. i P." Wnioskodawca nie będzie miał prawa do odliczenia podatku VAT z wyłączeniem części związanej z realizacją przyłączy dla indywidualnych gospodarstw domowych, realizowanych na podstawie umów cywilnoprawnych, w związku z którymi prawo to będzie przysługiwało.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy oceniane całościowo należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008 r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.